Lesbók Morgunblaðsins - 01.04.1962, Blaðsíða 3

LI G G J A á bakinu í kafa-
grasi útá túni og sjá ekk-
ert nema vaggandi stráin í kring-
um sig og himininn yfir sér þar
sem skýin sigla hraðbyri suðrí
löndin. Liggja á bakinu bakvið strá-
in og heyra bílana þjóta eftir vegin-
um í fjarska og mannamál í næstu
húsum eiitsog fjarlægt bergmál,
heyra þetta eilífa suð í fiugunum
sem eru á góðri leið með að suða
mann í svefn; heyra kvakið í fugl-
unum þegar þeir flögra um sólbjart-
an eftirmiddaginn einsog ofsakót
börn; heyra mömmu kalla á sig af
tröppunum heima til að senda mann
útí búð; liggja samtsemáður rólegur
þangaðtil hún er hætt að kalla; halda
áfram að hlusta á flugnasuðið og ná
sér í hundasúru tii að narta í og
sjúga mikið loft inn í milli tannanna
afþví hún er svo súr; fara að hugsa
hvað gæti verið gaman að liggja hér
alltaf og láta engan vita um sig og
koma ekki heim á kvöldin til að
hátta heldur liggja hér allan dag-
inn og alla nóttina og horfa á skýin
og stjörnurnar og sólina og tungíið
og verða aldrei svangur afþví nóg
er af hundasúrum; loka augunum
afþví flugurnar eru að suða mann
í svefn og heyra niðinn í bílunum
og fólkinu fjarlægjast smátt og smátt
N
Eftir Sigurb A
þangaðtil ekkert er eftir nema strá-
in og sólin sem bakar mann í fram-
an og minningin um annan sólbjart-
an dag þegar mamma lá uppí rúmi
og brosti afþví agnarlítið kríli við
hliðina á henni orgaði af öllum iífs
og sálar kröftum og hún beygði
brjóstið yfir litla varginn og þagg-
. Magnússon
aði niðrí honum með fallegu brúnu
brjóstvörtunni sinni; finna sólina
baka sig ennþá meira í framan og
smjúga innfyrir augnlokin og þrýsta
sér inní höfuðið svo allt verður
bjart og tveir litlir englar með fiðr-
ildavængi fijúga uppí himininn og
maður horfir á eftir þeim og lang-
ar til að fljúga með þeim en hef-
ur enga vængi og starir bara uppí
geiminn þangaðtil þeir týnast bakvið
lítið hvítt ský sem hefur tvo langa
vængi og skrúfu framaná sér einsog
flugvél og það rennir sér niðrúr
himninum og kemur alltaf nær og
nær þartil himinninn sést ekki leng-
ur og sólin er horfin og ekkert eft-
ir nema svört nótt og maður er
einn í nóttinni innanum stráin og
mann langar heimtil mömmu afþví
það er svo dimmt og enginn til að
passa mann og allar hundasúrur
búnar og maður deyr kannski úr
hungri eða týnist hjá vondum kalli
eða hrapar fyrir björg — hrapar —
æææ....
Takna við faliið og finna him-
ininn aftur með siglandi skýjum og
heyra fuglana kvaka og fólkið hjala
í fjarska og bílana þjóta burt og
flugurnar suða og suða; finna hvað
gott er að vakna í kafagrasi útá tún-
inu heima hjá sér og vita að mamma
var að kalla og réttast væri að
hlaupa fyrir hana útí búð afþví hún
er ein heima og enginn annar til að
hjálpa henni; rísa á fætur og finna
allan heiminn einsog hann V£ir og
hugsa með sér að á morgun ætla
ég líka að íeggjast hér í grasið og
láta engan vita um mig.
Fjárskahi oð Borgum
" ETURINN 1907 voraði með ein-
dæmum snemrna á Austurlandi og var
sauðfé þar sleppt víða um sveitir um
miðjan apríimánuð. Þá bjó að Borgum
i Eskifjarðardal Tryggvi Hallgrímsson,
(fyrrum póstur) ásamt konu sinni, Sig-
urbjörgu Guðmundsdóttur og tveimur
börnum þeirra. Aðalbjörgu og Ragnari.
Að Byggðarholti, næsta bæ við Borgir,
sem nú eru í eyði, bjó þá Þorsteinn
Marteinsson, ásamt konu sinni, Þuríði
Andrésdóttur. Byrjuðu þau búskap og
fluttust að Byggðarholti vorið áður eða
1906,
Vorið 1907 réðist Þorsteinn kaupmaður
um tíma til séra Jóhanns Sveinfojörns-
6onar, prests að Hólmum í Reyðarfirði.
Var það all snemma um vorið og þar
eð ekki þótti þá þegar tímabært að
sleppa ám, leyfði prestur Þorsteini að
hafa ær sínar með sér, svo að hann gæti
Jitið eftir þeim sjálfur, vegna þess að
ekki urðu þá fleiri til heimilis að Byggð-
arholti þann tíma en kona Þorsteins og
tengdamóðir, og þurftu þær að gegna
útistörfum jafnt og inni. Gemlingum
sínum var Þorsteinn þá búinn að sleppa
á fjall.
FÉKK prestur Þorstein aðallega, til
þess að raspa dún.
Að morgni 28. apríl 1907 var kominn
snjór jafn fallinn á að gizka i kálfa og
gnjóaði þá með mikilli ákefð. Var Þor-
eteinn þá kominn heim úir kaupavinnunni
en hafði skilið ær sinar eftir eða sleppt
(þeim í Hólmaland með sauðfé prests.
Voru ær Þorsteins eitthvað um tólf að
tölu. Þótti þeim Tryggva bónda og Þor-
eteini nú vissara að hyggja að fé sínu og
bjuggust hið skjótasta til þess að fara í
göngu. Var veður mjög ískyggilegt og
snjókoma mikil eins og áður er sagt en
frost lítið og ekki kominn neinn vindur
eð ráði þá um morguninn Fóru þeir út
með ströndinni og smöluðu fé sínu niður
»ð sjó. Hafði Tryggvi Ragnar son sinn
með sér þeim til hjálpar við fjárleitina.
Var Ragnar þá ellefu ára gamall. L,eit nú
svo út sem allt ætlaði að ganga vel og
hugðu þeir bændur, að þeim myndi
heppnast að koma fé sínu heilu til húsa,
en þegar þeir komu út fyrir svokölluð
Ból, fundu þeir þar nýborna á, sem
Tryggvi átti. Fór Tryggvi þá að stumra
yfir ánni og sá að lambið var í bráðri
hættu, ef það kæmist ekki þá þegar til
húsa. Tók hann bví það ráð að fara með
lambána út í fjárhúsið að Baulhúsum.
Var það ekki mjög langt að fara. Baul-
hús standa, eins og kunnugt er norðan í
EHir
Bergþóru Pálsdóttur
trá Veturhusum
Hólmahálsinum utarlega á Hólmanesinu.
Tafði þetta þá allmikið eða allt að því
um klukkutíma. Héldu þeir Þorsteinn og
Ragnar fénu saman á meðan Tryggvi fór
með lambána til húsa. Lögðu þeir nú
aftur af stað með féð. Hafði bá snjóhríð-
in aukizt til muna og stóð vindur á móti
þeim. Þegar þeir komu inn fyrir svo-
kallaðan Merkjastein var orðinn blind
bylur, svo að ekki var viðlit að koma
fénu lengra. (Merkjasteinn þessi stendur
niður við sjó og skiptir landi milli Hólma
og býlisins að Borgum). Hafði þá einnig
kólnað að miklum mun, síðan þeir lögðu
af stað um morguninn og þar eð snjó-
bleytan hafði áður hlaðizt í féð, fraus nú
á því ullin, svo og snjórinn á lagðinum.
Var því féð þungt á sér og átti erfitt
með að hreyfa sig. Urðu þeir nú að skilja
það þarna eftir og sem fljótast að forða
sjálfum sér til húsa. Mun drengurinn þá
hafa verið orðinn mjög þjakaður og
tafið för þeirra nokkuð. Frá Merkja-
steini og heim að Borgum er talinn vera
20—30 mínútna gangur í góðu færi, en
nú tók það þá rúmar tvær klukkustundir
að komast þennan spöl. Hélst veðrið
þann dag allan og nóttina eftir. Var þetta
eitt af þessum norðvestan veðrum, sem
koma verst. Þegar veðrinu létti fóru
þeir Tryggvi og Þorsteinn svo fljótt sem
auðið var, til þess að hyggja að fé sínu.
Var þá ömurlegt um að lítast. Hafði sumt
af fénu fennt í sköflum, sem lögðu þar
á ströndinni en flest af 'því fest í hrönn-
unum á fjörunni og síðan flætt yfir
það. Mest flæddi þó alveg út. Rak um
tuttugu kindur upp á svokallaða Ból-
klettseyri og víða hafði kindur rekið
upp á fjöruna út með allri strönd. Missti
Tryggvi þar mest allt sitt fé eða um
hundrað og tuttugu kindur og Þorsteinn
alla gemlinga sína. Vildi það honum til
happs að hann sleppti ám sínum í Hólma
land og að þær höfðu ekki runnið til
baka. Þetta sama vor fluttu þau hjón
Þorsteinn og Þuríður frá Byggðarholti og
settust að á Eskifirði.
1. BYRJUN mai betta sama ár
var selt bú Sæbjargar Jónsdóttur, hús-
freyju að Seljateigi í Reyðarfirði. Var
það selt á uppboði. Þangað komu margir,
bæði hreppsbúar og aðrir, og þar á.með-
al Tryggvi Hallgrímsson. Mun hann hafa
verið í þeim erindum sem og aðrir að
kaupa eitthvað af fjáreign Sæbjargar en
ekki mun hafa orðið inikið úr því. En
einhvern veginn mun það hafa orðið
þegjandi samkomulag uppboðsgesta að
kaupa þarna ær og gefa Tryggva. Voru
seldar tvær ær í númeri. Keyptu ýmsir
númer í félagi og afhentu Tryggva. Þar
á meðal voru þeir Bjarni Marteinsson og
Sigurjón Einarsson á Eskifirði, sem þá
voru ungir og upprennandi piltar. Safn-
aðist Tryggva þarna um fjörutíu ær.
Til gamans má geta þess að þá kost-
aði ærin átján krónur og þótti það dýrt.
Mun það hafa verið um tíu prósent af
vinnumannskaupi, eins og það var þá.
Skrifað eftir frásögn og minni aldraðis
manns, sem ekki vill láta nafns sins
getið, að Eskifjarðarseli 1. desember
1Ú58.
Lamin með lurk
Eftir Jóhann Hannesson
Byrjunin var víst Boli og Grýla.
Svo bættu þeir ofan á kristnum fræðum,
barnasögum og sunnudagsræðum,
sálmum og verkefnum í stíla;
með endurtekningu tókst að fylla
mig trúnni á raunveruleik hins illa.
En svona er öll þessi aðfengna vissa —
það er aldrei að vita, hve djúpt hún nær.
Það beit mig hundur í höndina í gær.
Eg varð liissa.
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 3