Lesbók Morgunblaðsins - 10.02.1957, Blaðsíða 14
90
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Dýralíf á jörðinni
er / mikilli hættu
AÐ er ekki jafn mikil fjarstæða
og í fljótu bragði kann að virð-
ast, að því er haldið fram að áður
en langt um líður verði ekki aðrar
skepnur á jörðinni en menn og hús-
dýr. Vér vitum að fjölda margar
dýrategundir eru aldauða, og ýms-
ar tegundir eru nú að deya út, svo
að innan skamms verður líklega
ekkert eftir af þeim, nema þær fáu
skepnur sem geymdar eru í dýra-
görðum.
Margar orsakir liggja til þess, að
dýrunum fækkar svo óðfluga.
Mennirnir færa út byggð sína, þeir
gera að ökrum og beitilöndum þær
slóðir þar sem villt dýr lifðu áður
í stórhópum. Rándýrum útrýma
menn til þess að verja bústofn
sinn. En aðallega fækkar dýrunum
vegna drápgirni mannanna. Og
þessi drápgimi kemur aðallega nið-
ur á stóm dýrunum, sem mönnum
finnst einhver frægð í að drepa.
En það er engin frægð í því, eins
og veiðamar eru nú stundaðar. Til
Afríku streyma menn úr öllum
áttum til veiða. Það eru ekki reglu-
legir veiðimenn, heldur viðvaning-
ar. Þeir em vopnaðir ágætum
rifflum, ferðast jafnvel í bifreið-
um, hafa með sér æfða veiðimenn.
Og svo þegar komið er þangað sem
dýrin em, þá er þeim komið í sjálf-
heldu. Og þá kemur „inn mikli
veiðimaður" og skýtur með sínum
stóra riffli á eitthvert dýrið, sem'er
1 dauðafæri. Og á eftir lætur hann
svo taka mynd af sér, þar sem
hann hefir stigið á háls dýrsins og
er með byssuna í hendinni. Þessa
mynd hefir hann svo hehn með sér
og hengir upp á vegg til þess að
sýna kunningjum sínum og gorta
af veiðimennsku sinni. En þetta er
ekki til að gorta af. Þetta eru
morð.
Víða í Afríku hafa nú verið gerð
friðlönd fyrir dýrin. Þar er bannað
að veiða, en eftirlitið er ekki nógu
strangt. Á þessum friðlýstu veiði-
svæðum úir og grúir af veiðiþjóf-
um, bæði innfæddum og erlendum.
Dýrin, sem aðallega eru ofsótt, eru
fílar, nashyrningar, antilópur,
zebradýr og krókódílar. Mr. Mer-
win Cowie, forstjóri friðlandanna
í Kenya, hefir nýlega sagt, að ef*
þessu haldi áfram ’um 20 ár enn,
muni ekkert verða eftir af þessum
dýrum. Hann segir að dýrunum
hraðfækki, og þó er þarna 20.000
fermílna friðland, þar sem ekki má
veiða.
Svertingjum fjölgar mjög í Suð-
ur Afríku, og þeir veiða dýr misk-
unnarlaust til matar sér, einkum
antilópur og zebradýr. Þeir eru nú
ekki lengur með boga og örvar,
heldur hafa þeir fengið ágætar
byssur, og brytja dýrin niður í stór-
hópum. Erlendir veiðiþjófar sækj-
ast mest eftir að drepa fíla og nas-
hyrninga — fílana vegna tannanna
og nashyrningana vegna hornanna
og húðarinnar. Og svo hafa þessir
veiðiþjófar innlenda smyglara sér
til aðstoðar, til þess að koma tönn-
um, hornum og skinnum á markað
í Asíu.
í Kenya var áður mjög fjölskrúð-
ugt dýralíf. Nú eru tvær tegundir
af antilópum aldauða þar, tvö dýr,
sem nefnast eland og eryx eru
komin á heljarþröm, og ljónum og
fílum hefir fækkað stórkostlega
seinustu árin.
★
Ekki er gott að hafa tölu á öllum
þeim dýrategundum, sem eru 1
Afríku og Asíu, en það er nokkurn
veginn víst, að á hverju ári er
drepið meira en viðkomunni nem-
ur. Talið er að um 200.000 fílar sé
enn til í Afríku, en þetta er ekki
nema örlítið brot af þeirri mergð
sem þar var fyrir aldamót. Það er
ekki lengra síðan en 1930, að út
voru fluttar frá Afríku tennur úr
40.000 fílum árlega, og sá þó ekki
högg á vatni þá. En nú má sjá, að
fílunum fækkar stórum ár frá ári
á mörgum stöðum.
Sennilega hafa þó nashyrningar
orðið enn ver fyrir barðinu á veiði-
mönnum og veiðiþjófum seinustu
árin. Er það ef til vill aðallega
vegna þess, að í Austurlöndum er
sózt mjög eftir homum þeirra til
lækninga. í Asíu voru nashyrning-
ar og til skamms tíma, í Indlandi,
á Java og Sumatra. Nú er talið að
ekki sé nema 40 þeirra eftir á Java
og álíka margir á Súmatra.
Ljónin hafa orðið fyrir þungum
búsifjum af framsókn mannanna
og veiðum. í Asíu voru ljón um
eitt skeið mjög útbreidd, en nú er
talið að ekki sé eftir af þeim nema
svo sem 200—300 í Indlandi.
★
Mönnunum gengur illa að læra
af reynslunni. Um eitt skeið voru
um þrjár milljónir vísunda á slétt-
unum í Norður Ameríku, en þau
voru brytjuð niður á fáum árum
svo að ekki var annað sýnna um
hríð, en að þau myndu verða al-
dauða. Þá greip stjórnin í taum-
ana og friðaði vísundana, og nú
fjölgar þeim óðum aftur. Líka sögu
var að segja frá Ástralíu, þar var
komið að því að útrýmt væri
i