Lesbók Morgunblaðsins - 06.10.1963, Blaðsíða 16

komst næstum 15 mílur yfir jörðu
í marzmánuði, bentu til þess, að
Mars vseri ein geysistór auðn. Minna
en einn af hundraði andrúmslofts-
ins þar er vatnsgufa.
Dr. Lloyd Matz, stjarnfræðingur
við Columbia-háskólann, telur að
einhverskonar hærra líf kunni að
vera til á 600 milljónum reikistjarna
í hnattagrúa Vetrarbrautðrinnar,
sem gólkerfið telst til. Dr. Su-Shu
Huang í NASA telur, að líf sé að-
eins á tveimur af hundraði af reiki-
stjarnakerfunum í Vetrarbrautinni.
Aðeins tvær stjörnur innan 30 trillíón
milna íjarJægðar geti haldið uppi
hærra lífi, segir hann. En hann held-
ur, að sumar tegundir lægri lífvera,
svo sem sveppar, þarar og skófir
séu þarna í ríkum mæli.
Seint á árinu 1964 verður geim-
farið Mariner III sent út til að fljúga
fram hjá Mars og afla upplýsinga
með sjálfvirkum tækjum. Hann mun
vega um 225 kg og vinna á sama
hátt og Mariner II sem fór tii Ven-
usar með svo góðum árangri.
Hugsanlegt er, að seint á árinu
1966 eða snemma 1967 muni stórt
Mariner eða Voyager-geimfar verða
sent í áttina til Mars. í athugun er
stórt áhaldahylki, sem mundi verða
skotið til að lenda á yfirborði Mars
og gera margvíslegar athuganir.
Einnig kæmi til mála að láta þetta
geimfar komast á braut kringum
reikistjörnuna og taka sjónvarpsmynd
ir.
Teikningin sýnir stóra belgi, sem eru helmingar af geimstöð eins og
hún er hugsuð. Fjær sjást litil hylki til að fiytja geimfara út í geim-
inn til að setja saman stöðina á jarðbraut, fyrir hið langa flug til Marz.
Propulsion Laboratory), í Tækni-
fræði stofnun Kaliforníu, sem unnu
á vegum geimrannsóknastjórnarinn-
ar, náðu í fyrsta sinn sambandi við
Mars. Þeir sendu út 25 þús. milljón
vatta merki frá einni rannsóknar-
stöðinni. Ellefu mínútum síðar end-
urkastaðist brot úr vatti. Síðan héldu
þeir rannsóknunuim áfram þangað til
í marzmánuði, en þá komst stjarnan
út úr orkusviði radarsins.
alveg eins og gerist á jörðinni. Samt
sem áður er lítið um vatn á yfir-
borði Mars.
Upplýsingar, fengnar frá Stratos-
cope II, þriggja smálesta kiki sem
Þessi geimför, sem yrðu rekin af
kemiskum eldflaugum, yrðu marga
mánuði að komast að marki sínu. í
lok yfirstandandi áratugs reikna
Bandaríkin með því að eiga kjarn-
orkuflaugar, sem beri miklu þyngri
farm en nú er tiltækilegt.
Sumir geimfræðingar telja, að
geimíazar mum geta Komizi í nánd
við Mars og til baka um 1975, ef
framkvæmaum veröur ílýtt mjog.
Dr. Jerome B. Wiesner, forstjóri fyr-
ir vísinda- og tæknistofnun Kennedys
forseta, spáöi því nýlega, að menn
mundu geta stigið fæti á reiki-
stjörnuna og komazt óskaddaðir til
jarðar aftur, árið 1999. Kostnaður-
inn yrði gifurlegur — hann áætl-
aði hann um 100.000 miMjónir dala.
Ýmsar aðferðir gætu komið til
greina. Erfiðasta aðferðin yrði að
senda risastóra eldflaug frá jörðu til
Mars, eins og ætlunin er að gera við
Mariner III. Tiltölulega auðveldara
yrði hitt að setja saman' geimfar á
jarðbraut, og hefja svo ferðina frá
slíkri ‘„geimstöð".
Ljósmyndir af Marz, teknar með 30 mínútna millibili með 200" kíkin-
um á Palomarfjalli í Kaliforníu. ískollarnir sjást efst og neðst á mynd-
inni til vinstri. sem var tekin á filmu næma fyrir bláu ljósi. Hin var
tekin á rauð-næma filmu sem dregur betur gegn um andrúmsloftið.
Leitað
að
iífi
utan
jarðar
Hvaða möguleikar eru á
því að finna líf á Mars?
Vísindamenn greinir mjög á um
þetta, enda þótt Mars hafi lengi
verið talin líklegasta reikistjarn-
an til þess að geta haldið uppi
lífi — eins og við þekkjum það.
Eitt höfuðverkefni geimrann-
sókna Bandaríkjanna er að leita
að lífi utan jarðar, og margir
amerískir vísindamenn hafa lagt
mikla áherzlu á það, að þær
rannsóknir skuli ganga fyrir öll-
um öðrum, sem fyrirhugaðar eru.
í janúarmánuði þessa árs gerðist
það, að radarfræðingar hjá JPL (Jet
H r. Walter K. Victor hjá JPL
sagði: „Við höfum komizt að því,
að merkin frá Mars eru frábrugðin
þeim, sem koma frá tunglinu og
Venusi, einkum þó að b'reytileik. Það
er ekki einasta, að merkin breytist
mikið á tólf klukkustunda tímabili,
heldur gera þau það einnig dag frá
degi — eru sterk einn daginn en
veik þann næsta. Ekki vitum við
ástæðuna til þessa. Líklega stafar
það af einhverju, sem gerist á Mars
og við ekki þekkjum enn sem kom-
ið er“.
Norður- og suðurpóllinn á Mars
virðast hafa á sér ísbreiðu, sem
stækki • og minnki eftir árstíðum,