Lesbók Morgunblaðsins - 22.02.1959, Blaðsíða 10

90
sem sífellt vofir þar yfir og setur
sitt mark á allt og alla, er enn mikil
eftirspurn að leigubátum. Þangað
kemur enn fjöldi ferðalanga frá
Bretlandi, en þó einkum frá Banda-
ríkjunum og Indlandi.
Ahmed talaði ensku reiprenn-
andi, en hann kunni hvorki að lesa
né skrifa. Hann reyndist okkur á-
gætlega. Hann er einlægur föður-
landsvinur og sanntrúaður Mú-
hamedsmaður, en það eru nú líka
80% af landsmönnum. Hann naut
mikillar virðingar, og fyrir hans
orð opnuðust okkur margir staðir,
sem við hefðum ekki fengið að
heimsækja ella.
Fyrsta kvöldið fórum við í
skemmtiferð á vatninu á „shikara“,
sem er rennilegur og skemmtileg-
ur smábátur og tjaldað yfir í miðju.
Undir tjaldinu hvílast farþegar á
dýnum að austurlenzkum sið. Leið-
sögumaður situr fyrir framan tjald-
ið, en aftur í skut eru glaðlyndir
ræðarar.
Þetta var í júlí og vatnið var
þakið lótusblómum, en í áveitu-
skurðunum var blómguð vallhum-
alstegund. Fjöllin bar brosandi
við háloft, en andblærinn vaggaði
krónum aspanna.
Flest vötnin hafa afrennsli í
fljótið Jhelum, sem á upptök sín
í Kashmir. í stærstu vötnin, svo
sem Dal og Wular, renna smáár of-
an úr Himalajafjöllum. Sumar
renna neðanjarðar að sögn. Getur
vel verið að það sé rétt, því að
meðan við vorum á Nagin-vatni,
hækkaði yfirborð þess einu sinni
um tvö fet, án þess að nein sýnileg
ástæða væri til þess.
Þetta kvöld voru okkur sýndir
ýmsir fegurstu staðir hjá vatninu
og áveituskurðunum. Og þegar út
á Dalvatnið kom, þá voru bændur
þar á flatbotna bátum að hirða
uppskeru af hinum „fljótandi ey-
um“.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Floteyarnar.
Eyar þessar eru búnar til úr
kjarri, grasi og mold. Er fyrst gerð-
ur stór fleki upp við land, en síðan
höggva menn hann sundur í minni
fleka og draga þá út á vatnið og
festa þá þar með staurum. Vegna
þess að hörgull er á sléttu og auð-
ræktanlegu landi, hafa menn fund-
ið upp á þessu einkennilega ráði til
þess að nota sem bezt mold og
vatn. Ahmed sagði að þessar flot-
eyar gæti enzt í tíu ár, en þá sé
efnið í þeim orðið svo fúið að þær
sökkvi. Þarna eru ræktaðir tómat-
ar og ýmsir aðrir ávextir. Stund-
um slitna þessar eyar upp í stormi
og rekur þá langa leið, en þær lið-
ast ekki í sundur.
Þessi kvöldstund var eins og fag-
ur draumur. UmhVerfið speglaðist
í vatninu. Stundum heyrðum við
hróp og köll fiskimanna, sem voru
að kasta netjum sínum, eða þá há-
vaða og hlátra í börnum, sem voru
að baða sig. Annars var friður og
kyrð yfir öllu.
„Þrennt er það, sem unað veit-
ir“, sagði Ahmed, „grænt gras,
vatn og fegurð kvenna. Eða svo
segir máltækið. Við höfum gnægð
af öllu þessu í Kashmir, en samt
er landið fátækt“.
Fátækt — er það nokkur furða
þar sem það hefir verið bitbein allt
frá því er Alexander mikli réðist
inn í Indland 326 árum f. Kr. Og
enn er bitist um landið, því að
bæði Indland og Pakistan vilja
eignast það.
Þessi seinasta deila hófst 1947.
Þá hafði Kashmir verið stjórnað
um heila öld af Dogra-ættinni, sem
var úr sunnanverðu landinu. Bret-
ar höfðu fallizt á það og gert þar
um samning. En þegar Indland
fékk sjálfstæði eftir seinni heims-
styrjöldina, var seinasti Dogra-
höfðingi í miklum vanda staddur.
Hann hét Maharja Sir Hari Singh.
Hann var Hindúi en flestir þegn-
ar hans voru Múhameðstrúarmenn.
Átti Kashmir nú að sameinast'Ind-
landi, sem Hindúar réðu, eða Pak-
istan, þar sem Múhameðstrúar-
menn réðu?
Maharajinn lét skeika að sköp-
uðu þangað til miklar óspektir
hófust í landinu og herskáir flokk-
ar frá Pakistan gerðu þar innrás.
Þá flýði hann til Indlands og bað
um vernd. Hann bað einnig um
herstyrk og afsalaði þá landinu í
raun og veru Indlandi. Indverjar
féllust á að hjálpa honum með því
skilyrði þó, að þegar friður og ró
væri komið á í Kashmir, skyldi
þar fara fram þjóðaratkvæði um
formlega innlimun. Hari Singh
skrifaði undir allt og svo var flug-
lið sent til Srinegar. Þá kom herlið
frá Pakistan á vettvang og orustur
hófust. Var ekki annað sýnna en
að úr þessu mundi verða stríð milli
landanna. En þá báðu Indverjar
Sameinuðu þjóðirnar að skerast í
leikinn. Árið 1949 var svo gert
vopnahlé og dregin lína er hvor-
ugir mætti yfir fara. Síðan hafa
fulltrúar S. Þ. verið að reyna að
koma á þjóðaratkvæðagreiðslu í
landinu, en það hefir ekki tekizt.
Indverjar telja Kashmir óaðskilj-
anlegan hluta lands síns. Pakistan
segir að engin breyting verði á
gerð fyr en þjóðaratkvæðagreiðsla
hefir farið fram. Og þarna standa
svo herir beggja ríkja öndverðir
við markalínuna, og báðum er heitt
í hamsi.
Eitt er Kashmirbúum sjálfum al-
veg ljóst, að þeir ráða engu um
framtíð sína. Ákvarðanir um það
verða teknar í Delhi og Karachi,
og í hliðarherbergjum 1 þinghöll
Sameinuðu þjóðanna.
Meðan svo stendur reyna
Kashmirbúar að bjarga sér eins og
bezt gengur. Ef litið er eingöngu
á höfuðborgina Srinagar, mætti
ætla að flestir lifðu á kaup-
mennsku. En svo er ekki, 80% af