Lesbók Morgunblaðsins - 06.10.1963, Blaðsíða 9

..VERA má, að þú sért orðinn erfiðim
í sambúð. Hin sífellda barátta við
freistinguna getur reynt talsvert á
taugarnar og þá er efcki ótrúlegt að
þú sért stundum vanstilltur og upp-
stökkur við konuna þína, vini, börn
og samverkamenn“.
Þannig eru menn á fimmta degi
reykingabindindis, segir í bó'kinni
„Hvernig hætta á að reykja“. Þegar
ég rakst á þetta, eftir nær tveggja
mánaða bindindi, las ég það upphátt
fyrir fjölskylduna til þess að sýna
fram á að þetta væri allt eðlilegt
með mig. Að ‘vísu sagði bókin, að
þetta mundi fljótlega lagast — en
hver tekur allt bókstaflega, sem
stendur í bókum? Ekki ég.
Annars er þessi bók hættuleg þeim,
sem ekki ætla að hætta að reykja.
Það er ekkert nýtt, að menn verði
skapvondir í reykingabindi. Og
auðvitað verða þeir enn verri, ef þeir
ná ekki í tóbak meðan þeir „reykja“.
Ég hef t. d. heyrt um einn, sem
sleppti sér alveg, þegar mamma hans
tók af honum sígarettupakkann. Að
vísu er sá ekki nema 12 ára, ófermd-
ur, en vel upp alinn enda þótt hann
hafi vanið sig á að fá sér sigarettu
eftir grautinn, eins og ýmsir aðrir.
Núna reykir hann ekki nema einn
pakka á dag og segist hafa dregið
úr reykingunum við síðustu hækk-
un, því hann reykti meira, þegar
hann var 11 ára. Þá var hann líka
að þessu í felum, en úr því að hann
var farinn að nálgast fermingarald-
urinn þurfti hann ekki að leyna þessu
lengur. Hann er kominn í „filter“,
segir að þær fari betur með hálsinn.
Kannski fær hann pípu í fermingar-
gjöf.
Þessi piltur 'er sennilega einn
þeirra, sem hafa verið yfirheyrðir
í könnun borgarlæknis á reykingum
skólabarna í Reykjavík. Þar kom í
ljós, að tíundi hver 10 ára skóla-
strákur reykir sigarettur, en sá 12
ára, sem hér um ræðir, var ekki
nema 9 ára, þegar hann byrjaði. Enda
játar hann það sjálfur nú orðið, að
hann hafi byrjað of snemma. „Strák-
ar ættu alls ekki að byrja að reykja
yngri en 12 ára — en úr því er
heldur ekki hægt að hafa neitt á
móti reykingum“, segir hann. Ýmsir
10 ára. strákar eru sennilega ekki á
sama máli.
Og þessi 12 ára segist ekki hafa
byrjað, ef hann hafði verið búinn að
lesa um Dungal, þegar hann var 9
ára. Þá var hann enn með Litlu gulu
hænuna. „Auðvitað er vitleysa að
reykja, segir hann — en það er gott“,
og má segja, að spaklega sé mælt af
jafnungum manni.
Og hann er strax farinn að hugsa
um bindindið sem hann ætlar í, þó
ekki fyrr en hann er búinn með lands
prófið. Hann treystir sér ekki til að
hætta fyrr en þeirri þolraun er lok-
ið.
Ósköp skiljanlegt. Það er ekki
hægt að leggja hart að sér á öllum
sviðum samtímis — og bókin, sem
kennir mönnum að hætta að reykja,
segir líka, að bindindismennirnir
eigi að láta allt eftir sér meðan þeir
séu að komast yfir erfiðasta hjall-
ann, sætta sig við sigarettuleysið
fyrstu dagana. En smástrákar mega
ekki láta allt eftir sér — svo að það
er erfitt fyrir þá að hætta að reykja.
Nema þá, að þeir byrji að taka í
nefið. Fallegar tóbaksdósir úr silfri,
ég tala nú ekki um ef á þær væri
grafið „Frá mömmu og pabba“ —
já, þær væru nú eitthvað skemmti-
legri fermingargjöf en pípa. Og það
er sjálfsagt að velja það jafnan til
tækifærisgjafa, sem fólk hefur mest
not fyrir. Það er ekki lengur í tízku
að gefa óþarfa glingur.
Fermingardrengurinn, sem talar
við okkur, er að byrja í skólanum.
Hann segir, að æskan hafi misst
trúna á fullorðna fólkið, það sé ekki
nálægt því jafnfullkomið og það
látist vera. Kennararnir komi ólesnir
í tímana, þeir reyki alltof mikið 1
frímínútunum — ennþá meira en
Bjössi og Gvendur, sem þó séu orðn-
ir 14 ára og farnir að vera með
stelpum. Svo kveikir hann í einnl
og blæs reyknum út um nasirnar —
eins og þeir á kennarastofunni — og
segir: „Þið, þessir fullorðnu, þykist
vita allt betur en við. Af hverju
reykið þið úr því að það er skrifað
svona mikið um að það sé hættu-
legt að reykja. Það er ekkert skrýtið
þótt maður byrji að reykja áður en
maður er almennilega læs. En þið,
sem lesið upp á 9,5 eða 10 — og
vitið allt um þennan Dungal. Þið
reykið meira en við“.
HJH.
Togarar yfir 650 tonn ættu
allir að vera skuttogarar
agur togaraútgerðarinnar
hérlendis hefur verið slík-
ur á undanförnum árum, að útgerð-
armenn hafa ekki lagt út í nýsmíði.
eins og kunnugt er. Engir nýir tog-
arar hafa verið smíðaðir og ekki er
vitað til að neinn hafi slíkt á prjón-
unum sem stendur.
Ýmsar raddir heyrast um að okkur
beri að losa okkur við togarana, en aðr-
ir eru því mótfallnir — og þeirra á með-
al er Hjálmar R. Bárðarson, skipaskoð-
unarstjóri, sem er þeirrar skoðunar, að
hag okkar sé bezt borgið með þvi að
eiga sem flestar tegundir fiskiskipa.
Þótt einn þáttur útgerðarinnar gangi
illa í dag, þá sé ekki að vita hvernig
ganeí á morgun.
Enda þótt togaraútgerð standi víða
höilum fæti hjá nágrannaþjóðum okkar,
er hún enn mjög öflugur þáttur í útgerð
á N-Atlantshafi og á undanförnum ár-
um hafa ýmsar merkar tilraunir verið
gerðar til þess að endurbæta togarana,
auka afköstin og bæta hráefnið, sem
þcir ieggja upp.
Skuttogararnir svonefndu eru helzta
nýjungin, enda er þar um að ræða grund
vallarbreytingu í, togarasmíðinni. ís-
ienzkir aðilar hafa fylgzt allvel með
þróuninni í togarasmíðinni enda þótt
við höfum enn ekki látið til skarar
skriða á þessu sviði.
Hjálmar B. Bárðarson, skipaskoð-
unarstjóri, er nýkominn heim af ráð-
stefnu, sem hann sótti í sambandi við
sjávarútvegsmálaráðherra og haldin var
i Gnmsby. — Þar var fjallað um skut-
togara, reynsluna, sem fengizt hefur —
og að hvaða leyti hægt er að nota hana
í framtíðinni.
Um 300 manns sóttu ráðstefnuna, sagði
Hjáimar, er Lesbókm átti tal við hann.
Meðr.l annars voru þar skipaverkfræð-
ingar frá Bretlandi, V-Þýzkalandi, Frakk
landi, Hollandi, Belgíu, Noregi og fleiri
löndum — auk útgerðarmanna og ýmissa
fulltrúa útvegsins.
— Bretar höfðu upphaflega forystuna
í skuttogarasmíðinni, sagði Hjálmar, en
Frakkar, V-Þjóðverjar og Norðmenn.
komu á eftir — svo og fleiri þjóðir.
Rússar hafa líka smíðað mjög mikið af
skuttogurum og V-Þjóðverjar hafa smíð
að marga fyrir Rússa, sérstaklega hina
svonefndu Puskingerð- togara, sem eru
um 3,000 tonn að stærð.
— En það eru engin takmörk fyrir
því live hægt er að smíða stóra skut-
togara — eða litla. Spurningin er hins
vegar hve stórir eða litlir skuttogar-
ar þurfi að vera til þess að eiginleikarnit
njóti sín og yfirburðirnir notist.
A. llir virtust sammála um að stóra
verksmaðjutogara kaemi eingöngu til
greina að byggja sem skuttogara — en
jafnframt að kostir skuttogara séu ekki
ótvíræðir nema að skipin séu það stór,
að hægt sé að hafa tvö þilför. Veiðar-
færin dregin upp á efra-þilfar, en öll
vinnan fari fram á neðra þilfari. Vinnu-
svæði áhafnarinnar er þá í sltjóli og
vinnuaðstaða öll betri en á hliðartogara.
Fríborð skipanna er þá mun meira og
ötyggið að sama skapi.
— Það kom líka fram, að á skuttog-
ara er nauðsynlegt að hægt sé að breyta
stafnhalla skipsins verulega. Við veið-
ar þarf skuturinn að vera djúpt til að
geta betur dregið inn veiðarfærin upp
rennuna að aftan. Á siglingu dregur
þetta skutlag hins vegar töluvert úr
ganghraða og þarf því að vera hægt að
halla skipinu fram — þannig að á segl-
ingu liggi stefnið dýpra en við veiðar
— og skutur lyftist þá að sama skapi úr
sjó. Þetta hefur aftur í för með sér að
töluvert rúmmál framan og aftan verð-
ur að vera fyrjr sjó-geyma, sem tengdir
verða að vera öflugum sjódælum til að
breyta stefnuhallanum.
Framhald á bls. 13
seg/V Hjálmar R. Bárbarson skipaskobunarstjóri
28. tölublað 1963
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS Q