Lesbók Morgunblaðsins - 18.06.1967, Qupperneq 3

E d Brooke óx upp í norðaustur-
hluta Washington og var sonur lög-
íræðings, sem útskrifazt haifði frá Ho-
ward-háskólanum og gegndi lengi lög-
fræðistörfum fyrir stjórnardeild, sem fór
með mól uppgjafahermanna. Yngri
Brooke bjó við gott atlæti í æsku og
átti heima í fallegu íbúðarhverfi. Hann
naut síðan menntunar og gekk eins og
faðir hans í Howard-háskólann, þar sem
hann lauk prófi í lögum 1941. Hann
komst strax vel útaf við skólafélaga sína
og vann að málum svertingja meðan á
náminu stóð; meðal annars var hann
forseti Alpha Phi Alpha, en það er elzta
bræðrafélag negra vestan hafs.
Mr egar árásin var gerð á Pearl
Harbor innritaðist hann í herinn og varð
lautinant við al-svart fótgönguliðsher-
fylki. Hann barðist á Ítalíu og vann
sér þar stjörnu fyrir hreystilega fram-
göngu; síðar barðist hann með ítölsk-
um skæruliðum sem aðstoðarforingi.
Hann kynntist konu sinni, sem er
jafngömul honum eða 47 ára nú, á Ítalíu.
Hún heitir Remigia Ferrar-Scacco og
er dóttir velefnaðs ítalsks pappírskaup-
manns. Það þæfðist fyrir honum að
festa sér konuna; hann bað hennar en
var svarað neitandi og hann hélt til
Bandaríkjanna að loknu stríðinu án
hennar. En í kvonfangsmálunum kqjn
einnig í ljós hin alkunna þrautseigja
hans. Þegar hann kom heim til Banda-
rikjanna hóf hann strax að rifja upp
týnd fræði við lagaskóla í Boston, en
hann gleymdi ekki elskunni sinni hand-
an hafsins, heldur skrifaði henni við-
stöðulaust ástarbréf á ítölsku. Þau bréf
virðast hafa verið krassandi, því að þau
megnuðu það, sem Brooke hafði ekki
tekizt munnlega, að hræra svo hjarta
konunnar, að hún ákvað að giftast hon-
um og hefur síðan staðið við hlið hans
í blíðu og stríðu.
Ekki gaf Brooke sig neitt að
stjórnmálum á þessum tíma, hann jafn-
vel neytti ekki atkvæðiréttar síns og
það var ekki fyrr en 1950, að hann hóf,
að tilhlutan vina sinna, að láta til sín
taka á þvi sviði. Ekki var hann þó póli-
tískari en svo, að það lék nokkur vafi
á hvorum flokknum, Demókrötum eða
Repúblikönum, hann myndi fylgja að
málum, en það réðst svo að hann skip-
aði sér í flokk með Repúblikönum og
þeim hefur hann fylgt síðan. Hann beið
tvívegis ósigur, 1950 og 1952, og ákvað
þá að hætta afskiptum af stjórnmálum,
að sögn vegna þess að hin hvíta kona
hans dróst inn í stjórnmáladeilunnar, en
það þykir sem kunnugt er vestra stór-
um hópi manna mikill ljóður á ráði
hvors hjónanna um sig, hvort heldur
er svertingja eða hvíts manns, að velja
sér maka af andstæðum litarhætti, og
er andúðin í þessu efni ekki sögð minni
meðal svertingjanna og hefur Brooke
oftar orðið að gjalda þess.
Það var svo árið 1960, að flokkur
Brookes, Repúblikanar, taldi hann á að
ganga aftur til orustunnar og þá sem
frambjóðandi ráðherrastóls í Massachu-
EDWARD BROOKE
setts og átti hann þar í höggi við öðl-
ingsmann sem hét Kevin White. Brooke
tapaði með litlum mun og var enn álitið
að litarháttur hans hefði ráðið nokkru
um, því að enda þótit kosningabaráttan
væri háð að siðaðra manna hætti og lit-
arháttur kæmi ekki til álita, þá var
kjörorð andstæðinga Brookes honum
hættulegt, það var nefnilega „Kjósið
White (Kjósið hvítan).
E rooke dró sig nú enn í hlé frá
stjórnmálunum og gerðist framkvæmda-
stjóri eða talsmaður Boston Finance
Commission, en það var félagsskapur
sem um eitt skeið hafði verið öflugur
en ekki látið til sín taka svo árum
skipti. Brooke lét strax að sér kveða
í starfinu og varð mikill blaðamatur,
þegar starf hans leiddi til þess, að fjöldi ■
borgarstarfsmanna var sviptur störfum
vegna misferlis, sém Brooke sánnaði á
þá. Hann hlaut mikla frægð af þessari
baráttu sinni við spillinguna í Boston,
og með þessa frægð að bakhjarli lagði
hann 1962 enn til orustu og bauð sig
nú fram af hálfu Repúblika.na til ríkis-
saksóknaraembættisins í Massachusetts,
og nú tókst honum að vinna kosninguna.
Hann gegndi þessu starfi tvö kjörtíma-
bil og lenti oft í örðugri aðstöðu sem
negri, og voru það þó einkum tvö mál,
sem til hans kasta komu, er reyndust
honum erfið, enda þótt hann kæmist
með sóma frá þeim báðum. Fyrra málið,
sem olli honum erfiðleikum, var ætlan
svertingja að láta svört. börn skrópa
daglangt úr skóla til að leggja áherzlu
á aðskilnað hvítra og svartra.
Brooke tók þarna af skarið og lenti
þar með í harki við leiðtoga negranna.
I hitt skiptið átti hann í höggi við bæði
skólayfirvöld og kirkju með því að
halda fast við það, að Massachusetts-
ríki hlítti þeirri ákvörðun Hæstaréttar
Bandaríkjanna, að bænahald skóla-
barna í almenningsskólastofum ætti
ekki rétt á sér. Frægastur varð hann
samt í þessu starfi sinu af því verki að
vinna mál fyrir dómstólunum gegn
meira en 100 opinberum starfsmönnum,
almennum borgurum og félögum, sem
hann ákærði fyrir margvíslegt misferli,
einkum gróðabrall og mútur.
Edward Brooke bauð sig fram til öld-
ungadeildarinnar á síðastliðnu ári og
vann kosninguna auðveldlega.
íljnn er andvígur valdbeitingu
svartra manna gegn hvítum og segir
hana hina verstu leið, sem valin verði.
Hann segir: „Frumvarpið um borgara-
leg réttindi féll 1966, vegna valdbeiting-
ar og ofbeldisverka og skrílsláta. Hót-
unin um valdbeitingu svartra vakti ótta
ekki síður með svertingjum en hvítum
mönnum.“
Ummæli eins og þessi auka ekki vin-
sældir Brookes með hinum fjölmörgu
leiðtogum og áhangendum þeirra, sem
vilja leita réttar svertingja af hinni
fyllstu hörku. Brooke hefur líka mjög
gætt þess, að láta ekki litarhátt manna
ráða dómum sínum eða gerðum. Hann
hefur til dæmis, ekki nema tvo negra
„Sá tími er að renna upp, að
menn séu fremur valdir eftir
hæfileikum en litarhætti,“
segir Brooke, fyrsti sverting-
inn, sem unnið hefur þingsæti
í almennum kosningum til
öldungadeildar Bandaríkja
þings.
í 19 manna starfsliði sínu við öldunga-
deildina.
— Sá tími er að renna upp, að menn
verði valdir eftir hæfileikum en ekki
litarhætti, segir hann. Við þessa frið-
samlegu og frjálslyndu afstöðu bætist
það, sem fyrr segir, að kona Brookes er
hvít, en það er mikill þyrnir í augum
svartra og þá ekki ekki sízt þeirra sem
ofstækisfyllstir eru.
í) rooke er að sjálfsögðu hlynntur
öllu sem til bóta horfir fyrir svert-
ingja og styður því umbótatillögur John-
sons í því efni, en hann segir, að þær
beri um of keim af góðgerðastarfsemi,
og það sé ekki rétta leiðin, heldur eigi
að hjálpa, hvort heldur sé svertingjum
eða öðrum, til að hjálpa sér sj álfir.
Hann orðar þetta þannig:
— Ef þú réttir manni hjálparhönd i
formi góðgerðastarfsemi, þá hrindir
þú af stað keðjuverkun ósjálfstæðis og
virðingarleysis mannsins fyrir sjálfum
sér. Hjálpirðu hinsvegar manninum til
að öðlast sjálfsivirðingu sina hefurðu
hjálpað honum að gagni.
Ennfremur segir hann um frumvarp
Johnsons:
— Þetta eru verkjatöflur, sem lina
sársaukann en lækna ekki.
Þannig fer Brooke sínar eigin leiðir
milli tveggja herja og lætur dómgreind
sína ráða.
— Það er rétt að ég er flokksmaður,
en með þeim fyrirvara samt, að ég held
mína eigin götu, ef ég tel hana beztu
leiðina.
S á er dómur kunnugra um þennan
fyrsta svertingja, sem setið hefur í öld-
ungadeildinni, gegnt embætti saksókn-
ara í einu fjölmennasta ríki Bandaríkj-
anna og ýmsum öðrum mikilsverðum
störfum, að hann sé gáfaður, duglegur
og virðulegur, og menn ala miklar vonir
í brjósti um það, að stefna hans og
lífsferill sanni mönnum, að miklir hæfi-
leikamenn í hópi svartra geti með for-
dæmi sínu áorkað meiru til lausnar kyn-
þáttavandamálsins en öfgamenn í hvorri
fylkingunni sem er.
18. júní 1967
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 3