Lesbók Morgunblaðsins - 25.10.1959, Side 1

32. tbl.
Sunnudagur 25. október 1959
XXXIV. árg.
Jörgen Bukdahl:
llandritamálið
RITHÖFUNDURINN Jörgen Bukdahl er óþreytandi aö berjast
fyrir málstað íslendinga í handritamálinu. Tveir frœöimenn, sem
telja aö Danir eigi handritin, þeir dr. phil. Harald Jörgensen
skjalavöröur og Johannes Bröndum-Nielsen prófessor, hafa nýlega
vaöiö fram á ritvöllinn í „Verdens Gang“ til aö mótmœla af-
liendingu handritanna. En þeir komu ekki aö tómum kofunum,
því aö í sama blaöi svaraöi Jörgen Bukdahl þeim á þessa leiö:
M E S T af því, sem ritað er á
dönsku um ísland, er ritað af ís-
lendingum búsettum í Kaupmanna-
höfn, því að þeir hafa talið það
skyldu sína að fræða menn um
föðurland sitt. Og íslendingar eru
sögufróðir; þeir hafa drukkið í sig
sögu með móðurmjólkinni; hún
er þeim í blóð borin, þeir hafa lesið
sögu og skráð sögu á móðurmáli
sínu, fyrstir allra Evrópuþjóða. En
500 ára ríkjasamband hefir ekki
hvatt marga Dani til þess að rita
gagnlegar bækur um ísland, þott
þar verði auðvitað að geta þeiria
Kaalunds, Niels Möller og Olaf
Hansen. Það var líka heppilegt að
íslendingar skyldi hjálpa til að
gefa út á íslenzku þau rit, sem
höfðu verið flutt yfir hafið á með-
an ísland var ríkisréttarlega háð
Danmörk.
Síðan handritamálið kom á dag-
skrá hafa aftur á móti danskir há-
skólamenn frætt oss um það, að
það erum vér sem höfum fylgzt
svo dæmalaust vel með öllu því
sem íslenzkt er, einkum sögu og
hinum fornu handritum, að þar
komist áhúgi íslendinga fyrir sögu
sinni og tungu ekki í hálfkvisti við;
vér höfum kunnað íslenzku betur
en íslendingar; vér höfum gefið út
bækur þeirra og skrifað sögu
þeirra, — í stuttu máli: Hvað hefir
ísland að gera með gömlu handrit-
in, úr því að vér höfum gert aiit
sem gera þurfti, og íslendingar
botna svo sem ekkert í því.
Þessi útlistun hófst með „be-
tænkningen“, vísindalegri ritsmíð
sem átti að vera öllum dönskum
stjórnmálamönnum leiðbeining um
hvernig snúast skyldi við kröfunni
um heimsending handritanna. Og
þetta var síðan áréttað með ároð-
ursriti, sem dreift var víðsvegar um
sama leyti og vér heldum sýningu
á íslenzku handritunum sem „þ]óð-
ararfi vorum“ sem „oldnordiske
handritum á Slotsholmen", sem
einhverju er frá stafaði „dönsk
þjóðerniskennd, en án hennar heíð-
um vér ekki verið dönsk þjóð“.
Já, ísland hafði ekki haft neina
smávegis þýðingu fyrir Danmörk,
en það var eins og engin ástæða
væri til þess að nefna ísland í sam-
bandi við handritin, og þaðan af
síður að votta því þakklæti; það
var eins og íslendingar hefði
hvergi komið þar nærri, heldur vér
einir, hinir síiðnu og áhugasómu
Danir um allt ei* ísland varðar.
Hér er ekki nema tvennt tiL
Annað hvort hljóta prófessorarnir,
sem standa að þessum áróðri, að
vera mjög barnalegir, eða þá að
þeir halda að danska þjóðin sé sv®