Lesbók Morgunblaðsins - 04.10.1964, Síða 5

Réttarhðldin
Eosif Brodsky
DÓM.: Vitnið Lognnov!
LOGUNOV: (aðstoðarmaður_ forstjór-
ans við Eremitage-safnið). Ég þekki
ekki Brodsky persónulega. Hitti hann
í fyrsta sinn hér í réttarsalnum. Að
lifa eins og hann hefur gert leyfist
ekki lengur. Ég mundi ekki öfunda for-
eldra af svona syni. Ég bef unnið með
ritlhöfundum og ég hef umgengizt þá.
Ég ber Brodsky helzt saman við Oleg
Shestinsky. Oleg hefur verið með áróð-
urshópi, hann hefur lokið námi við há-
skcfana í Leningrad og Sofia. Og Oleg
hefur líka unnið í námu. Ég vildi koma
hér fram til þess að leggja áherzlu á
þá staðreynd, að menn verða að vinna
mikið og gefa frá sér allar menningar-
•venjur sínar. f>á yrðu ljóðin, sem ,Brod-
sky yrkir, almennileg ljóð. Brodsky
verður að byrja nýtt líf.
VERJ.: Mér finnst, að það ætti að
láta vitnin halda sér að efninu. En þau
DóM.: Þér getið lagt mat á framburð
vitnanna siðar. Vitnið Denisov!
DENISOV: Ég þekki ekki Brodsky
persónulega. Aðeins af því, sem hefur
staðið í blöðunum. Ég kem hér aðeins
sem borgari og ful'Itrúi samfélags okk-
ar. Ég var móðgaður af verkum Brod-
skys. Mig_ langaði að kynna mér bæk-
U ' hans. Ég fór í bókasöfnin. Þau höfðu
ekki bækurnar hans. Ég spurði kunn-
ingja, hvort þeir þekktu þennan rnann.
Nei, þeir þekktu hann ekki. Ég er
verkamaður. Hef ekki skipt um vinnu
nema tvisvar á ævinni. En Brodsky?
Ég er ekki trúaður á þann framburð
hans, að hann kunni margar sérgrein-
ar. Það er ekki hægt að læra eina sér-
grein á svona stuttum tíma. Það er
sagh að Brodsky gefi sig út fyrir ein-
hfverskonar skáld. Hversvegna var hann
ekki félagi í einu einasta félagi? Hall-
ast hann ekki að díalektiskri efnis-
hyggju? Þið vitið, að Engels heldur því
íram, að vinnan hafi skapað manninn.
En það er Brodsky ekki ánægður með.
Hann er á öðru máli. Hann kann að
vera mjög gáfaður, en hversvegna vinn
ur hann sér þá ekki frægð á okkar
bókmenntasviði? Hversvegna vinnur
hann ekki? Ég vil taka það fram, að
sem verkamaður er ég ekki ánægður
með starfsemi hans.
DÚM.: Vitnið Nikolaév:
NIKOLAÉV: (eftirlaunamaður). Ég
þekki ekki Brodsky persónulega. En ég
vil taka það fram, að ég hef þekkt til
hans í þrjú ár og svo til hinna skaðlegiu
ábrifa, sem hann hefur haft á jaifnaldra
sím. Ég er faðir. Ég veit af reynslu
hve erfitt það er að eiga son, sem vinn-
ur ekki. Oftar en einu sinni hef ég séð
kvæði Brodskys í höndunum á syni min
um. „Kvæði í 42 köflum“ (svo!) og
önnur einstök kvæði. Ég þekki Brod-
sky frá Umansky-málinu. Það er mál-
tæki, sem segir: „Segðu mér, hvern
þú umgengst... “ Ég þekkti Umansky
persónulega. Hann var brjálaður and-
sovétmaður. Af að hlusta á Brodsky
þekkti ég son minn aftur. Sonur minn
SIÐARI HLUTI
segist líka vera snillingur. Og eins og
Brodsky nennir hann ekki að vinna.
Menn eins og Brodsky og Umansky hafa
ill áhrif á jafnaldra sína. Ég er alveg
gáttaður á fore'.drum Brodskys. Það
er rétt eins og þau hafi alið á honum.
Þau hafa fylgt honum í öllu. Eftir form
inu á kvæðum Brodskys að dæma, virð-
ist hann geta komið saman vísu. En
þessi skáldskapur hans hefur bara ekki
gert nema illt eitt. Brodsky er ekki ein-
ungis snikjudýr. Hann er herskátt
sníkjudýr! Fólk eins og hann má ekki
eitt vísuorð.
DÓM.: Ég leyfi engar tilvitnanir.
BRO.: En ég vil vita, hvaða kvæði
hann er að tala um. Það er eins vel
til, að þau séu alls ekki eftir mig.
NIK.: Hefði ég vitað, að ég átti eftir
að mæta fyrir rétti, hefði ég látið taka
mynd af þeim og tekið hana með mér.
DÓM.: Vitnið Romasjova!
ROM.: (kennari í marxisma og len-
inisma í Mukhinaskólanum) Ég þekki
Brodsky ekki persónulega. En ég er
kunnug svokallaðri starfsemi hans.
Pusjkin hefur sagt, að skáldskapargáf-
an sé fyrst og fremst vinna.
(Vandleg leit í verkum Pusjkins hefur
ekki getað leitt í ljós að hann hafi
nolckurntíma sagt þetta). En Brodsky?
Virmur hann? Vinnur hann kvæði sín
þannig, að fólk geti skilið þau? Ég
furða mig á þvi að koilegar minir
skuli hafa getað skapað þennan geisla-
baug kringum hann. Það skeður ekki
nema í Sovétríkjunum, að réttur tali
svona vingjamlega við skáld og Táð-
leggi honum svona bróðurlega að læra
betur. Sem ritari Flokksins í Mukhina-
skólanum get ég borið um það, að hann
hefur ill áhrif á æskuna.
VERJ. Hafið þér nokkurntíma séð
taka neinum vettlingatökum. (Fagnað-
arlæti).
7'JAGLY meðdómandi: Finnst yður
ljóð ..Brodskys hafi haft áhrif á son yð-
ar?
NIK.: Já.
DÓM.: Og haft áhrif til hins verra?
NIK.: Já.
VERJ.: Hvernig vissuð þér að þau
voru eftir Brodsky?
NIK.: Það var þama mappa og á
henni stóð: „Iosif Brodsky".
VERJ.: Þekkti sonur yðar Umansky?
NIK.: Já.
VERJ.: Af hverju ráðið þér það, að
Brodsky en ekki Umansky, hafi haft
þessi illu áhrif á son yðar?
NIK.: 3rodsky líka. Kvæðin hans eru
ósiðieg og andsovézk.
BRO: Nefnið þér einhver andsovézk
kvæði eftir mig. Þó ekki væri nema
Brodsky?
ROM.: Áldrei. En þessi svokallaða
starfsemi hans gefur mér rétt til að
dæma hann.
DÓM.: En getið þér bent á nokkrar
staðneyndir þessu máli viðkomandi?
ROM.: Sem kennari unglinga >veit ég
hvað þeir liafa um skáldskap Brodskys
að segja.
VERJ.: En þekkið þér sjálf ljóðin
hans?
ROM.: Hvort ég þekki þau! Þau eru
við-bjóðsJeg!
DÓM.: Vitnið Admóní. Lofið mér að
sjá vegabréfið yðar, af því að ættar-
nafnið yðar er dálítið óvenjulegt.
ADM: (prófessor við Herzen-stofnun-
ina, máifræðingur, bókmenntafræðing-
ur. þýðandi). Þegar ég komst að því,
að verið væri að draga Iosif Brodsky
fyrir dóm, sakaðan um iðjuleysi, taldi
ég mér skylt að !áta í Ijós skoðun mina
fyrir réttinum. Og ég tel mig hafa rétt
til þess, þar eð ég hef í 30 ár unnið með
ungu fólki, sem kennari við háskóla-
námskeið, og eins vegna hins, að ég hef
lengi fengizt við þýðingar.
Ég get varla sagt, að ég þekki Brod-
sky. Við rétt heilsumst, en ég held ekki,
að við höfum nokkumtíma skipzt á orð-
um. Samt hef ég nú í hér um bil eitt
ár tóa rúmlega það fylgzt náltvæmlega
með þýðingarstarfsemi hans, bæði á
þýðendakvöldum (þar sem þýðendurnir
lesa upp verk sín) og einnig með því
sem komið hefur á pi-ent. Þar eð þess-
ar þýðingar eru snilldarlegar, og þar
sem ég þekki þýðingamar á Galchinsky,
Fernandes og fleirum, get ég lýst því yf
ir á fullkomlega ábyrgari hátt, að þær
hafa útheimt geysilega vinnu af þýð-
andenum. Og þær bera vott mikilli
sniild og háu menningarstigi hans. Og
undur gerast ekki. Hvorki snilld né
menning kemur af sjádfu sér, en út-
heimtir stöðuga og þrautseiga vinnu.
Jafnvel þótt þýðandinn vinni eft-
ir' orðréttri útleggingu, verður
hann, til þess að þýðingin verði að
gagr.i, að skapa sér einhverja mynd af
málinu, sem hann þýðir úr. Hann ,verð-
ur að fá byggingu málsins á tilfinning-
una og hann verður að þekkja lifnað-
arháttu og menningu þjóðarinnar, o.s.
frv. Og auk alls þessa lærði Iosif Brod-
sky tungumálin sjálf. Þessvegna liggur
það mér í augum uppi, að hann vinn-
ur c-g það með dugnaði og þrautseigju.
Og þegar ég komst að því í dag — já,
ekki fyrr en í dag — að hann hefúr
ekki gengið gegnum nema sjö bama-
skólabekki, varð mér ljóst, að hann
hefur orðið að leggja afekaplega mikið
á sig til þess að ná þessari sniéld og
því menningarsiigi, sem hann ræður yf-
ir. Það sem Majakovski sagði um vinnu
skáldsins, á jafnt við ljóðaþýðandann:
„Hanr. þarf að róta gegnum þúsundir
tonna af orðagrjóti til þess að finna eitt
einasta orð.“
Tilskipunin, sem hefur orðið til þess,
að 3rodsky var dreginn fyrir rétt, á
við þá, sem vinna oflítið, en ekki hina
sen'. fá oflítið í aðra hönd. Sníkjudýr
eru þeir, sem vinna oflítið. Þes l/egna
er það eins og hver önnur vitleysa, að
Brodsky sé sníkjudýr. Það kemur ekki
til mála að beina slíkri ákæru gegn
manni, sem vinnur eins og 3rodsky
gerir, sem þrælar án þess að vera að
hugsa um mikið endurgjald, Og
er reiðubúinn að láta sér nægja það
al ra nauðsynlegasta til þess að geta
fullkomnað sig í list sinni og skapað
listaverk, sem einhvers em virði.
DÓM.: Hvað voruð þér að tala um að
dæma menn fyrir að vinna sér ekki nóg
ion?
ADM.: Ég sagði, að kjarni tilskipunar
innar væri nauðsynin á að dæma þá,
sem ekki vinna ncg, en ekki hina, sem
vinna sér ekki nóg inn.
DÓM.: Hvað eigið þér við með því?
Hafið þér lesið tilskipunina frá 4. maí?
Koromúnisminn verður ekki byggður
upp nema milljónimar leggist á eitt.
ADM.: Allri vinnu, sem er þjóðfélag-
inu gagnlog, ber virðing.
TJAGLI meðdómandi: Hvar las Brod-
sky þýðingarnar sínar og á hvaða máli?
ADM.: (brosir) Hann las á rússnesku.
Hann þýðir úr erlendum málum og
á rússnesku.
DÓM.: Þegar einhver spyr yður spurn
ingar, ættuð þér að útskýra málið í
stað þess að brosa.
ADM.: Ég er nú að útskýra, að hann
þýðir úr serbnesku og polsku yfir á
rússnesku.
DÓM.: Gjörið svo vel að tala við rétt-
inn, en ekki áheyrenduma!
ADM.: Ég biðst afsökunar. Þetta er
komíð upp í vana hjá mér að snúa mér
að áheyrendum mínum.
Framhald á bls. 6
80. tbl. 1964
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 5