Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1963, Blaðsíða 3

aldra maður, sterkur, luralegur og svifa-
seinn. Hann var frekar latur og hafði
tekið misjafnlega túlkaðan mannrétt-
jndaboðskap verkalýðshreyfingarinnar
til inntekta meðfæddu makræði sínu.
Hann vék sér þar að, sem Hörður
frændi var að fleygja saltfiskspökkum
á bíl, hraðhentur og kófsveittur að
vanda. Maðurinn stóð og horfði á hann,
hafði raunar áður séð hann vinna, en
stóð þó eins og steinn í hlaði, unz
hann loksins upphóf sína raust og
sagði:
„En þau mannalæti! Þetta held ég
verkstjóranum líki. En að hamast svona
fyrir þessa andskota, sem fiskinn eiga
og borga seint og lítið og helzt ekki
nema í úttekt. Já, skyldi þeim líka að
eiga svona þræla!“
Hörður frændi brá við hart:
„Ha, — sagðirðu þræla? Áttirðu
kannski við mig?“
„Já“, sagði maðurinn og ýtti við
öxlinni á honum.
Hann hafði ekki tóm til að segja
fleira, því að nú hljóp Hörður frændi
undir hann — og svo flaug mann-
Skepnan upp á bílinn, eins og hver
annar slatfiskspakki .... Og bílstjór-
inn, sem fylgzt hafði með, því, sem
þessum verkamönnum fór á milli, ók
af stað og stanzaði ekki fyrr en við
skipshlið ....
Hann hafði víst tekið fullnærri sér
þennan dag, Hörður frændi, hafði
síðan verið allur að rýrna, vöðvarnir
eins og að tálgazt af honum, eðlilegur
andlitsroðinn að fölna og bláleitur lit-
blær að koma á vangana. Jafnvel nú,
þegar hann lá með háan hita, sá rétt
aðeins fyrir rauðum dilum á kinnbein-
unum.
Hann lá með lokuð augu, en sló
út frá sér höndum, bylti sér og stúndi.
Nú opnuðust augun lítið eitt. Þau voru
sollin, sljó. Hann lokaði þeim aftur,
hafði ekki fest þau á mér, hafði áreið-
anlega ekki gert sér grein fyrir, að
ég sæti þarna. Hann bylti sér, en ég
sá ekki betur en allt í einu vottaði fyr-
ir brosi á andlitinu. Og nú rak hann
naumasta tungubroddinn út á milli var-
anna. Þegar hann gerði það, var alltaf
eitthvað um að vera, sem honum fannst
skemmtilegt, ánægjulegt að minnsta
kosti. Svo lauk hann upp augunum,
það brá fyrir í þeim þessum glampa,
sem oftast var fyrirboði einhvers skrýt-
ins eða skoplegs, sem hann ætlaði að
segja, en stundum merki þess, að hann
ætlaði að hafa orð á einhverju, sem
honum væri mikið gleðiefni, án pess
að nokkuð hlálegt væri við það. Svo
sagði hann þá, lágt, veikróma, en þó
íkýrt og greinilega:
„Ég er búinn að hitta Hann, Glaður
xnaður."
„Hvern?“ hvíslaði ég, — ekki alveg
viss um,að hann væri með ráði, þó að
hann þekkti mig.
„Góða hirðinn.“ Hann þagnaði and-
ortak, hélt siðan áfram, talaði sem áður
íurðu skýrt: „Hann hefur reyndar ekki
sagt mér það beinlínis, að það sé Hann,
en ég þekkti hann. Það er einmitt sá
sami og til mín hefur komið tvisvar
áður í draumi, þegar ég hef verið á
leið í fjöll til að bjarga kindum."
„Þú hefur nú líka séð myndir af
honum,“ sagði ég, gat ekki á mér setið,
frekar en oft áður.
Hann hristi höfuðið á koddanum, ekki
mikið, en svo að ég sá það, og um
leið lyfti hann vanþóknunarlega brún-
um:
„Nei, nei, nei, nei, — hann er ekkert
líkur þeim myndum, liggur ekki við
— ekki írekar en kötturinn þarna er
líkur þér.“ Hann þagnaði, var þungt
um, og það bogaði af honum svitinn.
En það var eins og hann væri knúinn
til að tala. Hann hélt áfram, virtist
beita röddinni með sérstökum hætti,
hvíslaði frá sér orðunum, dálítið slitrótt,
en þó skýrt: „Það mætti segja mér
eftir andlitsdráttunum og augnaráðinu,
að hann hefði margt misjafnt reynt
þau árin, sem ekkert er af honum
sagt í Ritningunni. Það eru djúpar rún-
ir í því andliti — og mikið af reynslu-
viti í þeim sjónum.“
Nú fékk Hörður frændi hósta-
hviðu. Hann blánaði í framan. Svo lá
hann sveittur, stundi með lokuð augu.
María var nú risin upp. Ég hafði
ekki gefið henni neinar gætur, en méi
er nær að halda, að henni hafi rétt
aðeins liðið í brjóst. Hún kom til mín og
hvíslaði:
„Hann-hefur alltaf, blessaður vertj,
verið að tala um kindur og um....
um góða hirðinn, hefur verið að leila
að honum, skilst mér og sagt.......
Æ, ég er að vona, að Guð fyrirgefi
honum, þó að hann kynni að hafa
sagt eitthvað, sem reiknast kynni til
syndar, — hann er með óráði, maður-
inn, — og hann hefur nú alla tíð hugs-
að svo mikið um kindur og að bjarga
kindum. Hann sagði í morgun:
„Ég skil ekkert í honum, ef allt stend-
ur heima, sem af honum hefur verið
sagt, að hann skuli láta mann leita
svona að. sér.“
Þetta er náttúrlega óguðlegt, ef
hann á við Hann.“
„Huh!“ hvíslaði ég og studdi hend-
inni á öxlina á henni: „Vert þú aldeilis
óhrædd, María mín. Þú manst, að Hann
skildi nú bæði þetta og hitt hjá
manneskjunni.......Enda er frændi bú-
inn að hitta Hann, — heyrðirðu það
ekki, og víst var hann 'með gleði-
bragði.“
„Já, Guð fyrirgefi mér — að draga
Hann í tvíl upp á nokkurn handa
máta ....“ Hún hikaði, leit á mig, var
eins og hún færi hjá sér: „Hitta Hann?
Heldurðu það sé nema ....?“
Nú lyfti Hörður frændi rétt aðeins
höfði, lauk upp augunum á ný, horfði
á mig, og ég gat ekki betur séð en
hann kímdi:
„Ég spurði hann, frændi, gerðist svo
djarfur, Glaður maður, — hvort hann
hefði farið í fjöllin í Gyðingalandi á
þessum ilskóm, sem þeir eru á þar.
Og hann svaraði mér og sagði:
,,Já“.
„Og þurftir ekki einu sinni mai.n-
brodda á berghelluna?“ sagði ég þá.
„Hvað véizt þú um það?“ svaraði
hann.
„Nei, ég bið forláts,“ sagði ég. „Þetta
var nú meira spurn en fullyrðing.“
„Já,“ svaraði hann og sagði, eins og
þeir orða það í Heilagri Ritningu. „Ég
var maður, meðan ég var maður, og ég
þóttist ekkert ofgóður til að bjarga kind
um úr klettum frekar en leggja og
draga net, og víst átti ég klórur, sem
hann fóstri minn klambraði handa mér,
— hann var lagtækur á fleira en tré.“
Þebta sagði hann skýrum orðum. ...
Ja-á, „skyldi þeim ekki bregða í brá,
blessuðum, nær þeir deyja,“ sagði Breið-
fjörð sálaði.“
Fyrir þá, sem á eftir koma
Pétur á Gautlöndum fór eitt sinn að
heiman frá sér, sem leið liggur yfir
heiði, niður að Reykjadal. Þetta var
að áliðnum vetri í miklum snjó. Hafði
hann mann til fylgdar, og gengu þeir
á skíðum. Þeir komu seint á kveldi að
náttstað í Reykjadalnum og voru
þreytulegir. Þeir voru spurðir, hvort
þungt hefði verið skíðafærið. „Jú,
nokkuð svo“. „Þið munuð hafa verið
lengi yfir heiðina?“ „Já, en var það
nokkur furða“, bætti fylgdarmaðurinn
við „Pétur var alltaf að berja snjóinn
i utan af vörðunum".
, (Merkir íslendingar)

Brot úr Ijóði
Land sem átti áður vorgræn tún
er ísað hjarn og stirðnuð klakabreiða.
Við sjáum ekkert sólarföl til heiða
né söngvaþröst, og dalinn kvaddi hún
sem lék á hörpu hjarta þíns og var
sá hlýi þeyr sem bar þér ilm af kvisti,
strauk þitt hár og hendur þínar kysstL
Svo hnígur sól og deyr í kaldan mar.
En enginn kemur austan hjam og fer
með yl af vori, kalin þöll á heiði
stendur eins og steinn á grónu leiði
og stirðnuð jörðin bíður eftir þér,
þú komir sól og kveikir enn á ný
í köldum sverði, jörð und himni bláum,
túni og mó, þá leikur land að stráum
og lóan syngur aftur dírrindí.
Matthías Johannessen.
•Aftur fékk hann hóstahviðu, og nú
gekk upp úr honum blóð. Og Maria fór
að sýsla við hann. Hann lá grafkyrr,
heyrðist vart, að hann andaði. Og María
sagði klökk:
„Hann má ekki þreyta sig svona á
þessu tali.“
Ég þagði andartak, hvíslaði svo:
„Ég held við eigum ekki að skipta
okkur af því. Hann vill sjálfsagt fá að
tala, þegar honum sýnist svo, rétt eins
og vant hefur verið.“
Og nú opnaði hann augun enn á ný,
sagði:
„Nettúpp!“ Hann sagði þetta stund-
um, þegar honum fannst naglinn hittur
á höfuðið. Og nú bætti hann við, var
með ráði: „Þú þekkir hann gamla Hörð,
Glaður maður, og hún ætti að þekkja
hann líka, þessi manneskja, blessuð
manneskja, væri mér trúlega nær að
segja.“ Hann þagnaði, lyfti því næst
höfði, sagði: „Hann segir, að það hafi
verið vitað þar, að mér hentaði hún
og engin önnur, þó að hún kæmi ekki
til mín með veraldarauðinn, ætti hvorki
jarðir, smérbelgi eða peninga, ekkert
nema sængina sína, eins og hún amma
mín sagði.“
Það virtist renna á hann mók. Svo
ók hann sér ofurlítið á koddanum og
sagði hálfarmæðulega:
„Ætlarðu ekki að gefa honum svo
mikið sem kaffisopa — eða hvað —
honum frænda?"
María ætlaði af stað — auðvitað fram
í eldhús, en ég greip í hana, hvislaði:
. „Vertu kyrr!“
Hún lét að orðum mínum, ýtti hárir.u
frá enninu, stóð svo méð krosslagðar
hendur.
Enn opnuðust augu sjúklingsins.
Hann horfði á mig þegjandi, sagði
svo seinmæltur og lágmæltur:
„Hann er með stærðar kindahóp, og
ég spurði hann, leyfði mér að spyrja
hann, hver ætti allt þetta fallega fé.
Og hverju heldur þú hann hafi svarað:
„Það á sig sjálft.“
Ég þagði og þenkti, en spurði svo,
því ekki var sosum þykkjan í röddinni
hans.
„Og eltir það þig? Já, hvernig læt
ég:.góöa hirffinn vitaskuld.“ Svo svar-
aði hann og sagði:
„Ætli þessar kindur séu ekki að taka
á móti þér? Skyldirðu ekki þekkja þær
flestar, — kindur, sem þú hefur átt eða
bjargað?“
„Já — hvílík náð — að heyra þetta
af Hans munni.“
Hörður frændi hóstaði, hóstinn f
vægara lagi. Svo brosti hann og hélt
áfram, reyndi að kinka kolli:
„Ójú“, sagði ég. „Margt af þessu fé
þekki ég. Þarna er hún nú til að
mynda, hún Móflekka hennar Maríu
minnar, og þrílembd — en það var hún
aldrei hjá okkur, og stærðin á dilkun-
um......En þetta er soddan fjöldi, og
mér finnst. ég kannast við fjárbragðið,
en allt er þetta heileyrt, svo ekki dugir
að muna mörkin.“ Þá sagði hann og
horfði fasteygur og hýreygur á mig:
„Já, en það er líka þarna allt það
fé, sem þú hefðir viljaff bjarga“
Hann er, já, það hefur ekki verið of-
sögum af því sagt, að Guð sé réttlátur
og miskunnsamur.“ Og Hörður frændi
stundi og þagnaði, stundi, en ekki af
kvölum, heyrðist mér.
Nú varð löng þögn. Maríá var setzt
á dívaninn. Hún grét, en hún horfði á
mig brosandi gegnum tárin.
Skyndilega reis Hörður frændi upp
í rúminu, studdi niður hnúum og sneri
sér fram. Andlitið á honum ljómaði af
fögnuði og áhuga, og augun glömpuðu.
Hann leit ekki á mig, en skimaði, unz
hann kom auga á Maríu. Þá sagði hann,
næstum í sínum venjulega rómi:
„Elskan mín, nú verð ég að biðja
þig að vera fljóta að ná í sexbrodduðu
járnin mín og stafinn. Ilann ætlar nú
ekki nema að lofa mér að skreppa með
sér upp í Himinfjöllin. Þar er Fugl-
berg, og þar er Stapahilla og Stand-
hyrna og Mávahyrna líka, og aurinn
eins og kopar eða postulín.
„Nema hvað?“ segir hann. „Það eru
fleiri góðir hirðar en ég,“ segir hants. „Þú
ert einn af þeim maður Guðs og lifandi,"
segir Hann Sjálfur.“
Svo hneig hann útaf, Hörður frændi.
Og Maria gekk að rúminu. Hún laut
ofan að honum. Svo strauk hún á
honum hendurnar, svo þerraði hún slC
honum svitann, svo tók hún aðra hónd-
ina í báðar sínar og strauk og strauk
og sagði:
,,Æ, nú þarf ég ekkert að óttast, —
nú ert þú hólpinn, blessaður minn!“
34. tölublað 1963.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3