Lesbók Morgunblaðsins - 01.10.1961, Blaðsíða 8

428
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
GALAPAGOS-EYAR

Galapagos
Isla ,ds
nio
y ^
/ r. '
zsAWnt*
‘^(AbingdooJ *
3024
Marchena GeTotX - =
_ . „ 'i
Darrnn Bayy']
Yankee put mto Darmo Bay •
BB44 *fter tOIS-mUtcruise ^
from thé P*n*m* Cjmjil
...~-x*0*Z*-.....■&
, I?* Jap* w |
Panamu C»nal S
-ÁX:.Æ>
JLqmtar

\ _ ....SanSalvador
i,BucaneerCíw?t, Uames!..wan8ay
4 •
iam*^ ‘ • * '_Birtolcmé{8*rtív>!&mcwi
Galapagos
„..... !sian<l§
' SOUTHA^RICA |
„ Peru\ • w't i $
Current' X \ í
Faeí/ír Oceon * í
. CHIUE
F«rna; ,
(Narbof&i
3t>00
\«
%
BaltraX*
Elmbeth 8*ýjyy

, yo J*~T-'C:XSanta Cru* %
\ \fHSISP |^» JVlrKl«fatigable) '6
•'''„, Baqu«ót«^ð'e SanCristóbal |
(Chatham) .i
..-'iTscr--.
f
t0t<‘ce
Ba/
Efevitiom &nó Soundíngs m F*et

r bíati ;
VicíorJ. Keitey
\~\$\B*rrtlpost Officr
-{p^Santa Maria
(Charl«*)
t.noía
Hóoai
Galapagos-eyar eru í Kyrrahafi
og l,iggur Miðjarðarlínan um þær.
Þangað liggur hinn svonefndi Perú
straumur, sem kominn er sunnan
frá Suðuríshafi. Veldur hann því,
að loftslag er þar nokkru kaldara
en búast mætti við. Með straumi
þessum berst mikið svif og því er
fjölskrúðugt dýralíf þar í sjónum,
selir, hvalir og sæljón og fiskateg-
undir margar.
Þarna er veðurfar hlýtt allan árs
ins hring. En eyarnar eru afar
hrjóstugar og þar er lítið um
vatn. Margir skipbrotsmenn, sem
komist hafa þar á land, hafa
örmagnast og dáið af þorsta. Það
er ekki fyr en hátt upp í fjöllum
að gróðurs og rennandi vatns gæt
ir.
Mælt er að Tomas de E^prlanga,
biskup í Panama, hafi fundið ey-
arnar árið 1535. Spanska stjórnin
sendi hann til þess að hafa fréttir
af Pizarro og var förinni heitið til
Perú. En þeir fengu mótbyr og
hrakti skipin út á haf og bar seinast
að eyum þessum. En þótt sagan
telji að Berlanga hafi fundið ey-
arnar og gengið þar fyrstur manna
á land, sýndu þó rannsóknir Thor
Heyerdahl 1953, að menn höfðu
hafst við á eyunum áður en Ber-
langa kom þangað.
Eyarnar draga nafn sitt af hinum
stóru skjaldbökum, sem þar voru
þúsundum saman, er Berlanga
kom þangað. Spánverjar kalla
þessar skjaldbökur „galápago“.
Skjaldbökurnar eru svo stórar,
að sumar þeirra vógu 500 pund.
Nú er aðeins fátt eftir af þeim og
allar líkur til að þær verði al-
dauða áður en langt um líður
Þegar skip voru þarna á siglingu
skömmu eftir að eyarnar fundust,
vöruðu menn sig ekki á hinum
stríðu straumum, sem þar eru.
Straumarnir báru skipin alla vega,
svo að menn sáu ekki betur en að
eyarnar hyrfu ýmist eða þeim skyti
úr hafi. Þess vegna fengu þær þá
nýtt nafn og voru kallaðar Furðu-
eyar. Gæti það nafn átt vel við þær
enn, því margt er þar furðulegt.
Eyarnar eru taldar 13, en auk
þess eru sker og klettar. Þær eru
um 600 sjómílur vestur af Ecuador-
strönd. Spánverjar gáfu þeim öll-
um nöfn upphaflega. Svo settust
enskir sjóræningjar í eyarnar, og
þeir gáfu þeim ensk nöfn eftir sínu
höfði. Hafa eyarnar síðan gengið
undir tveimur nöfnum og er annað
spanskt, en hitt enskt. Nöfnin eru
þessi og eru ensku nöfnin í svigum:
Isabela (Albemarle), Fernandina
(Narborough), Santa Cruz (Inde-
fatigable), San Salvador (James),
SanCristobal (Chatham),Espanola
(Hood), Genovesa (Tower), Santa
Fé (Barrington), Pinzon (Duncan)
og Rábida (Jervis).
Þarna var kj.örinn staður fyrir
sjóræningja, góðar hafnir og marg-
ir felustaðir fyrir skip. Þaðan var
og skammt að fara til þess að sitja
fyrir skipum þeim, sem sigldu milli
Perú og Panama. Víða höfðu sjó-
ræningjar bækistöðvar sínar á ey-
unum, enda eru énn uppi sögur um,
að víða sé þar fólgnir fjársjóðir í
jörð síðan á dögum sjóræningjanna.
En sjóræningjarnir gerðu fleira.
Þeir fluttu þangað skepnur, svo
sem geitur, svín og nautgripi og
slenntu þeim á land. Þessar skepn-
ur hafa síðan gengið þar villtar,