Lesbók Morgunblaðsins - 06.03.1966, Blaðsíða 10

SIMAVIÐTALIÐ
Simrad hugleiðir árið 1970
■— Friðrik A. Jónsson.
— Góðan dag, þetta er hjá
Lesbók Morgunblaðsins. Ykkur
gengur alltaf jafnvel með
Simrad-tækin?
— Já, og ég vona, að nú
fari það að ganga enn betur
en nokkru sinni fyrr. Við höf-
um nú flutt í betra og rýmra
húsnæði og ætlum að tryggja
viðskiptavinum okkar aukna
og enn betri þjónustu en við
höfum getað veitt hingað til.
— Hver er síðasta nýjungin
frá Simrad?
— Ja, nýjungar og endur-
bætur eru alltaf að koma
fnam, en síðast kom varnar-
skjöldur, sem settur er yfir
botnstykkið þannig, að bátur-
inn getur siglt með meiri hraða
en hingað til — án þess að
sónar-tækin truflist. En sú
þjónusta, sem ég var að tala
um, er einkum fólgin í því, að
nú höfum við þjálfaðan frosk-
mann í okkar starfsliði og enn-
fremur ný tæki til þess að
prófa og finna bilanir, sem
fram kunna að koma í tækj-
unum í bátunum. Við getum
nú, ef tilefni gefst, framkvæmt
raunhæfar styrkleikamælingar
á sónartækjum um borð í bát-
um úti á rúmsjó, en við þá
mælingu er froskmaður með
elektróniska tækniþekkingu
nauðsynlegur. Þessi mað-
ur er Kári Jóhannesson, tækni
fræðingur hjá fyrirtækinu, sem
nýkominn er heim frá Noregi,
en þar iærði hann einnig allt
það nauðsynlega, sem lýtur að
köfun og vinnu neðansjávar við
þessi tæki.
— Hve stór hluti af síldveiði
flotanum hefur nú Simrad-
tæki um borð?
— Ætli það sé ekki 85—90
prósent — og hlutfallið eykst
stöðugt okkur í hag. Nú eru
t.d. í smíðum 30 skip fyrir ís-
lendinga — heima og í erlend-
uai skipasmíðastöðvum. öll
þessi skip að einu undanteknu
hafa sónar-tæki frá Simrad.
Annars hafa framleiðendur
ekki undan, eftirspurnin er
orðin það mikil. Nú þýðir ekki
að tala um afgreiðslu fyrr en
í byrjun næsta árs.
— Simrad selur um ailan
heim?
— Já, til útgerðarmanna í
öllum heimsálfum. Annars höf-
um við íslendingar verið til-
tölulega mjög stórir viðskipta-
menn fyrirtækisins — og við
urðum einnig fyrstir til að
nota þessi stóru og nýju sónar-
tæki. Við vorum komnir
með þau í 15 báta áður en
Norðmenn pöntuðu það fyrsta
— og hingað til hafa þau ekki
verið seld nema til þessara
tveggja landa. Framleiðslan er
ekki nema kringum 100 tæki á
ári.
— Ýmsar endurbætur hafa
þá væntanlega verið gerðar á
þessum tækjum í samráði við
íslendinga og með hliðsjón af
þeirri reynslu, sem íslenzku
skipstjórarnir hafa fengið?
— Já, ég . held nú það.
Reynslan, sem hér hefur feng-
izt, var ákaflega mikiis virði.
— En Simrad framieiðir
annað en þessi svonefndu són-
ar-tæki, eða asdic?
— Já, m.a. dýptarmæia og
talstöðvar, sem seljast víða um
heim: m.a. til Suður-Afríku og
Bandaríkjanna. Simrad fram-
leiddi sónar-tækin í eitt full-
komnasta hafrannsóknaskip
Bandaríkjanna, sem nýlega var
lokið við að smíða. Það eitt ætti
að mæla með framleiðslunni.
— Við minntumst áður á
nýjungarnar. Er ekkert á döf-
inni, ekkert merkilegt, sem
boðað hefur verið á þessu
sviði?
— Það er þá helzt sérstakt
tæki, sem sýnir kyrra mynd af
lögun fiskitorfunnar, þegar
veiðiskipið nálgast hana. Þetta
er miklu líkara sjónvarpsvið-
tæki en venjulegum sónar.
Með aðstoð þessa nýja tækis
eiga skipstjórarnir að geta áttað
sig nákvæmlega á því hvernig
þeir eigi að kasta á fiskinn,
hve torfan er stór ummáls,
hvernig hún er í lögun og svo
framvegis. Annars eru þeir
komnir lengra inn i framtíðina
en þeir vilja gefa upp. Hjá
Simrad vinna stöðugt 28 verk-
fræðingar að rannsóknum á
smíði nýrra tækja. Nú eru þeir
að hugsa um árið lf>70. Þeir
lifa og hrærast í framtíðinni,
enda verður svo að vera, ef
einhverjar verulegar framtfar-
ir eiga að verða.
— Og að lokum, þið hafið
umboð fyrir aðra framleiðend-
ur en Simrad?
— Já, við erum með Tand-
berg-segulbandstæki, norsk, á-
samt sjónvarps- og útvarpstækj
um frá sama fyrirtæki, enn-
fremur Terma-radar, dönsk
framleiðsla, sem hefur líkað
vel. Við erum líka með jap-
anskar miðunarstöðvar, Tayoa.
Þær eru í mörgum bátum hér-
lendis og hafa reynzt ágætlega.
Hinir jajjönsku framleiðendur
eru nú að stíga nýtt skref í
þessari grein, eru að breyta
öllu í transistora. Þetta eru
sjólfvirkar miðunarstöðvar,
einfaldari en fyrri gerð-
ir — og svipaðar og
aðrar í sama stærðarflokki
hvað verð snertir. En fyrir
minni skip eru komnar á mark
aðinn miðunarstöðvar mun ó-
dýrari en aðrar, sem hingað
til hafa verið á boðstólum.
Þessar kosta ekki nema sextán
þúsund krónur. Þær fyrri voru
á þetta 35 til 70 þúsund.
SVIPMYND
Framhald af bls. 2
„heilags stríðg“ við ísrael, sundurþykkju
Egypta og Saudi-Araba o.s.frv.
Til þess að tryggja frið í þessum
heimsluta, verða bæði ísraelar og
Arabar að falla frá landakröfum, segir
Eban. „Við þykjumst hafa rétt til meira
lands, en við látum það liggja í láginni,
ef það getur orðið til þess að tryggja
friðinn. Arabar vita innst inni, að þeir
geta ekki rekið okkur í sjóinn. Til þess
hafa þeir ekki hernaðarlegan mátt. Þeir
eiga að láta sér nægja það land, sem
þeir hafa nú þegar. Friðurinn á ekki
að breyta rikjunum, heldur breyta sam-
skiptum þeirra. Þegar rætt er um að
treysta friðsamlega sambúð Sovétrikj-
anna og Bandaríkjanna, dettur engum
í hug, að Bandaríkjamenn skili Rússum
Alaska eða Bandaríkjamenn eignist
landskika í Síberíu“.
Abba Eban beitir áhrifamiklum rök-
um, þegar hann segir: „Friðarsáttmáli
mundi losa Araba við hinar ægilegu f jár-
ihagsbyrðar, sem þeir verða að taka á
sig vegna vígbúnaðarkapphlaupsins, en
þær koma beinlínis í veg fyrir efna-
hagslegar framfarir í löndum þeirra.
Eymdin og fátæktin væri minni í
Egyptalandi, ef einræðisherrann þar
hefði getað varið peningunum, sem nú
fara til vopnakaupa og vígbúnaðar, til
þjóðnýtra framfaramála. Ríkisstjórnir
Arabalandanna hefðu meiri áhrif á al-
þjóðavettvangi, ef þær losuðu sig við
áhyggjur af okkur. Samskipti þeirra við
ríki Evrópu, Ameríku og Afríku yrðu
vinsamlegri. Bæði ísrael og Arabaríkin
mundu hafa stórfelldan hag af þvi að
sættast, bæði inn á við og út á við“.
að er athyglisvert, að Abba Eban
skyldi gefa í skyn, að „Tasjkent-lausn“
væri hugsanleg í málum ísraels og
Arabaríkjanna. Talið er, að Bourguiba
hafi stungið hugmyndinni að Eban, en
hann hafi síðan þreifað óformlega fyrir
sér hjá de Gaulle og dr. Erhard, hinum
síðarnefnda líklega til þess að láta hann
kanna undirtektir Bandarikjanna og
annarra vestrænna þjóða. Hugmyndin
virðist vera sú, að einhver þriðji aðili,
sem báðir deiluaðiljar geti fellt sig við
boði til slíks viðræðufundar.
I fljótu bragði virðist ýmislegt líkt
með Kasmírdeilunni og Palestínudeil-
unni. í báðum tilfellum ríkir kalt stríð,
sem annað veifið verður heitt, og síðan
1948 hafa Sameinuðu þjóðirnar reynt að
leysa bæði deilumálin án nokkurs ár-
angurs, nema þá til bráðabirgða. Hins
vegar er margt ólíkt. Indverjar og Pakist
anar hafa ekki rofið stjórnmálasamband
sitt, en Arabaríkin hafa frá stofnun
ísraels árið 1948 neitað að viðurkenna
tilvist ríkisins. Þar við bætist, að Sovét-
stjómin hefði aldrei getað boðað til
Tasjkentfundarins, ef fjórða aflið kæmi
ekki til, Kina, sem ógnar öllum aðiljum,
Rússum, Indverjum og Pakistönum, þótt
hinir síðastnefndu hafi náð sæmiiegum
samningum við þá í bili. Rússar og Ind-
verjar leggja alla áherzlu á að halda
Kínverjum utan Kasmírdeilunnar, og
Pakistanar hafa í hjarta sínu litla löng-
un til þess að láta Kínverja aðstoða sig.
Ástandið er að þessu leyti gerólíkt í Mið-
austurlöndum.
A.bba Eban fer bráðlega til Vestur-
landa til þess að eiga Þar viðræður
við ýmsar ríkisstjórnir. Þessi ummæli
hans hér að framan eru að öllum líkind-
um undirbúningur undir þá för. Hann
er að gefa til kynna skoðanir sínar og
um leið að minna á, að vestrænir stjórn-
málamenn skyldu ekki gleyma áhuga
Sovétríkjanna á Miðausturlöndum. Svo
geti farið, að þeir slái sig til riddara í
augum þjóðanna þar með nýjum Tasj-
kent-fundi. Þessi ábending er gefin á
sama tima og ísraelar fylgjast ótta-
slegnir með síauknum vopnasending-
um Breta og Bandaríkjamanna til Araba
ríkjanna. En Vesturveldin eru þar í
slæmri klípu. Leiðtogar þeirra senda
Aröbum áreiðanlega ekki vopn með
ljúfu geði, en þeir vita, sem er, að
Arabar geta fengið öll vopn, sem þeir
vilja, hjá kommúnistaríkjunum, ef þeir
fá þau ekki frá Vesturveldunum. Leið-
togar Vesturlanda kæra sig ekki um, að
Arabaríkin verði algerlega háð Sovét-
ríkjunum um varahluti og viðhald vopna
sinna.
Hinn nýi utanríkisráðherna Israels
ríkis stendur frammi fyrir miklum
vanda. Seinustu mánuðina hefur gifur-
lcgt vígbúnaðaræði átt sér stað í Araba-
rikjunum, þótt ekki hafi borið mikið
a þvi. Bæði vantreysta Arabar hver
öðrum svo mjög, að þeir geta ekki hugs-
að sér að semja hver við annan án þess
að hafa bitran brand í hendi, og svo
hefur nýju lífi verið blásið í gamla
áhugamálið eða áráttuna: að þurrka
ísraelsríki út af yfirborði jarðar með
sameiginlegu átaki. Arabaríkin eru
sjálfu sér svo sundurþykk, að jákvætt
afl, Múhameðstrúin, getur ekki samein-
að þau, heldur eingöngu neikvætt afl,
Gyðingahatrið. Palestína er í þeirra
augum arabiskt land, þar sem margir
helgistaðir þeirra eru, og Gyðingar land-
ræningjar, sem hafa sölsað landið undir
sig með hervaldi og klækjum og „með
því að láta alla vorkenna sér í lok seinni
heimsstyrjaldarinnar“. Arabar segja að
Gyðingar hafi hrökklazt burtu úr
Palestínu fyrir meira en þúsund árum,
og eigi því ekki meiri rétt til landsins
en t.d. íslendingar, sem flýðu ofríki Har-
alds lúfu, eiga til óðala forfeðra sinna
í Noregi, svo að nærtækt dæmi sé tekið.
Þá likar þeim stórilla að hafa vestrænt
fyrirmyndarríki, dugmikið og efna-
hagslega sjálfstætt, við hlið
hálf-frumstæðra kotríkja sinna, sem
berjast í bökkum fjárlhagslega og lifa
að miklu leyti á sníkjum úr austri og
vestri og olíudollarabetli í Saudi-Arabíu.
Hér er þó Líbanon undanskilið. Einnig
svíður enn undan hrakförunum haustið
1956, þegar ljóst var, að Israelar gátu
lagt undir sig Egyptaland og Sýrland
samtímis án þess að blása úr nös. Eg-
ypzki herinn stóðst Israelsher engan veg
inn snúning, og Gyðingar hefðu haldið
inn í Kairó, ef Bandaríkjamenn og
Sameinuðu þjóðirnar hefðu ekki skor-
izt í leikinn, vegna þess að Bretar og
Frakkar gerðu um sama leyti (herlhlaup
inn í Egyptaland til þess að knésetja
Nasser einvald, sem hafði þá nýlega
stolið Súezskurðinum.
A. rabar hafa gert margar tilraun«
ir til þess að sameinast um að sparka
Júðum út úr Palestínu, en þær hafa
Framhald á bls. 13.
10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
6. marz 1966