Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1964, Side 5
N:
’í ýlega kom á markaðinn lítið
færeyskt Ijóðakver, samið af rúmlega
tvítugri stúllcu og gefið út aif færeyska
stúdentafélaginu í Kaupmannahöfn.
Skáldkonan heitir Guð'rið Helmsdal
Poulsen, o>g bók hennar ber heitið „Lýtt
lot“. Hún er myndskreytt af Zacharias
Heinesen. Heiti bókarinnar merkir nán-
ast „hlý gola“.
Guðrið Helmsdal, dóttir færeyskra
foreldra, bjó i Færeyjum til elletfu ára
aldurs. >á fluttist fjölskyldan til Kaup-
mannalhafnar. Litla stúlkan varð fynr
d'úpstæðri sálrænni reynslu við aðskiin
aðinn frá bernskuheimkynninu, sem
hún reyndi sennilega að vinna bug á
næstu tíu árin. En hún hvarf aldrei.
Sívökul heimþrá gengur eins og rauð-
ur þráður gegnum ljóð hennar. Móðir
Sinfóníuhljómsveit Islands hefur
nýlokiö starfsári sínu, oq var efnis-
skráin á vetrinum fjölbreytt oq for-
vitnileq. Nokkur íslenzk verk voru
flutt, sum þeirra í fyrsta sinn, oq
ber aö faqna slílcu framtaki. Að-
sókn aö hljómleikunum var mjöq
qóö, oq þarf varla lenqur um ])aö
að karya, aö hljðmsveitin hefur
hlutverki aö qeqna í menninqarlífi
höfuöborqarinnar, enda hefur hún
komiö sér upp tryqqum oq traustum
áheyrendahópi.
Um hitt hefur veríö deilt oq verö-
ur áfram, hvort skynsamleqt hafi
veriö aö byqqja hljómsveitina upp
eins oq qert var: qleyma undir-
stööunum oq rjúka strax í aö koma
upp stórri hljómsveit, þó vitanleqt
vœri að hana skorti marqt til að
sinna hlutverki sínu samkvœmt
strönqustu kröfum. En viö sitjum
uppj með Sinfóníuhljómsveitina
eins oq hún
er, oq pá er
vitanleqa ekki
um annað aö
ræöa en reyna
aö berja í
brestina eft-
ir bestu qetu.
1 vetur hafa
einir sex
20. tölublað 1904
• LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5
Það er orðið langt milli ljóða
bóka frá Færeyjum, eink-
anlega snjallra ljóðabóka. Hinar
gertæku breytingar sem orðið hafa
á síðustu áratugum frá sérkennilegu
byggða- og bændaþjóðfélagi til
bæja- og verkamannaiþjóðfélags,
sem einkum miðast við Þórshöfn
og Klakksvík, hafa til þessa leitt af
sér æ jarðbundnari lífsviðhorf með
höfuðáherzlu á hinum þröngu eína-
hagslegu fyrirbærum. Hið gamla
þjóðfélag bjó að sjálfsögðu við ým-
islegan skort, en að öllu saman-
lögðu var hrynjandi lífsins öðru
vísi og samstilltari en nú. Dagar
hennar eru taldir, en vonandi munu
veigamiklir þættir hins gamla þjóð-
félags varðveitast við hinar nýju
aðstæður, t.d. hin meðfædda tilfinn-
ing margra Færeyinga fyrir skáld-
skap, fyrir tón- og myndlist. Hvergi
hljómar sálmasöngur af meiri inni-
leik en í litlu kirkjunum undir
grænu hlíðunum í Færeyjum.
Eftir Poul P.
hennar er íslenzk, kom ung til Þórs-
hafnar og giftist þar. íslenzkt oig fær-
eyskt lunderni blandast með hjartnæm-
um hætti í ijóðum hennar, t.d. í ljóð-
inu „Gestur“:
Niðan móti myrkalögðum húsum
kom gestur av langari ferð.
Við regnvátum andliti
hljómsveitarstjórar stjórnaö Sin-
fóníuhljómsveitinni, allir erlendir,
en tveir þeirra íslenzkir ríkisborq-
arar. Þeir sem mest komu við söqu
voru fri, Norömaöur oq Ameríkani.
Um þetta er allt qott aö seqja; ékk-
ert er eölileqra en fenqnir séu hinq-
aö fœrir erlendir hljómsveitarstjór-
ar til aö þjálfa oq aqa hljómsveit-
ina, en hitt veröur aö játa, að sum-
ir hinna erlendu qesta hafa tcepleqa
verið fyrir ofan meöadlaq.
Einmitt af þeim sökum vekur
þaö sérstaka furöu, aö íslendinqum,
sem sérmenntaöir eru í liljómsveit-
arstjórn, skuli vera meinaö aö
spreyta siq á Sinfómuhljótnsveit ís-
lands, sem er þó ékki nema fjóröa
eöa fimmta floklcs hljómsveit enn-
þá. Því er sennileqa boriö viö, aö
þá skorti þjálfun til þessa vanda-
sama hlutverks, en mér er spurn,
livar eiaa íslenskir hljómsveitarstjcr
ar aö fá sina þjálfun, ef ekki heima
hjá sér? írski hljómsveitarstjórinn
var aöeins rúmleqa tvítuqur oq stóö
siq vel, en honum höföu líka veriö
veitt tœkifæri heima fyrir til aö
þjálfa oq þroska hœfileika sína.
En tslendinqar eru auðvitaö of fínir
til aö standa í því aö þjálfa sina
eiqin menn! Otlendinqadekriö hér
M. Pedersen
ög mjörkasurki í hári
kom hann gangandi á miðjari nátt.
Kleiv upp um garðin
og gekk niðan trappuna.
Á gáttini setti hann seg
at hugsa
um tey ið inni vóru.
Hann kendi seg tryggan
hefur aldrei riöiö viö einteyminq,
en þaö er fariö aö veröa dálítiö hlá-
leqt upp á síökastiö. sbr. síöustu
viðburöi í Þjóöleikhúsinu.
Nú veröur þvi alls ekki
boriö viö, aö fjárhaqsástœð-
ur liqqi til qrundvallar treqo-
unni til aö hleypa íslenzkum
hljómsveitarstjórum aö Sinfóníu-
hljómsveitinni, því Reykvíkinqar
scekja ekki siöur hljómleika undir
íslenzkri stjórn, eins oq sannazt
hefur í þau örfáu skipti sem þaö
hefur komiö fyrir. Mér er enqin
laununq á því, aö éq hef í huqa
tiltekinn mann, sem lokiö hefur
prófi i liljómsveitarstjórn meö qóö-
um vitnisburöi oq hefur á síöusiv.
árum unniö merlcileq afrek á skylcf-
um vettvanqi, eins oq fram kom
m.a. á samsönq í Austurbœjarbíói
um síðustu helqi. Mér finnst satt
aö seqja SinfóníuJUjómsveit fslands
alls ékki hafa efni á aö hreykja
sér jafnhátt oq raun ber vitni, hvað
sem erlendum loftunqum líöur, oq
því síöur höfum við íslendinqar ráð
á að vanrækja þá fáu hæfileika-
menn, sem viö eiqnumst, oq jafnvel
hrékja þá úr landi, eins oq veriö
hefur siöur nú uni shm.
s-a-m
at vita tey harinni.
Tó, í nátt vildi hann ikki vekja tey,
men nema sálir teirra.
Tá ið hann loraði seg niðui
av garðinum aftur
í tað síða váta grasið,
streylc ein ketta seg
fram við beinum hansara.
Hann tók hana til sín,
og vinirnir hvurvu báðir
í mjörkasurki og nátt.
Margur fjallgöngumaðurinn í Fær-
eyjum og ó ísiandi kannast við sten ning
una. í báðum þessum löndum eru íjar-
lægðirnar ennþá áþreifanlegar, ekki ein-
ungis á hinu víðáttumikla íslandi, ntld-
ur einnig á hinum iitia eyjaklasa —
vegna ógrejöfærs landslags. í byrjun
þessarár aldar gat svipuð tilfinning líka
gripið mem. á Jótlandi.
U nga stúlkan minnist haustbrims-
ins við basaltklappirnar á bernskuárun-
um með svo máttugum hætti, að hún
lifir það á ný handan við ár og haf
átthaganna:
Heimlandsins aldubrot
við heystvindi
berast mær í hesum fremmanda
landi —
finna í kvirru, svörtu heystnátt
gjögnum tigandi fremmant
urtagarðsgras
veg til glugga mfn,
sum eg læt upp ...
Hin unga skáldkona opnar gluggann
sinn fyrir bergmáli minningarinnar ~um
brimrót bernskunnar. Ifún hefur hug-
ann opinn fyrir gamalli reynslu af land-
inu úti á Atlantshafi, skynjar hana
sterkt og innilega:
mt
í færeyskri
Ijóðlist