Lesbók Morgunblaðsins - 06.03.1966, Blaðsíða 8

HVAR ERU ÞEIR NÚ?
MORGUNBLAÐIÐ
3.
Það er undarleg tilviljun, en
einmitt, þegar þið hringið
nú og ég er að fara í gegnum póst-
inn minn, kemur upp í hendur mér
bréf, þar sem mér er tilkynnt um
lát þess manns, sem reyndist mér
bezt og ég lærði hjá í Belgíu á ár-
unum fyrir stríð.
Það er Pétur Pétursson, stórkaupmað-
ur, sem mælir svo, er við hringdum til
hans á dögunum og báðum hann um
viðtal vegna ævintýra, sem hann 1
stríðsbyrjun lenti í. Pétur hafði lagt
stund á glerslípun og speglagerð í
Belgíu og var staddur þar við nám
föstudaginn 10. maí 1940, sama dag og
Þjóðverjar hernámu landið. Lenti
hann í miklum ævintýrum og raunum,
3vo sem þriggja dálka fyrirsögn í Mbl.
hinn 22. október þetta ár gefur til
kynna, en hún hljóðar svo: „í flótta-
mannastraum, vélbyssuskothríð og
sprengjuregni í Belgíu og Frakklandi
í vor.“ Við spyrjum Pétur, hver hafi
verið tildrög þess, að hann ákvað að
fara utan og leggja stund á þessa iðn-
grein, og hann svarar:
—1. aðir minn, Pétur Gíslason,
stýrimaður, lézt þegar ég var þriggja ára
og ólst ég upp hjá móðurafa mínum Jóni
Indriðasyni þar til um fermingu, en þá
*
I flóltínnannastrauin,
vjelby§su§kolhríð-
og sprengjuregni
í Belgíu og Frakk-
landi i íor
hlaut lífstíðarfangelsi eftir stríð, en var
sleppt fyrir 3-4 árum, en hinn
yngsti skipti sér aldrei af pólitík og var
látinn laus í stríðslok. Gömlu hjónin
voru og tekin föst, en látin nær strax
laus. Þetta voru auðugar manneskjur
fyrir sríð, menntað aðalsfólk, sem tap-
aði öllu sínu vegna hollustu sinnar við
Þjóðverja, en gagnvart mér voru þau
aldrei neitt annað en góðmennskan. Ég
heimsótti þau eftir stríðið og bjuggu þau
þá í mjög hrörlegu húsi, samanbrotin
á sál og likama.
— Hinn 10. maí koma svo Þjóðverj-
arnir til Belgíu.
J
Ungur íslendingur Pjetur Pjetursson
segir írá jivi sem fyrir hann bar

d
Pjetur Pjetursaon.
Sóknarnefndir
kosnar i nýu
prestaköllin
O ufnaðarl'undir voru liaWuir
AF öllum þeim farþegum, sem heim komu með
Esju, hefir Pjetur Pjetursson sennilega ratáð
í raestu raunir og æfintýri. Hann er ungur,
gerfilegur piltur, sonur Pjeturs heitins Gíslasonar. stýri.r
manns sem var á Gullfossi, fór í fyrra til Antwerpen til
að læra þar ýmislegt, er að gleriðnaði lýtur, gJerslípUn,
speglagerð o. m. fl.
Pjetur fór frá Antwerpen morguninn, sem Þjóðverj-
ar tóku borgina, flúði til Frakklands, lenti í mesta flótta-
mannastraumnum, komst aldrei nema stutt suður í Frakki
land, og við illan leik til Antwerpen aftur eftir þrjár vikur.
Pjetur er athugull maítur, atiltur og gætinn. Jcg hitti hani
í gær a6 máli, og sagði hann mjer 1 fám orðum frá hrakningun
sínum. '
10. maí.
Ti'rtctítrl«nn
10. maf kl. 5
Fyrirsögn fréttarinnar af svaðilförum Péturs ásamt mynd af honum.
Á flótta undan
Þjóðverjnm
Rætt vib Pétur Pétursson stórkaupmann
um atburði er hentu hann i byrjun seinni
— J á, ég vaknaði snemma, um kl. 7,
við mikinn flugvéladyn. Áttu menn sér
einskis ills von og þær vörpuðu engum
sprengjum fyrr en um kvöldið, þá voru
gerðar loftárásir á höfnina og flugvelli
í útjaðri borgarinnar. Fór þá fólk að
búa sig undir að flýja suður á bóginn,
Gyðingar einna fyrstir. Daginn eftir
hófst svo flóttinn fyrir alvöru, stjórnin
hafði tekið allar bifreiðar í sína vörzlu,
svo að allflestir voru fótgangandi og
var það ömurleg sjón að sjá fólkið með
eigur sínar á bakinu og á handkerrum
ganga í hópum eftir þjóðvegunum.
Ég fór frá Antwerpen 14. maí, eftir
að stjórnin hafði gefið út tilkynningu
um algjört útgöngubann í tvo sólar-
hringa. Útvarp og blöð höfðu alltaf
haldið því fram, að Þjóðverjum væri
veitt viðnám, herinn stæði sig vel og
allt væri í góðu gengi, en því miður
voru fréttir þessar ekki á rökum reistar.
Við fórum, eins og ég sagði áðan,
hinn 14. úr borginni. Kunningi minn
finnski konsúllinn lánaði okkur bílinn
sinn og við fengum sendisveitarbréf.
Ókum við til Gent, sem er í 50 km fjar-
lægð frá Antwerpen og þaðan áfrani til
landamæranna. Eftir miklar króka-
leiðir og basl í tvo daga komumst við
loks að landamærunum við Dunkerque.
Það var mikið þvarg við landamærin
og gengu Hollendingar og Belgíumenn
fyrir um að komast yfir. Við vorum þrír
saman, Svíi, Norðmaður og ég. Gekk
Svíanum alltaf bezt að komast áfram,
enda Svíar hlutlausir í styrjöldinni. Ég
komst yfir landamærin, sagðist vera ís-
lendingur, og virtist landamæravörður-
inn kannast við ísland sem einhverja
hollenzka eyju.
í
Dunkerque gistum við á brezku
sjómannaheimili, sem var niðri við
höfnina. Við vorum rétt að byrja að
heimsstyrjaldar
fór ég á sjóinn. Ég ætlaði mér að verða
sjómaður, hafði sparað svolítið saman
til þess að geta komizt í Stýrimanna-
skólann, en þá frétti ég af því, að skip-
rúim væri laust á Brúarfossi og ákvað
ég þá eftir að hafa ráðfært mig við
skólastjórann, Pál Halldórsson, að fara
einn túr til Englands. Ráðgerði ég að
verða aðeins um mánaðartíma í ferðinni
og bjóst við að setjast á skólabekk að
henni lokinni. í London var ég svo
settur til að gæta lestarinnar, því að
hafnarverkamennirnir voru ekki alls
kostar frómir og vildu seilast í sykur-
pokana og hnupla sér nokkrum kíló-
um, en farmurinn var sykur. Við vor-
um settir þarna til höfuðs þeim og þeir
voru.að sjálfsögðu hálfargir út í okk-
ur og það endaði með því, að þeir hentu
ofan á mig heilli sykurlengju og brutu
í mér hrygginn. Eftir þetta slys gerði
ég mér að sjálfsögðu Ijóst, að ég myndi
ekki þola hið harða sjómannslíf og allar
þær stöður, sem því fylgja. Þannig
var þeim draumi lokið, og ég varð að
finna mér eitthvað, sem ég gæti lifað
af í framtíðinni.
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS-
Eg hafði sem strákur verið sendill
hjá Storr og kynnzt glerslípun og
speglagerð í gegnum það. Nú datt mér
í hug, að ef til vill væri það ekki svo
vitlaust að leggja það fyrir mig, og því
varð það, að ég fór utan til Belgíu til
þess að læra.
É,
I g réð mig til náms hjá stærstu
glerslípunar- og speglagerðinni í Ant-
werpen, leigði mér -herbergi úti í borg-
inni og var í kosti hjá verkstjóra í verk-
smiðjunni, þar til eigandinn Karel-1 van
Suetendael bauð mér að dveljast á
heimili sínu, hvar ég bjó megnið af tím-
anum. Það var einmitt lát hans, sem ég
var að frétta í morgun, þegar þið hringd-
uð. Hann lézt eignalaus og saddur líf-
daga.
— Tapaði hann í stríðinu?
— Já, öll fjölskyldan var mjög Þjóð-
verjasinnuð eins og margir Belgíumenn
voru á þessum tímum. Báðar dæturnar
giftust t.d. þýzku-m mönnum, næstelzti
sonurinn var drepinn á austur-vígstöðv-
unum, hinn þriðji var SS-maður, sem
Pétur Péturssou
3 marz j.966