Lesbók Morgunblaðsins - 13.11.1960, Qupperneq 6

578
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Hundurinn Sámur
Var hann írskur úlfhundur?
hyggur að slíkar sprengingar
muni hafa mikil áhrif á veður-
farið, þótt það verði ekki stað-
fest nema með nokkurra ára at-
hugunum. Og það er ýmislegt
fleira, sem hefir áhrif á veður-
farið. Þegar Krakataua sprakk í
loft upp 1883, dreifðist rykmökk-
ur um allan heim og olli breyt-
ingum á tíðarfari. Þá sýna og at-
huganir Abbots, að heimsstyrjaid-
irnar tvaer hafa haft gagnger á-
hrif á tíðarfarið. Og vera má að
Kóreustríðið hafi átt sinn þátt í
þeirri breytingu sem varð 1952.
í janúarmánuði 1948 spáði hann
fyrir um 55 köldustu dagana á því
ári, og sagði að á milli þeirra
mundi verða að meðaltali 7,1
stigum hlýrra. Fyrri spár hans
höfðu eingöngu átt við úrkomur,
en nú fór hann að spá um hlý-
indi. Þessi spá hans var síðan læst
inni í skáp hjá Smithsonian Insl-
itution, en eftir áramótin 1949 var
hún tekin úr skápnmn og borin
saman við veðurskýrslur ársins.
Kom þá í ljós að spáin var alveg
rétt fyrir 48 daga af 55. En það
skakkaði ofurlitlu á meðalhitan-
um á milli hinna daganna. Abbot
hafði spáð því að hann mundi
verða 7,1 stigi hærri, en hann
reyndist 6.96 stigum hærri.
Nú langaði Abbot til þess að
vita hve áreiðanlegar veðurspár
sínar reyndust, ef farið væri aft-
ur í tímann, og þær svo bornar
saman við veðurskýrslur. Hann
valdi sér borgina St. Louis, því að
þar höfðu farið fram reglulegar
veðurathuganir um 103 ára skeið,
eða 1854—1957. Abbot dró nú upp
á 25 feta langt blað veðurkort
fyrir borgina, eins og veðrið hefði
átt að vera þessi 103 ár eftir út-
reikningum hans. Varð hann þar
að taka tillit til ýmissa breytinga
er orðið höfðu á þessum tíma,
svo sem að skógar höfðu verið
FRÆGASTI hundur, sem nefnd
ur er í fornbókmenntum okkar,
er tvímælalaust hundur Gunnars
á Hlíðarenda. í Njálu segir svo
um það, þegar Gunnari var gef-
inn Sámur: „En at skilnaði mælti
Ólafur (pái): „Ek vil gefa þér
þrjá gripi, gullhring og skikkju, er
átt hefir Mýrkjartan írakonungur,
ok hund, er mér var gefinn á ír-
landi. Hann er mikill ok eigi verri
til fylgdar en röskr maðr. Þat
fylgir ok, at hann hefir manns vit.
Hann mun ok geyja at hverjum
manni, þeim er hann veit, at
óvinr þinn er, en aldri at vinum
þínum. Sér hann á hverjum
manni, hvórt til þín er vel eða
ruddir, borgarbúum hafði fjölgað
mikið og þess vegna lagði nú
miklu meiri hita upp frá borg-
inni vegna aukinnar kyndingar og
verksmiðja, þá varð og að taka
tillit til verksmiðjureyksins. Hlaut
þetta að verða nokkuð af handa-
hófi.
Þegar Abbot hafði fullgert veð-
urkort sitt, dró hann upp á sama
kortið veðurfarslýsingu þessara
103 ára samkvæmt veðurathug-
unum. Og hvernig fór- Um 70 ár
af 103 urðu báðar línur samhliða,
með öðrum orðum, veðurspá hans
hafði reynzt alveg rétt fyrir 70
ár af þessu tímabili, eða rúmlega
% af tímanum.
Nýlega gaf Smithsonian Institu-
tion út spá um úrkomu í 12 borg-
um í Bandaríkjunum næstu 8 ár-
illa. Hann mun ok líf á leggja at
vera þér trúr. Þessi hundr heitir
Sámr“. Síðan mælti hann við
hundinn: „Nú skalt þú Gunnari
fylgja ok vera honum slíkr sem
þú mátt“. Hundrinum gekk þegar
at Gunnari ok lagðist niðr fyrir
fætr honum“. — Örlög Gunnars
á Hlíðarenda og Sáms þekkja
allir.
Ekki þarf mikið hugmyndaflug
til þess að láta sér detta í hug, að
hundur sá, sem Ólafur pái gaf
Gunnari, hafi verið af írsku úlf-
hundakyni, því að það hundakyn
var í þann tíð afar vinsælt á ír-
landi og í miklum metum hja
írskum konungum. Þetta greina
in, eða 1960—1967. Það er seinasta
spá Abbots, því að nú segist hann
vera seztur í helgan stein og nú
eigi yngri menn að taka við af
sér. —
Dr. Abbot 'er eini veðurspámað-
urinn í heimi, sem ekki hefir far-
ið eftir veðurútliti, hæðum og
lægðum, frontum og hitastigi.
Hann hefir eingöngu farið eftir
273 mánaða sólarskeiðunum, sem
hann fann fyrstur manna, og
reiknað veðurfar eftir þeim. Hann
hefir aldrei haldið því fram að
spádómar sínir séu öruggir, en að
minnsti kosti sé þeir þó fyllilega
eins öruggir og spádómar veður-
stofanna. Og aðferð hans hefir
þann kost fram yfir veðurfræð-
ina, að honum hefir tekizt að spá
langt fram í tímann.