Lesbók Morgunblaðsins - 01.12.1957, Blaðsíða 14

642
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
lestinni aðvörunarmerki og þar
með afstýrt stórslysi.
Þeir 19 menn, sem voru niðri í
kolanámunni, heyrðu ógurlegar
drunur er skriðan fell og fannst
þeim jörðin leika á þræði. Þeir
flýttu sér allt hvað þeir máttu að
dyrum námunnar, en yfir þeim
lá skriðan 100 feta djúp, svo að þeir
voru inni króaðir. Hjálparsveit
kom brátt á vettvang og tók að
ryðja burt grjótinu, þar sem hún
helt að námamunninn væri. Höm-
uðust menn þar, eins og þeir ætti
lífið að leysa, og var skipt um
menn á 15 mínútna fresti. Unnu
þeir þannig allan daginn, en varð
lítið ágengt. Var svo haldið áfram
látlaust fram eftir nóttu. En undir
morgun heyrðu þeir köll fyrir ofan
sig í hlíðinni. Þar voru þá náma-
menn komnir út. Höfðu þeir
sprengt sér göng út í gegn um
f jallið. Þannig var þeim borgið. En
fögnuður þeirra varð skammær,
því að nú blasti við þeim hörmuleg
sjón. Rjúkandi skriðan hafði brot-
ið niður og kaffært heimili þeirra
og grafið alla ástvini þeirra undir
fargi sínu.
Reynt var að ryðja skriðunni of-
an af þar sem húsin höfðu staðið,
en það var ekkert áhlaupaverk, því
að víða voru stóreflis björg á stærð
við hús. En þar sem komizt varð
niður að húsunum var aðkoman
víðast hvar óhugnanleg, allt heim-
ilisfólk örent. Sextíu og sex fór-
ust þegar í skriðunni, en nokkrir
létu lífið seinna af meiðslum er
þeir höfðu hlotið, því að sumir náð-
ust lifandi, þótt furðulegt megi
kalla, og sumir virtust hafa bjarg-
ast á yfirnáttúrulegan hátt. Utan
við eitt húsið fannst ungbarn lif-
andi og tvær litlar systur þess
fundust lifandi í rústunum, en for-
eldrarnir og fjórir drengir höfðu
beðið bana. Eitt hús greip skrið-
an með sér, kippti því af grunni
og bar það langar leiðir án þess
Minnismerki um
um skriðuhlaupið
mikla
að það brotnaði. í því voru hjón
með 9 börn og komst allt fólkið
af. Og þannig komust menn af víð-
ar með furðulegum hætti.
Um marga mánuði stöðvuðust
járnbrautarferðirnar um Kráku-
skarð, meðan verið var að sprengja
skarð í skriðuna og gera nýa járn-
braut. Meðan á því verki stóð,
komu menn niður á óbrotið hús,
sem skriðan hafði kastað af grunni
og síðan kaffært. Var þar flest inni
með kyrrum kjörum, svo sem flest
húsgögn á sínum stað,*og þar stóð
meðal annars þvottapottur fullur
af þvotti, sem húsfreyan hafði lagt
í bleyti kvöldið áður en slysið
varð.
----o----
Það eru nú 54 ár síðan þetta
skeði. Þorpið var reist að nýu, að
vísu ekki á sama stað, heldur
lengra frá fjallinu. Var það endur-
reist vegna þess, að jarðfræðingar,
sem skoðuðu fjallið, sögðu að ekki
mundi hætta á nýjum skriðuföll-
um fyrst um sinn.
En síðan þetta var, hafa komið
nýar sprungur í fjallið, og hafa
jarðfræðingar ekki getað skýrt
hvernig á því stendur. Og á hverju
vori hefir hrunið meira og minna
af lausagrjóti úr því. Svo var það
í fyrra, að nýar sprungur mynd-
uðust enn og rauk þá allmikið upp
úr fjallinu. Gerðist þorpsbúum þá
órótt, og spurðu hver annan: „Hvað
ætlar Skjaldbakan nú að gera?“
Flestir heldu að hún væri að búa
sig undir að hleypa fram nýrri
skriðu, og óttinn magnaðist. Leitað
var til ríkisstjórnarinnar og sendi
hún þangað jarðfræðinga til þess
að hafa eftirlit með fjallinu. Hafa
þeir hafst þar við síðan. í sumar
skýrðu þeir frá því að sprungurn-
ar í fjallinu væri alltaf að víkka.
Sumar væri 250 fet á lengd og
lægi eftir fjallinu nokkuð fyrir of-