Lesbók Morgunblaðsins - 03.07.1966, Blaðsíða 4

£ heima tveimur húsum neðar 1 göt-
unni?“ „Nei, ég veit ekki, við hvern
þú átt“; á þessu augnabliki horfði ég
á hann eins og hann hefði sagt: „Ég
er ástfanginn af henni“. Mér leið ó-
notalega, þótt ég vissi ekki, við hvaða
stúlku hann ætti, né af hverju liann
var að tala um hana. „Sú sem á tvo
bræður....“ „Já, ég veit, hver hún er.
Og hvað með hana?“ „Hún vinnur á
sama kaffihúsi og ég; hún er við pen-
ingakassann“.
Neðar í götunni bjuggu tveir piltar
og ein stúlka, stúlkan við kassann.
Þau höfðu ekki búið þarna nema í
þrjú ár og þegar þau fluttu inn, þá
var þessi stúlka mjög ung, næstum
því krakki, og á sumrin var hún allt-
af í hvítum kjól með rauðri útsaum-
aðri rós á brjóstinu. Ég veit ekki af
hverju, en upp frá þessum degi fann
ég hvöt hjá mér til að bíða
eftir manninum mínum við garðs-
hliðið. Hann kom heim um tvö-
leytið, og þegar ég sá skugg-
ann af honum, lítinn skugga, bera við
endann á götunni, þá flýtti ég mér
inn. Meðan ég beið eftir honum, hugs-
aði ég stundum um föður minn. Þegar
ég var smástelpa, sendi hann mig oft
út í búð til að kaupa. Hann beið eftir
mér á svölunum og hallaði sér yfir
handriðið. Það fór í taugarnar á mér.
Ég gat varla gengið, af því að ég vissi,
að þarna uppi fylgdist faðir minn með
hverri hreyfingu minni. Einmitt þess
vegna, áður en maðurinn minn kæmi
auga á mig, hraðaði ég mér inn og kom
mér í bólið, eða þá ég tók aftur til við
saumaskapinn. Og sæi hann mig sauma,
sagði ég, að það lægi á þessari fiík, og
þess vegna hefði ég orðið að vaka.
Þannig gekk það, þangað til ég sá
hann koma eina nóttina í fylgd með
þessari stúlku, og upp frá því urðu þau
alltaf samferða. Auðvitað var ekkert
skrítið við það, þar sem við vorum
nágrannar. Ég var ekki að gruna þau
um græsku, alls ekki. Maðurinn minn
var ekki eins og aðrir karlmenn. Frá
því að við giftum okkur, hafði hann ekki
elskað aðra en mig. Þau gengu hægt, en
aldrei, aldrei sá ég þau leiðast. Nei.
En ég gat samt ekki að því gert, ég
fór að vera með áhyggjur út af þessu.
Og hefði ég ekki séð þau fylgjast að,
hefði mér ekki liðið eins undarlega og
mér leið. Mér fannst ég vera fyrir
manninum mínum. Eitthvað var öðru-
vísi en það átti að vera, og ég fór
ósjálfrátt að forðast hann. Það gekk
svo langt, að ég þorði varla að tala við
hann af ótta við að glopra því út úr
mér, að ég biði eftir honum við garðs-
hliðið á hverri nóttu. Dag nokkurn
um hádegisbilið rakst ég á stúlkuna
úti í brauðbúð. Hún tók ekki einu sinni
eftir mér. Ég hefði viljað, að hún kann-
aðist við mig, að hún heilsaði mér og
segði að hún og maðurinn minn væru
vinir. „Maðurinn yðar og ég vinnum
á sama stað, og þar sem við erum ná-
grannar, þá verðum við samferða...“
Roser, gömul vinkona mín, sem stund-
um hjálpaði mér við saumaskapinn,
sagði við mig: „Því meir sem maður
gerir fyrir þessa karlmenn, þeim mun
verr hegða þeir sér. Þegar konan er
orðin gömul og af sér gengin, þá verða
þeir sér úti um eitthvað yngra... og betra
er að vera ekki að gera sér rellu út af
því“. Ég hefði viljað segja við hana:
„Maðurinn minn er ekki eins og hinir,
og einmitt þess vegna yaldi ég hann.
Þegar við horfum hvort á annað, þá
sjáum við ekki, hvernig við erum; við
sjáum hvort annað eins og við vor-
um“.
Nótt eina, þegar maðurinn minn
kom heim, virtist hann ekki með sjálf-
um sér. „Hvað heldurðu, að hún María
hugsi, þegar hún uppgötvar, að þú bíð-
itr eftir mér á hverri nóttu? Bróðir
hennar hefur séð til þín úr glugganum
á herberginu sínu, og í dag sagði hann
mér frá því. Hann sagði, að þú takir
til fótanna, þegar þú sjáir okkur koma.
Heidurðu, að ég skammist mín ekki?..“
Daginn eftir fór ég í brauðbúðina um
hádegisbilið til að vita, hvort ég ræk-
ist ekki aftur á stúlkuna. Það liðu
þrír dagar áður en ég sá hana. Hár
hennar var mjög svart og hrokkið og
augun tindrandi. Og þegar hún bað af-
greiðslustúlkuna um brauðið, minntu
tennur hennar á tvær perluraðir. Og
ég beið ekki framar eftir honum við
garðshliðið. Ég beið eftir honum við
gluggann í ljóslausu herberginu og
þrýsti andlitinu að rúðunni. Og þegar
hann opnaði hliðið, flýtti ég mér upp
í rúm. Og á meðan ég beið eftir hon-
um, ímyndaði ég mér, að einhverja
nóttina kæmi hann ekki aftur, og ég
mundi aldrei sjá hann framar. Það var
auðvitað mesta fjarstæða. En það er
líka sagt, að konur verði ímyndunar-
veikar með aldrinum. Það hafði komið
fyrir áður, þegar ég þurfti að fara á
saumastofuna, að ég átti leið framhjá
kaffihúsinu, þar sem maðurinn minn
vann, og kæmi hann auga á mig, veif-
aði ég til hans án þess að nema stað-
ar. Nú forðaðist ég að ganga þar fram-
hjá, þótt það væri mikil freisting fyr-
ir mig. Og ég sagði m.eð sjálfri mér:
Hvað hefur eiginlega komið fyrir • okk-
ur? Við þekkjumst ekki lengur, og
hann hugsar margt, sem ég get ekki
fengið að vita um. Og mér fannst ég
ein og yfirgefin. Án þess að gera mér
grein fyrir, hvernig á því stóð, tók
mér að sárna þessi þögn. Eina nóttina
grét ég yfir mótlæti mínu, og ég er
alveg viss um, að hann var ekki sof-
andi, hann lét aðeins sem hann heyrði
ekki til mín. Og ég sá, hrygg í bragöi,
hvernig birti af degi, og það var eng-
inn til að hughreysta mig. Ég grét oft,
og mig sveið í augun meðan ég var að
sauma, og ég var mjög sorgbitin. Þar
að auki lagði ég svo af, að læknirinn
minn ráðlagði mér að fara úr bænum
til að hvíla mig, og við fórum út á
strönd til þorps eins, sem heitir Prem-
ia de Mar. Við leigðum okkur lítið
hús. Þegar við höfðum lokið við að
borða, bjó ég út nesti handa okkur til
að hafa með á ströndina. Og ég var
róleg, vegna þess að ég hugsaði ekki
lengur um stúlkuna við kassann. Samt
sem áður langaði mig heim aftur. Ég
saknaði garðsins míns, sem um þetta
leyti var fullur af þessum jasmínu-
blómum, sem eru eins og stjörnur í
laginu. Manninn minn langaði líka
heim. Samt sem áður fór hann á hverju
kvöldi á kaffihús til að skemmta sér
við spil, og fljótlega eignaðist hann
kunningja.
D ag nokkurn, þegar ég gekk nið-
ur að ströndinni, — maðurinn minn
liafði farið þangað á undan mér fyrir
dágóðri stundu, — sá ég hann liggja við
liliðina á einhverri stúiku. Er ég var
næstum því komin að þeim, stóð stúlk-
an upp og stakk sér til sunds. Maður-
inn minn sagðist ekki þekkja hana.
Hann hefði bara lagzt við hliðina á
henni til að sjá á mér svipinn, þegar ég
sæi hann liggjandi við hliðina á stúlk-
unni. Áður en við borðuðum nestið okk-
ar, baðaði ég mig í sjónum, og þegar
ég settist í sandinn, tók ég eftir, að
hnén á mér voru orðin ellileg. Þau höfðu
verið hvít og hnöttótt, og meðan á brúð-
kaupsferðinni okkar stóð, var maðurinn
minn vanur að kyssa á þau og segja,
að þau væru úr silki. Og er degi tók
að halla og sólin að setiast, sá ég, að það
komu fram hrukkur á hnjánum beggja
megin við hnéskelina, þegar ég teygði
úr fótleggjunum. Ég gerði mér allt í
einu grein fyrir, að ég var ekki lengur
ung. Áður fyrr þegar ég sá einhvern,
sem var orðinn gamall, sá ég hann eins
og hann var, það er að segja, án þess
að geta itnyndað mér, a'ð einhvern
tíma hefði þessi manneskja verið ung,
rétt ehis og gamalt fólk fæddist ljótt og
hrukkótt, tannlaust og hárlaust. Það
var eins og það tilheyrði öðrum heimi.
Og á þessu augnabliki saknaði ég blóðs-
ins, þessa blóðs, sem hafði komið mér
til að gráta, þegar ég sá það í fyrsta
skipti, því að ég hélt, að það væri eitt-
hvert lýti, og með svona lýti mundi eng-
inn vilja giftast mér. Það var vegna
þess, að ég var lasinn i nokkra daga í
mánuðinum, en þegar því var lokið, var
ég alsæl, eins og ég hefði endurfæðzt.
En án blóðsins var ég alltaf eins, og
eiginlega leið mér heldur illa. Kannski
væri réttara að segja, uð mér liði hvorki
vel né illa, eins og ég sagði við lækninn
minn. Og síðan ég fór að halda, að
inaðurinn minn elskaði mig ekki eins og
áður, fannst mér ég elska hann minna,
af því að ég gat ekki veitt honum full-
nægingu, og mér fannst;, að allt það, er
okkur bar á milli, þótt í rauninni væri
það ekki neitt stórkostlegt, væri mín
sök. Og þegar ég 'hugsaði um, að allt
þetta væri mér að kerma. kom yfir mig
nokkurs konar blíðutilfinning, og mig
langaði til að elska eins og fyrir tutt-
ugu árum. Og þessi blíðutilfinning hvarf
daginn sem ég uppgötvaði, að hnén á
mér voru orðin dálítið ellileg. Og mér
kom ekki blundur á brá alla nóttina, ég
lá í rúminu og sneri andlitinu upp í loft.
Og þegar konu líður þannig, mundi hún
vilja, að einhver þrýsti hönd hennar og
segði lágri röddu: „ég skil þig“. En
hvernig er hægt að búast við, að kona
eins og ég hitti einhvern, sem segi ein-
mitt þau orð, er hún hefur mesta þörf
fyrir að heyra, ef ég skil mig ekki einu
sinni sjálf! Og seinustu dagana, sem við
vorum úr bænum . . . , það er stundum
skrítið þetta líf, ekki satt? í stað þess
að gera mér rellu út af þessari stúlku á
slröndinni, sem maðurinn minn hafði
talað um brosandi á svip, og það meira
að segja með illkvittnislegu brosi, fór
ég að vera aftur með áhyggjur út _af
stúlkunni, sem var nógranni okkar. Ég
fór að hugsa um, að væri eitthvað milli
mannsins míns og hennar. væri það
mín sök. í staðinn fyrir að vaka um
nætur og sauma barnaflíkur og bród-
era í þær blöð og baldursbrár og smá-
dýr, hefði ég átt að láta allt þetta eiga
sig og fara og sækja manninn minn í
vinnuna, eins og ótal konur gera, þegar
upp frá þeim degi, er ég sá þau fylgjast
að í fyrsta sinn. Það er hægt að segja
það núna, en . . . Eina nóttina gerði ég
það. Um miðnætti greiddi ég mér . . . ,
satt að segja þvoði ég mér um hárið í
hádeginu og setti í það bylgjur . . . Ég
fór í hvíta blússu, sem ég hafði ekki
notað í mörg ár, og í plíserað pils, og
síðan gekk ég niður Römbluna. Ég nam
staðar hinum megin götunnar, og það
f.vrsta sem ég sá, eins og í fjarlægð og
dálítið ógreinilega vegna fólksins og
borðanna, einkum vegna fólksins, sem
gekk út og inn, var stúikan við kassann.
En hvað hún var ung! Hárið féll þykkt
yfir axlirnar eins og á engli, og ég fór að
hugsa um, að það sem ég gerði núna
væri of seint, það væri ekki lengur til
neins. Mér fannst blússan mín illa þveg-
in og pilsið gamalt, og ég fór aftur heim.
Mig dreymdi draum . . . Mig dreymdi,
að faðir minn kæmi í heimsókn, og í
fylgd með honum var ung stúlka, sem ég
bélt í fyrstu, að væri ég. Og maðurmn
minn sagði: „Það er allt í lagi að hann
komi, það er svo fyndið að sjá hann,
hann er svo feitur ..." Og maðurinn
minn og unga stúlkan hurfu skyndilega,
og við urðum ein eftir, faðir minn og ég,
og hingað og þangað voru ferkantaðir
og lágir tréstaurar, og ofan á hverjum
staur var dauður fiskur, og faðir minn
sló einn þeirra niður með hendinni, og
fiskurinn, sem virtist dauður, andaði
ennþá, ég sá hann anda. Og faðir minn
sagði: „Við skulum taka þá með okkur i
nesti“; og svo fórum við að klifra upp
stiga eins og þá sem notaðir eru í sirk-
us; þeir standa beint upp á endann og
eru með þverslá í stað þrepa. Undir
sinn hvorri hendinni var ég með flösku
af vatni, og mér leið fjarska illa á með-
an ég fitjaði mig upp þennan stiga, af
þv: að ég var hrædd um að detta. Og
íaðir minn, sem íór á imdan mér, sagði
skipandi röddu: „Áfram, ófram . . . “
Þegar við komumst loksins upp, urðum
við að hoppa yfir á þak eitt. Um leið
og ég stökk, datt önnur flaskan; það
stöðváði í mér hjartað. „Ég hlýt að hafa
orðið einhverjum að bana“ hugsaði ég.
Faðir minn virtist hafa guíað upp, og
allt í einu var ég stödd á torgi, á ein-
hverjum þorpsmarkaði. „Ég verð að
kaupa ávexti handa honum föður mín-
urn . . , “ Ég stóð þar sem epli voru
seld, og sölukonan var ekkert að flýta
sér við að afgreiða mig, og ég var ang-
istarfull og hrædd um að koma of seint
heim. Og ég sneri mér við, og stóð þá
ekki maðurinn minn fyrir aftan mig og
hló eins og fífl. , Þarna sérðu“, sagöi
ég, „mér er nóg að eiga þig að . . . ,
en ég verð að færa honum föður mín-
um ávexti. Ef ég þyríti ekki að gera
það, mundum við fá okkur göngutúr“.
Og mér fannst sem við gengjum yfír
lága brú, og ég var búin að henda papp-
írnum utan af eplunum. Vatnið undi.r
brúnni var kristaltært og lygnt; á ein-
um stað sá ég marga fiska í ölluni
hugsanlegum litum, en þessir litir vora
daufir. Einhver sagði: „Horfðu vand-
lega á þá. Þeir eru allir dauðir. Þeir
drápust í kvöld einn eftir annan“. Og
að lokum fannst mér ég vera í húsi, þar
sem var mikill gleðskapur. Þetta hús
var eiginlega eins og hótel, og önnurn
kafið þjónustufólk var á þönum fram og
aítur um gangana með fulla bakka af
mat, og ég gat ekki einu sinni hreyft
roig. Með því að troða mér áfram, komst
ég inn í borðsal, og þar sat hún Roser,
vinkona mín, sem hjálpaði mér stundum
við saumaskapinn, og ég sagði við hana:
„Hefurðu séð hann föður minn?“ Ein-
mitt í þessu skauzt maðurinn minn fram
hjá eins og eldibrandur. „Nei, ég hef
ekki séð hann, hann var mjög þreyttur,
og ég veit ekki, hvað orðið hefur af
i;onum“. Og einhver rödd fór að kalla
hástöfum og með írafári nafn föður míns.
Þannig gekk það nokkra stund. Og allt
í einu sá ég nálgast haltan mann, mjög
feitan, með skrípanef úr pappa. Hann
gekk óstyrkum fótum. Þegar hann færð-
ist nær, tók ég eftir höndunum á hon-
um. Þær voru litlar eins og á barni og
blárauðar. Fingurnir voru stuttir og
mjög bólgnir. Ég veit ekki hvernig á
því stóð, en meðan ég horfði á þessar
hendur, gerði ég mér allt í einu g’-ein
fyrir, að halti maðurinn var faðir tninn.
Mér tókst að ná af honum pappanefinu
og svo greip ég í hálsmálið á honum
cins og á krakka, og hann var lauf-
léttur. Þannig leiddi ég hann um gang-
ana á þessu hóteli, eða hvað það nú vsr,
og í því vaknaði ég . . . Og enginn
gat sagt mér, hvað þessi draumur þýddí
. . . , en hann skildi eftir óþægilega
tilfinningu.
egar við komum aftur heim úr
fr.únu, var ekki sjón að sjá garðinn
ckkar. Róser hafði komið stundum til að
vökva hann, en sólin hafði þurrkað þær
plöntur, sem viðkvæmastar voru og
þurfa vökvunar við á hverjum degi . . .
Maðurinn minn og ég tókum okkur
virkilega til við að lagfæra garðinn að
nýju. Við létum færa okkur áburð, við
settum niður georgínur, þótt náttúr-
lega væri það dálítið í seinna lagi, og
ettir hálfan mánuð var garðurinn okkar
ekki síðri en hjá fína fólkinu. Þetta ár,
þetta seinasta ár, voru blómin á georg-
ínunum svo stór, að hvert um sig var á
slærð við barnshöfuð. Og þau voru í
öllum regnbogans litum. Sum voru blóð
rauð, önnur gul, önnur hvit og enn önn-
ur bleik, í þessum fölbleika lit, sem
minnir á silkiborða. Og daginn, sem
fyrsta blómið opnaði sig, — knappurinn
Framhald á bls. 14.
4 LESBÓK. MORGUNBLAÐSINS
3. júií 1966