Lesbók Morgunblaðsins - 01.10.1961, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
438
3 fijófcidöL
Flytur þögn í Þjófadölum
þúsund ára niö,
grænu laufi á gróöurbölum
gefur nóttin friö.
Andvörp heyrast ekki lengur
uröarhelli frá,
frjáls og hiklaust förull gengur
fornu leiöi hjá.
Djúp er kyröin, dalagestur,
döggin mild og tœr,
undir steini er ég seztur,
enginn til mín nœr.
Hér er gott aö hlusta og dreyma
húmsins œöaslátt,
finna lindir fram hjá streyma,
ferskan andardrátt.
Lœöist til mín leynivegi
Ijóö frá hreldri sál,
þuliö einum þokudegi,
þrungiö beiskri skál.
Eftir dómsorö illra laga
ein var leiöin fœr, ‘
frá því innir aldasaga,
útlaganna bœr.
Örbirgö, hungur, auönuleysi,
eldgos hér og þar,
lömuö hönd í lágu hreysi,
lélegt réttarfar.
Heitar ástir œskumanna
uröu dauöasynd,
trú á guö og gœfu sanna .
gjörö aö skrípamynd.
Ýmsum tókst aö flýa á fjöllin,
finna nœturstaö.
Þó aö œgöi hamráhöllin
hirt vctr ei um þaö.
Hjaröir gengu um græna dali
— gladdi búiö höld —
iim
uns aö hertók heiöasáli
hríöin myrk og köld.
Herti vetur heröimenni,
hik var engum leyft.
Fránar sjónir, fagurt enni
feiknstöfum var greypt.
Þetta land var þeirra heimur
þögull, káldur, hlýr,
vegfarendum veörageimur
vœgöarlaus og nýr.
Niöur t sveitum nöldurskjóöur
námu hvergi jörö,
kotungssvipur, kyrkingsgróöur,
kálin holt og börö
setti állan svip á landiö,
sagnfræöin var gleymd,
frelsiö eins og fúabandiö,
framtaksleysi og eymd.
Allar þessar öldnu myndir,
útlaganna spor,
banasök og bernskusyndir,
bein % klettaskor
segja örlög íslendinga
eftir horfna dáö,
týnda göfgi glæstra þinga,
glötuö heillaráö.
Viö mér blasa bjartir salir,
blárra fjálla hlíö,
þó aö heiti Þjófadalir
þekkist hvergi stríö,
allir fara feröa sinna
frjálsir nótt og dag,
örœfanna undur finna,
Islands hjartalag.
Karl Halldórsson
harðan. Lækir eru aðeins ofarlega
í hlíðum fjallanna, en hverfa fljótt
í hraunið. „Hér er ekkert nema
lausagrjót, líkast mylsnu; það
hrynur undan fæti og menn
sökkva niður í það“ segir í lýs-
ingu eyanna frá 18. öld. Og
Charles Darwin var ekki hrifinn
af staðháttum: „Ekkert getur ver-
ið ömurlegra", segir hann í dag-
bók sinni, „hraun og aftur hraun,
allt sundur sprungið af gjám“. Og
Herman Melville tók af skarið
með þessum orðum: „Slíkt lands-
lag er óhugsandi nema í heimi
fordæmdra“.
Þrátt fyrir þetta er talsvert
dýralíf á eyunum. Af fuglum má
nefna: albatros, flamingo, hegra,
bobo (sem er í ætt við pelikan),
ófleyga skarfa og mörgæsir. Af
láðs- og lagardýrum eru tvö
merkust, og finnast hvergi nema
þar, skjaldbakan stóra og skrið-
dýr eða dreki, sem nefnist iguana.
Það er um fjögur fet á lengd,
með langan hala, ákaflega ljótt,
en alveg meinlaust og talið furðu
heimskt. Darwin lýsir því svo:
„Eg tók eitt þeirra og fleygði því
út í sjó eins langt og eg gat, og
gerði þetta hvað eftir annað. En
í hvert skifti sner’i það til lands
og skreið að fótu'm mér ...........
Seinna rak eg það á undan mér
hvað eftir annað niður að sjó. En
þótt skepnan sé fim á sundi og
kunni vel að kafa, var ekki við
það komandi að hún vildi fara út
í sjóinn. Vera má, að þetta hafi
verið vegria þess, að á landi á
skepnan engan óvin, en úti fyrir
eru hákarlarnir, sem hafa orðið
mörgum þeirra að bana. Senni-
lega er það meðfædd vitneskja
hennar um að hún sé öruggari á
landi, sem veldur því að hún vill
heldur vera þar“. — Iguana lifir
á fjörugróðri og kaktusum.
Nú eru tæplega 2000 íbúar á ey-
um þessum. Helzta byggðin (höf-
uðstaðurinn) er á Chatham-ey.
Þar er ofurlítið þorp, sem nefnist
Baquariso Moreno. Húsin eru
smá og reist úr timbri, sem
bandaríska setuliðið skildi eftir.
Þarna er ofurlítil kirkja og róm-
versk kaþólskur prestur. Kirkju-
klukkuna gáfu túnfisk-veiðimenn
frá Bandaríkjunum, en þeir koma
þangað árlega. Þarna er og land-
stjóri Ecuador. Hefir hann undir
sér fjóra liðsforingja, sem dreifð-
ir eru um hinar eyarnar.