Lesbók Morgunblaðsins - 04.10.1964, Blaðsíða 6

losif Brodsky
Framhald af bls. 5
DÓM.: Vitnið Voevódin: Þekkið þér
Brodsky persónulega?
VÓE (félagi j Rithöfundaifélaginu):
Nei. Ég hef ekkj yerið í félaginu nema
' hálft ár. Ég þekkti hann ekki persónu-
lega. Hann kemur ekki oft á fundi —•
rétt á þýoendakvöldunum. Hann virðist
hafa verið viðbúinn viðtökunum á kvæð
um sínum og því ekki farið í hin félögin.
Ég hef lesið kjarnyrði hans. Þið munduð
roðna við að lesa þau, félagar dómarar.
Það var verið að tala um gáfur Brod-
skys. Mælikvarðinn á þær er aðdáun
almennings, og sú aðdáun fyrirfinnst
ekki og getur ekki fyrirfundizt.
Mappa með kvæðum Brodskys var af
hent Rithöfundafélaginu. Á þessum
kvæðum eru þrjú einkenni. í fyrsta
ilagi útúrboruíháttur frá heiminurn, í
öðru lagi klám, og í þriðja lagi skortur
á ást á föðurlandi sínu og þjóð, og þar
talar Brodsky um annað heimaJand. Bíð
ið andartak, ég held ég rnuni það: „Ein-
iitur er þessi rússneski múgur". Svona
svívirðilegur skáldskapur ætti að fest-
ast í minni bans og samvizku! Skáldið
Brodsky er ekki til.
Þýfrandi — jú. kannski það — en alls
ekki skáld! Ég s-tyð eindregið mál fé-
lagams, sem var að taÆa um son sinn, sem
Brodsky hefði haft spillandi áihrif á.
Brodsky rifur æskunna burt frá vinn-
unni, frá heiminum, frá lífinu. Það er
hans and-þjóðfélaigslega hlutverk!
DÓM.: Hafið þér rætt hæfileika Brod-
skys_ við nefndina? .
VOE.: Það var stuttur fundur, þar sem
minnzt var á Brodsky, en það urðu eklti
úr því neinar almennar umræður. Ég
endurtek: Brodsky takmarkaði sig við
þessi hálfklæmnu kjarnyrði og koom ekki
í Rithöfundafélagið. Vinur minn, Kulkin
skáld, lét einu sinni í ljós frá ræðupalil-
inum hneykslun sína yfir Ijóðum ,Brod
skys.
VERJ.: Er öll nefndin samimála skoð-
un yðar í skýrslunni, sem þér gáfuð
út um Brodsky?
VÓE: Við bárum ekki skýrsluna undir
Etkind, sem er annarrar skoðunar.
VERJ.: Er innihald skýrslu yðar kunn
ugt öðrum nefndarmönnum?
VÓE: Nei, það er ekki á vitorði allra
nefndarmanna.
BRO.: Hvemig náðuð þér í kvæðin
mín og dagbókina?
DÓM.: Spumingin ekki leyfð. Borgari
Brodsky, þú vannst ékki nema með
höppum og glöppum. Hversvegna?
BRO.: Ég hef þegar sagt, að ég var
stöðugt að vinna. Ég hafði fasta vinnu
og svo orti ég. (í örvæntingu) Það er
vinna að yrkja ljóð!
DÓM.: En tekjurnar þínar eru ekki
miklar. Þú segist fá 250 rúblur á ári, en
samkvæmt upplýsingum, sem lögreglan
hefur aflað, er þetta ekki nema 100
rúbluir.
VERJ.: Við fyrstu réttarhöldin var
ákveðið, að lögreglan skyldi fá staðfest-
ar þær upplýsingar, sem hún hafði uim
tekjur hans, en þetta var ekki gert.
DÓM.: Við höfum hér samning, sem
þér var sendur frá útgáfufyrirtæki. En
þetta er bara pappírsblað og ekki undir
ritað af neinum.
Einhver af áhevrendahópnum
sendir dómaranum blað. bar
sem bent er á. að samningar séu
fvrst undirritaðir af höfundin-
um oe síðan af fulltrúa útgáf-
unnar.
DÓM.: Ég óska ekki eftir neinum
oiðfendirngum.
SOROKIN ákærandi: Vor mikla þjóð
er að byggja upp k«mmúnisimann. Sov-
étborgari á einn dásamlegan eiginleika
— neutnina af þjóoThollri vinnu. Þjóðfé-
lagið getur því aðeins blómgazt, að iðju
ieysi sé þar ekki til. Brodsky er sneydd-
ur föðurlandsást. Hann hefur gleymt
grundvallarsetningunni: Sá sem ekki
vinnui á heldur ekki mat að
fá. Og Brodsky hefur lifað
sníkjudýrslífi áruim saman. Ár-
íð 1956 fór hann úr skðlanum Og tók að
vinna í vérksmiðju. Hann var 15 ára að
aldri. Sama ár var hann rekinn. (Hann
les upp skrá yfir vinnustaði Brodskys og
hléin milli fastrar vinnu, sem hann kall
ar iðjuleysi. Það er eins og verjandinn
og vitni hans hafi ekki nefnt það á
nafn, að bókmenntastarfsemi sé vinna).
Vér höfum komizt að því, að Brodsky
hefur ekki fengið nema 37 rúblur fyrir
verk, sem hann segist hafa fengið 150
fyrir.
BRO.: Það var ekki annað en fyrir-
franiigreiðsla. Hluti af því, sem ég átti
að íá alls.
DÓM.: Þegiðu, Brodsky.
SOROKIN: Hvar sem Brodsky vann
vakti hann hneykslun allra með óþægð
sinni og leti. Greinin í Kvöld-Leningrad
vakti mikla hreyfingu. Geysimikill
f.iö'.di bréfa barst frá ungu fólki. Öll
fordæmdu þau hegðun Brodskys. (Les
nokkur bréf). Unga fólkinu finnst
Leningrad ekki vera rétti staðurinn
fyrir hann, og að hann ætti að hljóta
harða refsingu. Hann skortir algjörlega
alla hugmynd um samvizkusemi og
skyldurækni. Allir menn telja sér það
ánægju að gegna herþjónustu, en hann
kom sér undan henni. Faðir Brodskys
SOROKIN: Brodsky er varinn af fönt
um, sníkjudýrum, lúsuim og skorkvik-
indum. Brodsky er ekkert skáld heldur
iitilmenni, sem er að reyna að klambra
samar. ómerkilegum vísum. Hann
gleymdi þvi alveg, að í okkar landi
er ætlazt til, að menn vinni til þess að
frámleiða veraldlegan auð: vinnuborð,
brauS og skáldskap. Það verður að
reyða Brodsky til að vinna.
Hann. ætti að sendast burt úr
hetjuborg vorri. Hann er snikjudýr,
dóni, fantur og óhrein persóna. Aðdáend
ur Brodskys spýta út úr sér munnvatni.
En Nekrasov sagði:
Skáld ertu ef til vill ekki,
en borgari verðurðu að vera.
í dag höldum við ekki rétt yf ir skáldi,
heldur sníkjudýri. Hvers vegna hefur
maður verið varinn hér, sem fyrirlítur
heimaland sitt? Það þyrfti að rannsaka
siðferðisstig þeirra, sem hafa verið að
halda uppi vörnum fyrir hann. Hann
skiifaði í einu kvæði sínu: „Ég elska
aniieð heimaland"_. 1 dagbókinni hans
er þessi klausa: „Ég hef lengi verið að
hugsa um að fara yfir rauða strikið.
Skapandi hugsanir eru að verða til í
imínium rauða haus." Einnig skrifaði
sendi hann til skoðunar og hann kom
aftur með vottorð, sem var tekið gilt
af hinu auðtrúa her-komimissaríati.
En áður en hann var kallaður þangað
skrifaði hann vini sínum, Shakmatov,
sem nú er búið að dæroa: „Ég á von á
að mæta hjá varnarnefndinni. Skrif-
borðið þitt verður öruggur griðastaður
fyrir jambana mína." Hann var einn í
þeim hópi, sem brást við orði eins og
„vinnu", með djöfullegum Mátri og
hlustaði á „Foringjann" sinn, Umansky,
með lotningu. Brodsky er sameinaður
honum í hatri sínu á vinnu og sovézkum
bókmenntum. Hjá þeim er sérstakur
óskareitur fyrir Mærnin orð og hugmynd
ir. Brodsky var vanur að ávarpa Shak-
matov með „herra" og aldrei öðruvísi!
Shakmatov fékk sinn dóm. Úr svona
fýlupytti kom Brodsky fram. Það er ver
ið eð tala ura hæfileika Brodskys og
Shakmatovs!
RÖDD fraiman úr salnuim: Hverjir?
Eru Chukovsky og Marsiiak eins og
Shákmatov? (Verðirnir leiða mann-
inn út úr salnum).
hann þettaí „Stokkhólmsborg vekur
hjá mér meiri virðingu en Kremil í
Prag". Marx kallar hann „gamlan mat-
hák, ramimaðan í slveig af greniköngl-
um".
í einu bréfi sínu skrifar hann: „Mig lang
aði að hrækja á Moskvu". Já, svona er
manngildi Brodskys og verjenda hans!
(Næst er lesið upp bréf frá stúlfcu, sem
skrifar um Lenin með lítilsvirðingu.
Hvaða samband þetta bréf á við Brods-
ky, veit víst enginn. Það var hvorki
skrifað af honum né til hans).
Hér snýr dómarinn sér að mér.
DÓM.: Hættið að skrifa niður!
ÉG: Félagi dómari. Ég bið um leyfi til
að skrifa niður.
DÓM.: Nei.
ÉG: Ég er blaðamaður og meðlimur
Rithófundaifólagsins. Ég er að skrifa um
uppeldi unig^linga. Ég bið ura leyfi til að
skrifa hjá mév.
DÓM.: Ekki veit ég, hvað þú ert að
skrifa.
RÖDD frá áheyrendum: Takið þið
blöðin af henni.
Sorokin heldur áfram ræðu
sinni. Síðan talar verjandinn,
en ég get ekki gefið nema þráð
inn, þar eð mér var bannað að
skrifa meira niður.
Aðalatriðin úr ræðu verjanda.
Sækjandinn notaði vitneskju, sem
ekki kom fram í réttarhaldinu, en kom
fram löngu áður Og 3rodsky var alls
ekki spurður um, og hefur því engar
skýringar gefið á.
Sannfræði upplýsinganna frá sérstaka
réttarhaldinu 19©1 hefur ekki verið
eDnnprófað af oss og vér getum heldur
fkki sannprófað tilvitnanir sækjandans.
HvaS snertir dagbók Brodskys, þá er
hún frá 1956 og á við það ár. Það er dag
bók umglings. Sækjandinn bar fram
sem almenningsálit væri lesendabréf
til ritstjórnar blaðsins Kvöld-I>eningrad.
Höfundar þessara bréfa þekkja ekki
Brodsky, hafa ekki lesið ljóð hans, ea .
bafa dætmt hann eftir blaðagrein, sem
er vilhöll og fer auk þess oft óráðvand-
léga með staðreyndir. Sækjandinn hefur
móðgað ekki einungis Brodsky með því
að kalla hann skepnu, sníkjudýr og
sovétfjanda, heldur og þá, sesai tóku
upp hanzkann fyrir hann — Marshak
Chukovsky og hin heiðarlegu vitni. I
stuttu máli sagt: Þar sem hann hafði
ekki neinar áþreifanlegar sannanir til
umráða, greip hann til óleyfilegra að-
ferða.
Hvað hefur sækjandinn til umráða?
(a) Skrá yfir staðina þar sem Brods«
ky hefur unnið frá 1956 til 1962. Árið
1956 var hann 16 ára. Hann hefði getað
h^ldið áfram í skóla og lifað löglega á
foreldrum sínum til 18 ára aldurs. Hin
tíðu vistaskipti stafa af vissum sálræn-
um orsökum, sem gera honum erfitt að
finna sína réttu hillu. Sérstaklega stafa
hléin af hlaupavinnu, sem hann hefur
fengjð við ýmsa leiðangra. Það er tómt
mál að kalla hann hafa skrópað frá
vinnu til ársins 1962.
(Verjandinn tjáir dómendum
aila virðingu sína, en harmar,
að enginn meðdómandi skuli
hafa þekkingu á bókmenntum.
Þegar unglingur er fyrir réttii
verður einn meðdómandinn að
vera uppeldisfræðingur; eins og
læknir er nauðsynlégur í dóm-
. inn ef ákærði er læknir. Hvers-
vegna er þetta sjálfsagða frum-
skilyrði vafarækt, þegar réttar-
höldin snúast um bókmenntir?).
(b) Brodsky hefur enga fasta vinnu
haft síðan 1962. Eh samningarnir, sem
fram kömu frá nóvember 1962 og októ-
ber 1963, skýrsla frá sjónvarpsstöðinni,
önnur frá Kostertímaritinu og líka þýð
ingabók júgóslavneskra skálda vitna
um skapandi starfsemi hans. Og atliug-
um síðan gæði verka hans. Hér er
skýisla undirrituð af E. Vóevódin sem
er mjög andstæð og imeð ótilhlýðilegum
ásökunum, þar á meðal um and-sovézka
starfsemi, plagg, sem minnir á það
versta frá tímum persónudýrkunarinn-
ax. Það kom í ljós, að skýrsla þessi var
aJls ekki rædd af nefndimd, er ókunn
nefndarmönnum, og er ekki annað en
peisónuleg skoðun lausmálshöfundarins
Vóevódins. Svo eru vottörð manna eins
og Marshaks og Chukovskys, bezbu fræði
manna á þýðingar og meistara á því
sviði — sbr. framiburð V. Admóniís, á-
gæts bókimenntafræðings, málfræðinigs
og þýðanda, svo og E. Etkinds, sem er
sérfræðingur í þýdduim bókmennt
itm, stjórnarmaður í þýðenda-
samban.dinu, og nefndanmaður um
fræiðslu ungra skálda. Svo og
Grudninu, ritlhöfundur og málfræð-
ings, sem hefur eytt miklum tíma í
vinnu með ungum skáldum. öll þessi
meta verk Brodskys mikils og leggja
áheiziu á þann feikrnatíima, sem það
muni taka að gefa út það, sem hana
Fraimhald á bls. 14
fi LESBÓK MORGUNBLAÐSINS-
30. tbl. 1964