Lesbók Morgunblaðsins - 02.05.1965, Page 15

árið 1759, Sigurður Magnússon, var
upprunninn á Mýrum og bjó þar
lengi, lítiíl búsýslumaður; átti siðast
heima á Hnappavöllum í Öræfum.
Hann var tvíkvæntur. Þó að hann
skrósetti ýmislegt um skaftfellskar
a:-u.ir, var hann svo þögull um einka-
má. sín, a'ð enginn veit nú nöfn eigin
kvsnna hans eða hverra manna voru.
Sigurður var safnari. Hann safnaði
rithönclum allra heldri manna, er
hann yfirkomst, væng af hverjum
fugli, kvörn úr hverjum fiski og
voiu úr hverju dýri, er auðið varð,
utan lands sem innan. Söfnun hans
beinzt að öðrum og verðm.ætari hlut-
um við rýmri efnahag. Snauður ver'ð
ur að lúta að smáu.
Það eru skemmtilegir draumórar
að imynda sér, að þessi fróðleiksfúsi
öreigi hafi átt í gólfum sínum kjör-:
giip, sem fannst hvergi annarsstaðar:
Jónsbókarhandrit sira Narfa í Möðru
dal. Fullvíst er að Siguiður Magn-
ússon hefði alltaf farið um það
nærgætnum höndum sérkennilegs al-
þýóumanns.
ÆSKAN
Framhald af bls. 6.
fram hjá fleirum: Sjúklingum og börn-
um.
L ýðræðið er ekki hugsjónalaust,
en með hinu sífellda stagli og stöðugum
áróðri 4 sviði efnahagshyggju og þæg-
indahyggju ekur það fram hjá náung-
anum, ef til vill gegn vilja sínum. Hvort
liér er ekið til hægri eða vinstri fram
hjá náunganum, skiptir litlu máli.
Kommúnistar tala um „hægri villu“ og
„vinstri villu“, sem menn gerast sekir
um í flokkum þeirra. Hvorttveggja er
hégómi. Það er ,,miðvillan“, sem máli
skiptir; kjölfestan þarf að vera í miðju
skipinu. Ef það sekkur, þá skiptir ekki
máii hvort það veltur til hægri eða
vúnstri um leið og það hverfur í haf-
dýpið.
Góð meðferð á náunganum, einkum
þeim, sem þarfnast hjálpar vorrar, svo
sem sjúklingum, börnum og gamalmenn-
um verður að vera hugsjón, sem lýðræoi
vort tekur stöðugt tillit til. Kennurum
er trúað fyrir börnunum, lífi þeirra og
vei'.ferð, rneðan þau eru í skólanum:
hjúkrunarliði og læknum er treyst til
að bjarga heilsu — og oft og einatt
lífi sjúkra og slasaðra. Um þetta er lítið
talað vor á meðal, og lítið gert til þess
að skapa skilning á mikilvægi þeirra
manna, kvenna og karla, sem hér að
vinna. Gert er ráð fyrir því að menn
viti almennt hvað hér er um að ræða,
cn hugsjónafræðin er ckki endurnýjuð.
En í hagfræðihyggjunni er látið í það
skína að allt annað muni verða auð-
velt ef farið er eftir þeim leiðum, sem
á er bent með hinum og þessum kenn-
ingum.
En þótt fjárhagurinn sé góður, verður
velferðarríki eitt, ekki langt frá oss, að
horfast í augu við að ekki sé annað að
gera við nýbyggð sjúkraherbergi en að
snúa lyklinum í skránni og hengja hann
á sinn stað, af því að fólk skortir til
að hjúkra hinum sjúku.
Vel skipulagt fjármagn og vel skipu-
lagöar fagmannahreyfingar geta farið
þannig að ráði sínu að mala á milli
sín aðrar stéttir, eins og kunnur menn-
ingarfræðingur hefir bent á. Svo virðist
sem sundurmölun kennarastéttar og
hjúkrunarstéttar teljist nú æskileg. Og
hvað vilja menn gera við það gull, sem
þar með er malað? Gefa börnum það
í stað góðrar kennslu, eða sjú.klingum
í stað hjúkrunar?
¥ T
U nga fólkið, sem er að velja sér
ævistarf, hefir ef til vill ekki hugsað
þessi mál, en hefir þau samt á tilfinn-
ingunni, líkt og fjármálin. Það liggur
svo að segja í loftinu hvernig hin ein-
stöku störf í þjóðfélaginu eru metin,
hvaða kosti og annmarka þau hafa. En
hér má ekki hugsa of skammt. Eftir
nokkur ár er það fólk, sem nú er ung't,
tekið að stjórna landi og ríki. Þess
vegna þarf nú þegar að takn upp föður-
betrungastefnu, losa sálina úr klóm pen-
ingahyggju og þægindahyggju og spyrja
hvað þjóð þurfi til að lifa. Brauð og
íiskar eru vissulega nauðsynlegir hlut-
ir, enda notaði Drottinn vor þá til að
framkvæma stórkostlega helgiathöfn, og
brauð er nauðsynlegt til hversdags og
til hins heilaga sakramentis. En maður-
inn lifir ekki á einu saman brauði,
heldur á Guðs orði. Barnið lifir á for-
eldrum sínum, og síðar meir einnig á
kennara sinum. Sjúklingurinn lifir á
lækni sínum og hjúkrunarkonu ef hann
á annað borð lifir. Vér verðum að vera
íúsir til að láta aðra hafa það, sem
þeir þurfa til að lifa, einn á þennan
veg, annar á hinn. Góð landstjórn og
góð veðrátta er einnig hluti af dag-
legu brauði samkvæmt skýringu Lút-
hers. Þannig kemur sköpunarorðið til
vor, ef svo mæfti segja, í gegnum verk
annarra manna, og til annarra manna
gegnum vor verk, ef vér getum unnið.
Þjóð vorri fjölgar verulega miklu
örar en þjóðum nágrannalandanna. Það
þýðir meðal annars það að vér munum
þurfa tiltölulega stærri hóp kennara en
þær, af því að svo mikill hluti þjóðar
vorrar er enn lítil börn. „Það er lítið
á kennslunni að græða fyrir þá, sem
tilbiðja Mammon, en mikið fyrir þá,
sem tilbiðja Guð“ eru niðurlagsorð í
nýju uppeldisfræðiriti ensku, sem er
mjög athyglisvert (Teaching without
Tears). Ög við mætti bæta: Fyrir þá,
sem elska land sitt og þjóð sína. Ég sé
að í nýjum erlendum blöðum eru fréttir
af kennurum, sem eru stöðugt að efla
menntun sína, með því að haida nám-
skeið og kveðja til þeirra mjög færa
fræðimenn. Tuttugu og níu slík nám-
skeið voru haldin í Noregi á liðnu suran,
og þó hefjast skólar þar víða í ágúst-
mánuði.
Að mikii þörf sé fyrir hjúkrunarkon-
ur, þarf enginn að efast um. Það vita
læknarnir, og venjulegir menn ættu að
geta skilið það, þegar slysum fjölgar og
hjartasjúkdómum.
Auk þess þarf vísindafólk í báðum
þessum síéttum, sérmenntað
fólk, sem hefir bæði reynslu og mikla
kunnáttu. Skortur er hér á landi til-
finnanlegur — ekki síður en í öðrum
löndum — á sérfróðum hjúkrunarkon-
um, sem geta kennt öðrum og unnið
að ritstörfum. Og hvað kennara snertir,
sem þekkja skólalíf og vandamál barna
af eigin raun, er mikii þörf á mönnum,
sem leggja út í sérmenntun til að
hjálpa þeim börnum, sem af einhverj-
um ástæðum mistelcst í skólalífinu. Til
slíkra hluta eru góðir kennarar allra
manna heppilegastir.
Hér nægir ekki að hugsa um hina
nánustu nútíð, heidur verður einnig að
hugsa til framtíðarinnar. Að hugsa til
framtíðarinnar er erfiðara nú en oft
áður, meðal annars vegna fjármála-
ástandsins, sem virðist gera margt til-
gangslaust, sem áður hafði tilgang. En
hér er um almenningsheillir að ræia
„Og það sem almenningsheillum við-
kemur, á að vera öllum kunnugt“ ritaði
Jón Sigurðsson fyrir meir en hundrað
og tuttugu árum.
16- tbl. 1965
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 15