Lesbók Morgunblaðsins - 05.02.1961, Blaðsíða 11

Lesbók Morgunblaðsins - 05.02.1961, Blaðsíða 11
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 63 Skordýr eru herramannsmatur MANNFJÖLGUNIN á jörðinni er mörgum vísindamanni áhyggju- efni. Hvernig á jörðin að fæða öll böm sín þegar fólkinu hefir fjölgað um helming frá því sem nú er? Talað hefir verið um ýmis úrræði, t. d. að fólkið geti lifað á svifinu í sjónum, eða drýgt í búi hjá sér á annan hátt. Hvers vegna skyldi menn ekki leggja sér skordýr til munns? Um þá spurningu fjallar þessi grein. ÝMSAR þjóðir og þjóðflokkar hafa frá alda öðli lifað á skor- dýrum, en hvítum mönnum býður við þeim, og þeir mundu fyr drep- ast úr hungri en að þeir legði sér skordýr til munns. Þó eta þeir sams konar dýr úr sjó, og þykir mesta hnossgæti. Þeir eta humra, krabba og rækjur, kolkrabba og krossfiska. Einnig eta þeir ostrur, skelfiska og snigla. En sá er mun- urinn, að þótt þeim þyki sniglar úr sjónum mesta hnossgæti, þá hryllir þeim við sniglum sem lifa á landi. Svo er það t. d. í Florida, þar sem allt úir og grúir af land- sniglum, að fólkið hefir viðbjóð á þeim, en á Puerto Rico eru landsniglarnir etnir og þykja kostafæða, og svo mun vera með- al allra hitabeltisþjóða. Hunang er hið eina, sem hvítir menn leggja sér til munns úr skordýraríkinu. Að vísu er þar nokkuð öðru máli að gegna, en skylt er skeggið hökunni. Skor- dýrin safna hunanginu og þau verða að bera það heim 1 mag- anum, en þar blandast það ýms- um efnum frá skordýrinu sjálfu. í biblíunni er sums staðar talað um hunang og engisprettur. Þar segir að meðan Jóhannes skírari var úti í eyðimörkinni, þá lifði hann á engisprettum og hunangi. í 3. bók Mósesar er talað um hvað Gyðingar megi leggja sér til munns. Þar segir (í 11. kap.): Af öllum fleygum skriðkvikindum ferfættum megið þér þau ein eta, er hafa leggi upp af afturfót- unum til þess að stökkva með um jörðina, af þeim megið þér eta þessi: arbe-engisprettur, sólam- engisprettur, kargól-engisprettur og kagab-engisprettur“. Múhamedsmönnum er og leyft að eta engisprettur, og hafa þær þótt kjörfæða, því sagt er að sumar konur spámannsins hafi sent honum að gjöf trog full af engisprettum. í löndunum fyrir botni Miðjarð- arhafsins og Arabíu eru engi- sprettur allan ársins hring. En stundum hópast þær saman og fara eins og skýflókar yfir lönd- in, eyða þá öllum gróðri og eru sannkölluð landplága. Það hefir verið eitt af verkefnum Samein- uðu þjóðanna, að berjast gegn þessari plágu og reyna að útrýma engisprettunum. En þegar hafizt var handa um það, reis upp Ramakvein meðal margra kyn- flokka Araba. Þeir töldu að með þessu væri verið að eyðileggja lífsbjörg sína, því að engisprett- urnar væri aðalfæða sín, og hvern- ig ætti þeir að komast af, ef engisprettunum væri útrýmt? Forn-Grikkir höfðu lítið af engisprettum að segja, en þeir átu trjátítur. Aristoteles getur þess, að lirfur trjátítunnar sé beztar þegar þær skríða upp úr jörðinni, rétt áður en þær hafa hamskipti í seinasta sinn. Hann sagði líka að fullvaxnar karl-títur væri ágætar til átu og þá ekki síður kven-títurnar, þegar þær væri fullar af eggjum. í fornritum Grikkja er getið um þjóðflokk, sem þeir kalla „Acridofagi“, en það þýðir engi- sprettuætur. Þetta var svart dvergakyn og átti heima suður í Etiópíu. Diodorus segir að þeir hafi orðið skammlífir af engi- sprettuáti, því að þeir hafi fengið í sig orma af því. Þetta er ekki út í loftið, því að læknar hafa nú á dögum komizt að því, að meðal Afríkumanna, sem lifa á engisprettum, verða sumir hættu- lega veikir af áti þeirra. En það er vegna þess, að þeir eta þær með vængjum og löppum, en hvort tveggja er ómeltanlegt. Víða þar sem nóg er um engi- sprettur, eru þær aðalfæða fólks- ins. Þær eru þurrkaðar og malað- ar, eða saltaðar, og þannig safna menn forða, sem hægt er að grípa til ef þröngt verður í búi. —OOO— Nú halda sumir náttúrufræð- ingar því fram ,að himnabrauðið „manna“, sem Gyðingar lifðu á forðum á eyðimerkurför sinni, sé frá skordýrum komið. Dr. F. S. Bodenheimer, sem er prófessor í dýrafræði við hebrezka háskólann í Jerúsalem, hefir nýlega ritað bók um skordýr til manneldis, og honum verður þar tíðrætt um „manna". Hann getur þess, að sumir fræðimenn telji að þetta hafi verið nokkurs konar skófir (lecanora esculenta), sem vaxa á klettum í Austurlöndum og eru

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.