Lesbók Morgunblaðsins - 22.06.1958, Blaðsíða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
329
Lögin um menntun kennara og
Kennaraskólann eru lög nr. 16, frá 12.
marz 1947, og felast í þeim þessar höf-
uðbreytingar:
— í fyrsta lagi er Kennaraskólinn
lengdur úr þriggja vetra í fjögurra
vetra skóla.
— í öðru lagi er inntökuskilyrðum
breytt þannig, að rétt til inngöngu í 1.
bekk veitir miðskólapróf bóknáms-
deildar, sem kallað hefur verið lands-
próf, með þeirri lágmarkseinkunn, sem
ákveða á með reglugerð. Miðskólapróf
verknámsdeildar veitir einnig sams
konar rétt, að því er snertir smábaina-
kennslu og kennslu í sérgreinum, með
sama skilyrði um lágmarkseinkunn.
— I þriðja lagi eru í 8. og 9. grein
laganna, ákvæði, sem kveða á um, að
með reglugerð, er fræðslumálastjórn
setur, megi ákveða að stúdentspróf í
nokkrum almennum námsgreirium hafi
kennaraprófsgildi, og gagnkvæmt, að
kennarapróf í nokkrum almennum
námsgreinum, svo sem íslenzku, ís-
lenzkum fræðum, erlendum tungumál-
um, náttúrufræði, landafræði og sögu,
skuli hafa stúdentsprófsgildi. Kennar-
ar, sem þreyta stúdentspróf að loknu
kennaraprófi, skulu ekki prófskyldir í
þeim námsgreinum, sem reglugerðin
ákveður.
— I fjórða lagi skal koma á fót
kennslustofnun í uppeldisvísindum við
Háskóla íslands, jafnskjótt og aðstaða
er fengin til æfinga- og tilrauna-
kennslu. Rétt til að stunda nám í upp-
eldisvísindum við stofnun þessa og
taka þar próf, hafi allir þeir, sem lokið
hafa almennu kennaraprófi, svo og
stúdentar.
— í fimmta lagi skal stofna í Reykja-
vík skóla til kennsluæfinga og tilrauna,
er starfi sem æfingaskóli Kennaraskól-
ans.
Þessar eru aðalbreytingarnar á
skipulagi Kennaraskólans og kennara-
menntun, sem gert var ráð fyrir í lög-
unum frá 1947.
Með þeim var að mörgu leyti stefnt
í framfaraátt, og hugðu kennarar gott
til, að við framkvæmd þessara laga
myndi vegur Kennaraskólans aukast
og kennaramenntun komast í betra
horf. En þeir, sem ólu með sér slíka
bjartsýni, urðu fyrir vonbrigðum að
verulegu leyti. Lögin náðu í flestum
atriðum ekki tilgangi sínum, þar sem
ýmsar ástæður urðu þess valdandi að
margar þær breytingar, er þau gerðu
ráð fyrir, komu aldrei til framkvæmda.
1. atriðið: Lenging Kennaraskólans
um eina ársdeild í fjögurra vetra skóla,
hefir komið til framkvæmda. Húsnæði
skólans leyfði þó ekki þessa breytingu
með öðrum hætti en þeim að þrengja
enn meir að öðrum þáttum skólastarfs-
ins, en áður var.
2. atriðið: Inntökuskilyrði. Flestir
nemendur hafa nú lokið landsprófi áð-
ur en þeir fara í 1. bekk. Vegna lítill-
ar aðsóknar að skólanum, mun þó hafa
orðið að veita nokkrar undanþágur
frá því, að gera landspróf að inntöku-
skilyrði, eða krefjast sömu lágmarks-
einkunna við landspróf og menntaskól-
arnir gera.
3. atriðið: Gagnkvæmt gildi stúdents-
prófs og kennaraprófs í nokkrum
námsgreinum. Engin reglugerð hefur
verið sett, sem kveði á um það, eins og
gert er ráð fyrir í lögunum. Fram-
kvæmdin er þannig, að stúdentsprófs-
einkunnir í þessum greinum eru tekn-
ar gildar til kennaraprófs, en hins veg-
ar eru kennaraprófseinkunnir ekki
metnar gildar til stúdentsprófs, jafn-
vel þótt þar væri um að ræða nemend-
ur, sem hefðu ágætiseinkunn í þessum
greinum. Kennarar, sem þreyta vilja
stúdentspróf, verða að taka það í öll-
um námsgreinum við menntaskóla.
4. atriðið: Kennslustofnun í uppeldis-
vísindum við Háskóla íslands. Þeirri
stofnun hefur nú verið komið á fót,
með breytingu á lögum um menntun
kennara, sem gerð var 1957. Aðeins
stúdentspróf veitir rétt til að innritast
í þessa deild eins og í aðrar háskóla-
deildir. Er þar um grundvallarbreyt-
ingu að ræða frá því, sem lögin um
menntun kennara gerðu ráð fyrir, þar
sem ætlazt var til að almennt kenn-
arapróf veitti réttindi til náms við
þessa kennslustofnun, auk stúdents-
prófs. Með því er rofið það samband
milli Kennaraskólans og þessarar
kennslustofnunar við Háskólann, sem
upphaflega var gert ráð fyrir, en ekki
hefur komið til framkvæmda, þar sem
í háskólalögunum er skýrt tekið fram,
að stúdentar einir hafi rétt til að verða
skrásettir háskólaborgarar. Hins veg-
ar er svo mælt fyrir í lögunum, að sá
próíessor, sem hefur á hendi kennslu
við kennslustofnun Háskólans í upp-
eldisvísindum, skuli flytja fyrirlestra
og halda námskeið fyrir kennara. Er
það góðra gjalda vert, en þar er ekki
um að ræða lausn málsins á grundvelli
laganna frá 1947, heldur fræðslustarf-
semi, sem miðast við annan tiigang.
5. atriðið: Æfinga- og tilraunaskóli
við Kennaraskóla íslands. Þar er
skemmst frá að segja, að svo rækilega
hefir verið svikizt frá efndum þess
máls, að ekki mun einu sinni ennþá
vera hafinn undirbúningur þess að
neinu verulegu marki. Er þó þarna um
eitt brýnasta nauðsynjamál Kennara-
skólans að ræða og á skólinn við mjög
erfiða aðstöðu að búa að þessu leyti,
eins og kunnugt er.
Af þessu er ljóst, að flestar vonir um
bætta aðstöðu til kennaramenntunar,
sem bundnar voru við lögin frá 1947,
naía brugðizt að verulegu eða öllu
leyti. Á þetta einkum við um aðstöðu
kennara til framhaldsnáms. Þegar inn-
tökuskilyrði í Kennaraskólann eru
gerð þau sömu og í menntaskólana og
námstími í Kennaraskólanum gerður
eins langur og þar, er það eðlilegt að
duglegum nemendum, sem lokið hafa
kennaraprófi þyki illt að námsbrautin
sé þeim lokuð, hyggi þeir á framhalds-
nám; nema með auknum tíma og til-
kostnaði. Þetta sáu þeir fyrir, sem
sömdu lögin um menntun kennara frá
1947. Því voru sett þar ákvæðin um
réttindi kenhara við stúdentspróf og
rétt þeirra til náms við Háskólann. Til
þess, að hvorugt þessara atriða komst
í framkvæmd, jafnframt því, sem
kennaranám var lengt, má vafalaust
að talsverðu leyti rekja minnkandi að-
sókn að Kennaraskólanum.
Þegar þar við bætist, að á þeim ár-
um, sem síðan eru liðin, hefur húsnæði
Kennaraskólans í engu verið bætt, er
það ekkert undrunarefni, að mikilla og
margvíslegra umbóta er nú brýn þörf,
að því er snertir málefni Kennara-
skóians og kennaramenntun.
(Framhald)
Molar
Bandarískir ferðamenn voru á ferð
um landbúnaðarhéruð Japans. Þeir
komu þar sem tvær ungar japanskar
stúlkur voru að þvo þvott á bersvæði.
Þær brostu til þeirra og kölluðu: „Ohio
— ohio“, en það þýðir „góðan dag" á
jápönsku. Þeir skildu þetta auðvitað
ekki, en einn þeirra sneri sér að þeim
og sagði:
— Ónei, eg er ekki beinlínis frá
Ohio. Eg er frá Kentuck>, sem er hin-
um megin við fljótið.