Lesbók Morgunblaðsins - 01.03.1959, Page 4
100
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
ekki inn á milli húsanna, heldur
lágu fyrir festum langt úti á höfn.
Það þótti þá enn tíðindum sæta,
ef þrír eða fjórir erlendir ferða-
menn komu og bjuggu sig út til
langferða um landið. Æskulýður
bæarins þyrptist saman til að
horfa á þegar leiguhestarnir voru
reknir í hóp niður í bæinn og verið
var að búa upp á þá. Og svo var
gaman að sjá hópinn leggja á stað,
marga koffortahesta, aðra með
tjaldböggum og trússi, suma lausa
og á eftir þessu ferðalangana, og
sjá hvað þeir sátu ankannalega á
hestunum.
Hesturinn var þá enn greiðasta
samgöngutækið. Margir bæarmenn
áttu reiðhesta og oft mátti sjá stóra
hópa þeysa út úr bænum um helg-
ar þegar gott var veður. Venjulega
var ekki farið lengra en upp í Vötn,
upp í Seljadal, eða upp í Kolla-
fjörð. Til Þingvalla var of langt
að fara, því að þangað var hörð
fjögurra klukkustunda reið. Sjald-
an var farið suður á bóginn, því
að Hafnarfjarðarvegurinn þótti
ekki góður, og þó enn verri hraun-
in þar fyrir sunnan. Þegar fólk
þetta kom heim að kvöldi, var
lokaspretturinn oftast tekinn hjá
Rauðará og niður Hlemm, en sum-
ir höfðu þó alveg gleymt því að
bannað var að ríða hart um göt-
urnar, og þeystu niður í bæinn. En
þá var Þorvaldi „polití“ að mæta!
Annars var mikil hestamergð á
götunum allt sumarið. Þar fóru
lestamenn og ferðamenn, sumir
ekki ýkja langt að komnir. Bænd-
umir á Seltjarnarnesi áttu til
dæmis hesta og komu ríðandi til
bæarins. Er mér einn þeirra sér-
staklega minnisstæður. Það var
Ingjaldur á Lambastöðum, kempu-
legur maður með barðastóran
svartan hatt á höfði og í svartri
yfirhöfn með stórum kraga og
flyksuðust kragabörðin þegar
hann raið greitt eða vindur var.
Margir bæarmenn áttu vagnhest
og vagn og stunduðu „keyrslu“,
eins og þá var kallað, en sjálfir
voru þeir kallaðir „keyrarar“. Þeir
voru oft á ferð um göturnar með
móæki eða vörur fyrir kaupmenn.
Vegna þessarar miklu hestaum-
ferðar gat ekki hjá því farið að
hestarnir settu sín innsigli á göt-
urnar, enda var þar mikið um
hrossatað. Höfðu sérstakir menn
atvinnu við að koma því á burt.
Man eg sérstaklega eftir gömlum
hjónum, sem höfðu það starf að
þrífa götur í Miðbænum. Hann var
steinblindur og hún var einnig með
slæma augnveiki. Hann beitti sér
fyrir handvagn og hafði band milli
kjálkanna og yfir öxlina. Hún sóp-
aði saman hrossataðinu af götun-
um, lét það í fötu og bar það svo
í vagninn. Og í hvert skipti sem
vagninn þurfti að færa, varð hún
að taka í kjálkann með blinda
manninum og leiðbeina honum.
Sjálfsagt hafa þau verið öreigar,
en verið gefinn kostur á að reyna
að vinna fyrir sér með þessu móti.
Þetta er svipmynd af götuhreins-
un á þeim árum.
— o —
Vatnsból bæarmanna voru þá
enn brunnar og lindir, og hafði sér-
stakt fólk, karlar og kerlingar, þá
atvinnu að bera vatn í húsin. Sum-
ir höfðu þó „tekið tæknina í þjón-
ustu sína“, höfðu handvagn og
tunnu á, og óku vatninu heim til
neytenda. Það var mikil framför.
Þó roguðust margir með vatnið í
fötum og höfðu ýmist grindur, eða
vatnsbera á herðunum. í Miðbæn-
um bar mest á þessu fólki hjá
„Prentsmiðjupóstinum'* í Aðal-
stræti og „Bakarapóstinum“ rétt
ofan við lækinn. Þessir „póstar“
voru dælubrunnar, en fólkið dældi
aldrei vatninu heldur „póstaði“ því.
Á fátækum heimilum urðu kon-
urnar sjálfar að sækja vatn, eða
þá stálpaðir krakkar. Þess vegna