Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1965, Blaðsíða 16

AFMÆLISFERÐ AÐ SOGI
Ásgeir Ingólfsson spjallar við Halldór Erlendsson
1 jyrstu vík ég að uppruna stanga-
veiðinnar, en verð þó ekki margorður.
Sumir telja hana jafngamla á Devka-
líons, en aðrir álíta, að Belus, skapari
guðlegra íþrótta, hafi fyrstur stundað
hana. Enn aðrir, sem rekja hana til
upphafs mannkyns, segja, að sonur
Adams hafi kennt hana sonum sín-
um, og þeir öðrum afkomendum. Til
eru þeir, er fullyrða, að hann hafi
metið hana til jafns við stærðfrœði,
hljómlist og aðra ódauðlega þekkingu
og listir, er hann skráði leyndardóma
þeirra, sem bjargað var frá glötun í
syndaflóðinu mikla, fyrir Guðs til-
stilli og almætti.
The Compleat Angler.
' Guðmundur frá Miðdal segir á einum
stað í frásögnum sínum af veiðum:
„Margar sögur hef ég, heyrt um viður-
eign við stóra laxa og silunga, sumar
þeirra svo myndríkar, að þær minna
á kviður Hómers, e'ða rammar drauga-
sögur, aðrar hafa verið hreinustu
sorgarleikir; ég hef séð menn ærast,
gráta og jafnvel tryllast eins og berserki,
er þeir minntust ævintýra sinna, og
viðureigna við þá stóru“.
Síðar í sömu frásögn segir Guðmund-
ur: „Til eru (þó) veiðimenn, sem „una
gla'ðir við sitt“. Þann vitnisburð, en
ekki þann fyrri, vildi ég gefa Halldóri
Erlendssyni, eftir spjall okkar nýlega,
um laxveiðar hans, sem hófust fyrir
aldarfjórðung.
Hver árstíð hefur sitt —
„Það eru ýmsir, sem gera sér ekki
grein fyrir því“, sagði Halldór í upp-
háfi, „að þegar veiðitímanum er lokið,
þá er það næstbezta að tala um vei'ðar".
— Þér er vestfirzka veiðimennskan í
blóð borin?
„Ég kom heim frá námi, með Petsamo-
ferðinni, 1940, og fór þá að grípa í veiði-
’skap við vatnið í Bolungarvík, og ána,
sem úr því rennur, Ósá, eins og við nefnd
um hana. Þar var silungur, og þaðan á ég
skemmtilegar veiðiminningar, þótt oft
veiddist lítið. Venjulega fórum við á
reiðhjóli í Hnífsdal, og gengum þaðan.
Stöku sinnum kom þó fyrir að farið
var á trillu, og gengið sfðan á áfanga-
stað, með svefnpoka, tjald og annan
útbúnað. Vart var hægt áð tala um lax
í Ósá, á þeim dögum.
Þó fengu tveir veiðifélagar mínir þar
lax, og var annar þeirra bróðir minn.
Mér er það minnisstætt. Við stóðum
hlið við hlið, en fiskurinn lét illa, og
hjólið datt af stönginni. Ég hljóp til,
en hjólið var ýmist fast eða laust, meðan
á viðureigninni stóð. Þetta var fimm
punda lax.
Síðar óx laxagengd í Ósá, og á ára-
tugnum síðasta var hún talsverð. Ég var
með í Stangaveiðifélaginu á ísafirði frá
1935, og allt frá því, að ég kom heim,
og fram til 1945, var nokkur þúsund
laxaseiðum sleppt árlega. Klakhús rák-
um vi*ð í frístundum, og allri starfsem-
inni því takmörk sett. Nú er aftur lítið
um lax í Bolungarvík“.
— Fyrsta laxinn hefur þú þá ekki
dregið fyrir vestan?
„Nei, það var fyrst síðar, að ég hafði
heppnina með mér þar. Fyrsta laxinn dró
ég í Laxá á Ásum. Hún var þá lítið
þekkt, en er nú önnur og fengsælli á.
Þangað var mér boðið til veiða 1942,
og næstu tvö ár, og þar dró ég nokkra
laxa. 1945 kom ég hingað suður, og tók
til starfa við Miðbæjarskólann. Þó hef
ég oft farið til veiða í Langadalsá, fyrir
' vestan, nú síðast í sumar. Hún hefur náð
sér miki’ð upp í laxveiði, en silungs-
veiðin rýrnað. Sjóbleikjan er nú um
það bil horfin. Það er eins og bleikja
og sjóbirtingur þoli ekki sambýli við
lax. Einhlítt er það þó ekki, eins og
sjá má af Víðidalsá.
Við fórum, tveir ísfirðingar, vestur
í fyrrasumar, og hittum vel á. Þeir, sem
vorú á undan okkur, töldu litla vei’ði-
von, og hættu hálfum degi áður en tími
þeirra var á enda. Nóttina áður en
48 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
við áttum að byrja, breytti um veður.
og gekk í sunnanátt, með rigningu. Við
fórum okkur hægt fyrsta daginn, en
fengum þó sfðdegis þrettán laxa, flesta á
flugu. Næstu tvo daga fengum við
tæpa tuttugu laxa að auki. Langadalsá er
fluguá, þótt veiðistaðir séu frekar fáir,
og hún verði óhugnanlega lítil í þurrk-
um“.
Ellefu feta Greenhart, og Sogið —
„Það var veiðifélagi minn á ísafirði,
sem gaf mér ávísun á bró'ður sinn, hér
fyrir sunnan, sem stundaði Sogið mikið.
Þangað hef ég farið til veiða á hverju
sumri síðan, meira og minna. f sumar
átti ég tuttugu ára afmæli við Sogið“.
— Það er sagt, að minnst fjögur ár
taki að kynnast Soginu til nokkurrar
hlítar?
„Ég hef veitt alls staðar í Soginu.
Það er glæsileg á. Að kasta þar er stund-
um eins og kasta í hafið. Þó er það
mjög gaman.
Fyrstu þrjú til fjögur árin fór ég
þangað oft. Stundum fékk ég tvo eða
þrjá fiska, en allt var þa'ð smáfiskur,
gagnstætt því; sem lýst hafði verið fyrir
mér. Á þeim árum notaði ég mikið
ellefu feta greenhart kaststöng, og
amerískt sjóveiðihjól. Það eru sérstakar
minningar bundnar við þau tæki“.
— Voru veiðarnar við Sogi'ð upphafið
að þinni kastmennsku?
„Það þurfti að kasta langt, helzt að
reyna að ná að hinum bakkanum, hvoru
megin, sem staði'ð var. Ég gerði endur-
bætur á hjólinu. Penn bakelite-hjóli, og
gekk mér anzi vel, eftir að ég gat stillt
viðnámið. Ég átti það í mörg ár. Það
var því í upphafi tilviljun, að ég fór
að reyna við löng köst.
Þá hafði um árabil verið afturför f
Soginu. Áraskipti voru einnig að því,
hvoru megin laxinn lá. Um skeið var
dofnaði veiði í Bíldsfellslandi, við vest-
urlandið, en fiskurinn lagðist á Breiðuna
og við Klöppina í Árskarðslandi. Svo tók
hann aftur áð leggjast við vesturlandið.
Síðar var ég tvö eða þrjú ár í röð
í Bíldsfellslandi, og náði nokkrum yfir
tuttugu, og þó nokkrum milli fimmtán
og tuttugu pund. Þeim stærsta, sem ég
hef veitt, náði ég á óvenjulegum stað.
Sæmundur Stefánsson hafði sagt mér,
að í strengnum fyrir ofan Sakkarhólma
Jægi stundum stórfiskur.
Um fimmtíu til hundrað metrum fyrir
ofan Sakkarhólma sökkti ég maðki, og
varla var hann kominn í vatnið, þegar
ég fann, að allt sat fast. Ég tók í, en
þá var tekið á móti. Viðureignin var
ekki löng, stóð sennilega í tíu eða tólf
mínútur. Það var hrygna, tuttugu og
fjögur pund. Annan fisk setti ég í strax
á eftir, nokkru neðar. Þarna hef ég
aidrei síðan ofóið var“.
Lítil saga um toppaugu —
„Stærsta lax, sem ég veit til að dreg-
inn hafi verið á stöng í Soginu, dró Guð-
mundur frá Miðdal. Fiskurinn vó þrjá-
tíu og fjögur og hálft pund, var leginn
og hefur sennilega rýrnað, frá því, að
hann gekk.
Fyrir um tíu árum var maður við
Sogi'ð með lax á í þrjár klukkustundir,
en missti hann. Félagi hans, sem „vigt-
aði laxinn í vatninu", segir, að hann
hafi verið nær fjörutíu pundum en þrjá-
tíu. Það verður að hafa í huga, að fé-
laginn, ekki sjálfur vei'ðimaðurinn, segir
svo frá. Var hann áhorfandi allan tím-
ann.
f toppauga stangarinnar var gler-
hringur. Hann var brotinn, og sargaði
smám saman sundur línuna“.
Átta í afmaelisgjöf —
„Tuttugu ára afmælisferðina í Sogið
fór ég í sumar, í Bílsfellsland. Ég reyndi
fyrst fyrir mér með Blue Charm, nr. 8.
Sex laxa fékk ég á sömu fluguna, en
missti auk þess tvo, annan eftir skamma
stund, hinn undir löndun. Um kvöldið
fékk ég tvo í beit á Blue Charm, nr. 4, og
missti þann þrfðja. Þetta voru sjö til
fjórtán punda fiskar.
-------------------24. desémber 1985