Lesbók Morgunblaðsins - 01.04.1962, Blaðsíða 1

>)>MU<^« Maim Jxlt i.«■»<«1i

{ 7. tbl. 1. apríl 1962 37 árg.
Ég komst að því, að hann lifði
mjög kyrrlátu lífi í Vevey. Hvert
sem iitið var, sáust aðeins grænar
flatir og skógar — fuglasöngur, þyt-
ur í laufi og fyrir framan húsið
sátu tígulegir svanir á vatninu. Á
kyrrum morgnum heyrðust hvellir
frá skotsvæði, sem var rétt hjá, en
þar æfá borgararnir í Vevey sig. Ég
minnist þess, að pabba var jafnvel
illa við hvelli af púðurkerlingum,
og vai'ð því hvorki undrandi á
gremju hans vegna skothvellanna né
óvild hans í garð fasteignasalans
fyrir að hafa ekki minnzt á skot-
svæðið áður en kaupin fóru fram.
rátt fyrir skotsvæðið fannst
mér ailtaf mikil frið-
FRÆGÐIN VERKAR
EINS OG ÁFENGI
CHARLES Chaplin, yngri,
hefur nýlega skrifað bók
um föðm* sinn, og hefur
hún vakið talsverða at-
hygli. Hér fer á eftir síð-
asti kafli bókarinnar:
E.
G hitti föður minn í Ve-
vey, meðan við Syd vorum að
taka saman mynd í Þýzkalandi.
Ég hringdi fyrst til hans, eins og
ég var vanur. Hann virtist undr-
andi og nærri hneyltslaður, eins
og alltaf áður, að ég skyldi fara
svo formlega að eftir langan að-
skilnað.
„Auðvitað kemurðu", sagði hann.
Ég fór strax. Þetta var réttum
fimm dögum eftir heimsókn Sjú En-
læs. í annað skipti á ævinni, hið
fyrra var er hann afsalaði sér borg-
ararétti, tók ég hann til bæna vegna
hegðunar hans.
„Herra minn trúr, pabbi“, sagði
ég, „hversvegr þarftu að vera að
bjóða þessum piamri til kvöldverð-
ar? Veiztu hvað þú ert að gera? Þú
gerir alla enskumælandi menn að ó-
vinum þínum“.
„Ég get ekki gort að, þótt þeir
séu eins og ég“, svaraði pabbi með
sinni venjulegu þrjózkulegu rök-
semdafærslu. „Mig langaði til að
vita, hvernig hann væri innréttaður.
Ég er auðvitað ekki hrifinn af öll-
um stefnumálum hans. Eigi að síð-
ur er hann afar athyglisverður mað-
ur, og reyndar skarpgáfaður“.
\Jlsepamonn, íólkið af Skid-
Row, Einstein, tónlistarmenn, H. G.
Wells, Sjú En-læ, forvitni pabba um
fólk á sér engin takmörk. Hann er
jafnforvitinn um athyglisverða staði.
Honum þykir gaman að ferðast ó-
þekktur með ferðamannahópum og
hlusta á vaðalinn í leiðsögumönn-
unum. Hann hefur heimsótt alla
staði í nágrenninu, sem eru þess
virði. Og meðan ég var þar, heimt-
aði hann að ég léti bílstjórann sinn
sæld í Vevey. Ég var
þar í fimm daga og
á fjórða degi voru
taugar mínar komnar
í ólag. Syd sagði mér,
að < hann hefði þolað
við í tvær vikur, en
þá varð hann að flýja
aftur til stórborgarinn
ar til að öðlast geð-
heilsu sína á ný. Pabbi
elskar einangrunina og
getur dvalizt þar
lengur en við, en
hann og Oona fara
til Parísar eða
London öðru hverju
til að fara í leikhús,
hlusta á óperur, horfa
á balletta og njóta
dýrðar borgarlífsins
um stund.
Ég hef ástæðu til
að ætla, að þrátt fyr-
ir þægilega ævi sakni
pabbi hinna gömlu
daga með ljósköstur-
um, frumsýningum
og aðdáendum. Ég
minnist kvöldsins þeg
ar Oona, pabbi, Syd
og ég fórum öll til
kvöldverðar í Palace
Hotel í Lausanne.
Meðan á máltíðinni
stóð safnaðist þröng
gagnfræðaskólanema
saman utan við dyrn-
ar, og brátt varð ijóst,
að þeir voru að bíða
eftir pabba. Yfir-
þjónninn bauðst til að
koma okkur út um
aðrar dyr, en pabbi
hristi höfuðið.
aka mér til Chillon-kastala, sem
varð Byron lávarði slíkt aðdáunar-
efni, að hann orti hið minnisverða
kvæði „Fanginn í Chillon" á einni
nóttu eftir að hafa skoðað kastal-
ann. Pabbi var búinn að fara um
allan kastalann sjálfur.
umst inn í bílinn. Jafnvel eftir það
héldu þeim áfram að hrista bílinn
og berja í rúðurnar. Þeir voru
jafnvel búnir að dælda hann, áður
en við sluppum. En pabbi sat þama
bara og virtist hafa gaman af öllu
saman. Ég býst við, að það sé algild-
ur sannleikur, að hversu mjög sem
leikara er annt um einkalíf sitt,
verkar frægðin og hylling með-
bræðra hans alltaf á han.i sem
áfengi.
Meðan ég dvaldist í Vevey spurði
pabbi mig um, hvernig liði í Holly-
wood, að vísu ekki mikið, en nóg til
þess, að ég fór að renna grun í, að
hann saknaði borgarinnar meira en
hann vildi játa. En enn mátti finna
beiskju í honum. Það var beiskja
þess manns, sem lagt hefur ofurást
á eitthvað eða einhvern, sem síðan
hefur sært hann.
„Ágætt, ef þeir vilja mig ekki,
langar mig ekki þangað aftur“, var
afstaða hans.
En hann hefur orðið heimspeki-
lega sinnaður og friðsamur með ár-
unum. Mér fannst það vera Oonu
mikið að þakka, hinni fallegu,
feimnu og elskulegu Oonu og
krakkaöngunum þeirra. Oona sagði
einu sinni, að hana langaði til að
eignast tíu böm, og lítur út fyrir
að það hafi ekki verið sagt í
gamni.
■M.
„Sr etta gerir ekk-
ert til“, sagði hann.
Þegar við fórum út,
reyndum við Syd að
vera sinn hvoru meg-
in við pabba og Oonu
til að hlífa þeim. Þó
mannfjöldinn væri vin
gjarnlegur var hann
svo fullur af æsku-
fjöri, að helzt minnti
á múgæsingar. Stór-
eflis náungi kom og
sló í bakið á pabba.
„Halló, C h a r 1 i e !
H v e r n i g hefurðu
það?“ kallaði hann.
Annar rak olnbog-
ann í augað á honum.
Hann hraktist fram og aftur 'milli
sterlcra, imgra stráka, sem voru að
reyna að komast sem næst honum
og rífa hnappana af jakkanum hans
til minja.
Það var nærri búið að kremja
okkur til bana, áður en við kom-
Leðan ég var í Vevey tók ég
eftir því og hafði gaman af, að
pabbi, sem var nú umkringdur
bömum á öllum aldri, leit ekki leng-
ur feimnislega á þau, eins og tákn,
sem hann vissi varla hvað ætti að
gera við. Hann hefur lært föður-
hlutverkið vel síðan fyrir löngu,
þegar hann stjáklaði óöruggur og
feiminn yfir vöggunum okkar Syds
í húsinu á hæðinni.
Hvað töluðum við um meðan ég
dvaldist hjá honum? Með kastalann
í Chillon svona nálægt, var eðlilegt
að pabba yrði tíðrætt um hið um-
deilda skáld. Hann talaði um staur-
fót Byrons, aðdráttarafl hans fyrir
konur, beiskju hans út í lífið og
staðfestu hans. Staðfesta Byrons
geðjaðist hinum þrjózka föður mín-
um bezt.
Hann talaði einnig um Edgar All-
an Poe og veikleika hans, drykkju-
köst hans og kæruleysi með sjálfan
sig, sem samtímamenn hans áfelld-
ust hann fyrir, og mikilleik hans,
sem fyrst var viðurkenndur eftir
dauða hans. Hann talaði á sama hátt
um Shelley, sem hafði verið gerður
útlægur frá Englandi vegna áhuga
síns á írskum stjórnmálum og skoð-
ana sinna á ástum.
Faðir minn virtist hafa sætt sig
við þá staðreynd, að verk lifandi
listamanna eru alltaf skoðuð meira
og minna í ljósi einkalífs þeirra.
Hann efaðist aldrei um, frá fyrstu
tíð, að hann væri listamaður, og
verk sín væru verð þess að geym-
ast. Meðan aðrir snillingar í Holly-
wood, svo sem D. W. Griffith, létu
sér á sama standa, þótt þeir misstu
sjónar á myndum sínum og þær
skemmdust, geymdi hann sínar í
sérstaklega smíðuðum dósum, til að
verja þær eyðileggingu tímans og
náttúruaflanna. Myndir hans eru í
dag jafn óskemmdar og þegar þær
voru sýndar fyrst. Tryggum aðdá-
endum Chaplins þykir án efa for-
vitnilegt að heyra, að hann hefur
líka geymt þætti, sem voru skornir
úr vegna samhengisins, og margir
þeirra eru fyndnari en þeir, sem
gefnir voru út.
Framhald á bls. 9
1
.