Lesbók Morgunblaðsins - 28.03.1965, Blaðsíða 3

Kötturinn hans Lása
Eftir Valdimar Kristinsson
E,
l g er að mestu leyti svört, en ícS
nokkru leyti hvít, og heiti Signý. Ann-
ars kalla mig flestir köttinn hans Lása.
Þið kannizt við hann Lósa, — Lása
hérna í smiðjunni út með ströndinni.
Við erum alls sex á heimilinu núna.
Ég, Lási, Guðrún hans Lása og krakk-
arnir þrír. Við vorurn sjö, en hún Helga,
tengdamóðir hans Lása, dó í fyrra, eins
og þið munið. Það var fjölmenn og á-
nægjuleg ... nei, ég meina eftirminnileg
jarðarför. Helga var svo vel kynnt og
hvers manns hugljúfi. Maðurinn hennar
hafði verið bakari. Okkur kt:m svo vel
saman, enda báðar gamlar. Annars er
yfirleitt ágætt samkomulag meðal allra
á heimilinu hjá Lása. Ég held nú samt
mest upp á börnin, eftir að gamla kon-
an dó.
Smiðjan hans Lása er ekki steinsnar
frá kotinu, en það er oft mikill aur á
stígnum í vætutíð, enda eiga margir leið
hér hjá. Þetta kemur sér stunduim illa
og ergir Guðrúnu, einkum upp á siíð-
kastið, því að ég er víst ekki eins natin
við að þrífa mig og áður, og vil þá
spora út nýskúruð gólfin. Enda fer ég
miklu oftar út í smiðju en hér fyrr meir.
Þar er svo hlýtt og notalegt. Á miðju
moldargólfinu í smiðjunni stendur steðji
á járngirtri rótarhnyðju. Aflinn er
J>arna rétt hjá og er hlaðinn úr grá-
grýti, en fýsibelgurinn er tengdur við
holu í botninum á honum. Þaðan gustar
stundum dálítið á mig, því þarna í skot-
inu á ég bæli, en hlýindin bregðast þar
þó ekki. Og oft er ævintýralegt, þegar
eldglæringarnar fylla loftið og sindrið
flýgur í allar áttir. Hávaðinn frá högg-
unum við steðjann baga mig ekki leng-
ur, eftir að heyrnin fór að dofna, en
mér þóttu þau oft ógnarleg hér í gamla
daga.
I
sögu eins og hún gengur. Gömul kona
við rúmið er ekki eins mikils metin og
sú, sem etr síprjónandi. Og sami mun-
ur er sjálfsagt á kisu veiðikló og ketti
með sleni og jafnvel ódöngun. Gömlu
árunum fylgja nýjar hliðar á lífinu. En
þó er ég sannarlega ekki að kvarta.
Á hinn bóginn finn ég, að ég hefi gerzt
heimspekilega þenkjandi með árunum.
Spakari að viti og spakari í framkomu,
þó ég segi sjálf frá. Gallinn er bara sá,
að hið fyrra skildi fólk ekkr, skildi eikki
málið, sem ég talaði, og hið síðara kunni
það eikki að meta. Vildi frekar fyrri
veiðimennsku mína en rósemi og íihuigun.
En ég tók öllu þessu með jafnaðargeði.
Þ
þá daga var ég reyndar ekki sVo
mikið í smiðjunni. Þá var ég á sífelld-
um músaveiðum og leiðöngrum um ná-
grennið. Eða þá í leik með krökkun-
um, og hvíldi mig svo stundum hjá
gömlu konunni. Á meðan hún prjónaði,
malaði ég, og reyndar prjónaði hún
miklu oftar en ég malaði. Það sýndi
sig á öllu, sem hún seldi á basarnum,
og fékk nokkrar krónur fyrir, auk alls
þess, sem börnin fengu. Þar voru ótald-
ir allir vettlingarnir, sokkarnir ,húf-
urnar, peysumar og treflamir. En einn
góðan veðurdag varð Helga að mestu
leyti að hætta að prjóna og var mikið
við rúmið upp frá þvi. Þetta var eitt-
hvert innanmein, sagði fólkið.
Mr að var ekki löngu seinna, sem
slen fór að færast yfir mig. Þá hélt ég
imig löngum við rúmið hennar Helgu
Og malaði mikið. Ekki var það þó alltaf
af tómri vellíðan, heldur líka til að
gleðja gömlu konuna. Hún átti það svo
6annariega skilið, blessunin, svo oft
haíði hún verið mér vingjarnleg og góð,
Annars var ég ekki ein um góðvildina
í garð Helgu gömlu. Aðrir á heimilinu
voru henni líka umhyggjusamir. Þó
jókst önuglyndið eitthvað við veikind-
in. Innanmeinið hafði áhrif á skap
gömlu konunnar, eins og gengur. Slíkt
emitar frá sér, eins og við þekkjum öll,
og þá gat komið fyrir að einhver þyrfti
jafnvel að hefna sin á mér, — kettinum.
Ekki sízt Guðrún. En þetta var nú í svo
litlum mæli, að næstum er skömm að
nefna það. Þó er rétt að segja hverja
að var ekki löngu eftir að Helga
dó, að ég heyrði á tal Guðrúnar og
Lása. Hún sagði, að nú þyrfti hann að
fara að fara með mig, eins og þau væru
búin að tala um. En Lási vildi slá öllu
á frest og bar við annríki. Það á nú að
heita svo, að ég skilji mannamál, en
ég skil ekki alltaf hvað fólkið meinar,
og býst ég við, að þið getið sagt hið
sama um ykkar vini. Að fara eittJhvað
með mig. Það hlaut að vera til læiknis.
Þeim hefur fundizt þau vera búin að
missa nógu mikið, þó að ég dæi nú ekki
líka. En ég hefi ekki svo mikla trú á
læknum og var ekkert spennt að fara.
Þá fór Guðrún að minnast á þetta aft-
ur og aftur og suða í Lása. Sagði hann
þá einlhverju sinni, er honum fór að
leiðast nuddið, að hann skyldi fara með
mig á morgun.
Nú rann þessi morgundagur upp. Lási
k/om með poka og setti mig í hann.
Hafði ég ekikert við það að athuga, þar
sem ég hafði varla heilsu til að ganga
langan veg. Ég varð þess vör, að Lási
fór inn með ströndinni, en í þeirri átt
var einmitt lækni að finna. Hann
þræddi sjávarmálið, en það var hann
oft vanur að gera á góðviðrisdögum,
eins og var þennan dag. Þegar komið
var að klettinum við Sjávarborg skeði
hræðilegt og ótrúlegt slys. Ég veit þið
trúið þessu varla, en Lási missti pokann
og mig í sjóinn. Ég veit ekki nákvæm-
lega hvað skeði á næstu augnablikum,
en mikið fát mun hafa gripið Lása og
hann hlaupið í burt til að sækja hjálp.
ij em betur fer var pokinn þéttur
og mikið loft í honum og flaut hann
því sæmilega til að byrja með. Ég rak
upp angistarmjálm og hrópaði á hjálp.
Mér fannst líða heil eilífð, en sjálfsagt
hafa það ekki verið nema fáein augna-
blik, þangað til nokkrir strákar voru
komnir niður í fjöruna. Sá stærsti þeirxa
og kjarkmesti óð út í sjóinn og rétt sem
pokinn var að sökkva gat strákurinn
Framhald á bls. 12.
Orð Eftir Sigurð Jónsson frá Brún
Orðin græta og orðin hlægja Hvert orð er starf og að verki verður.
og orðin kjassa og meiða. Það vinnur sæmd eða smánar.
Eitt lítið nei eða já eða jaeja Það sýnir höfund, hve hann er gerður
er jafnt við mein eða greiða. og heill eða kvahr lánar.
Og orðaröðin og orðablærinn Og kviður storma og kliður fossa
er á við sólskin og nepju er kveðandi — ljóð og bragur —
happ og þrif sem við heyskap þurrkur undursamlegur, máttkur, mildur,
og hráslagablaut, h'k krepju. mannbætandi og fagur.
Orð eru leikföng heilbrigðs hugar „Öldumar vaka“, var áður kveðið.
og hjálpartæki í starfi. Öldurnar vaka og syngja.
Oft er eitt skýrlegt orð það sem dugar Þær halda bragliðum, hita geðið
og aflinu meiri þarfi. og hugann styrkja og yngja.
Og leiknin að haga eigin orðum Úr þrílið ólaga upp við ströndu
er íþrótt fegurst og dýrust er orðin fyrirmynd ljóða.
að láta þau syngja, leiftra, braga, Og hafi svo reglur hver heilvita maður
í lokin sterkust og skýrust. og haldi skipun til góða.
12. tbl. 1965
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3