Lesbók Morgunblaðsins - 27.07.1969, Blaðsíða 12

IfTIKW- / r-
HM. UUPMRGSSOtJ
fícuui g«Wc. þxr lan. 09
&ó- ongouri monn an
tól( rútn. %d. hojfvn |por
l OLpnoUÁ. %m %«t hoQtt
Ól moti oitoL. 'Rúmvn. goJL efcXi buJL&t oiá cxá
|f / | # w ,
ootu. oU. ouumbujLn og hoJUi.%bú.Q.r komu honm
oJ[ þol enn oor nohhuú oá %óará ^ór honn. 09
o^Ur o{ dQ^t soo hojrurv. bjó uum ÓUL rúmin.
Ipot&xr hojrux oar bu.urv ofcui ó. 09 iofnur.
oá þul IngSUt hojnn. ejtir nohhro. s^und
o(dn 1 yztoL rámióóéKx- ookrxw honn oftur oló
mogúrv brdddi oojndloQpL um^an^ i hoUunum
og hoyrúr o.ó þcvr o.nx
homhwr mcurc^r monn.
og <2xvx \joir o& furÓcx.
ó. hoQr |pojr mum.
hofa komvá 09 9\ört sor
bonn grQvócv. aé búo.
um ru.ro. 'poirrcv 09 fcvxsÓu.
hoLrurv fgrvr þcxé 90$%
maVdQgon. Svóon {dra
þoir oá hóXftx <ar fciQvr
hofóu. molast Qfúr |poi
wm honum uirtvtt.
ín «r «v wm ólii rúrrvá
Qr hojruo. bx i fór aó
floita ofxn of |poi oará
horvn oor ová
piltvnn. 'þokfcuóu hoUis-
buQjr honum fvjrir Hpxnd-
toh þotfax qp- þQvm hofáv
fcom vá %oo ool.
skáldsins að klæða náttúruna
lifandi holdi.
í ljóðinu Á gangstéttinni,
yrkir l>orgeir um söngfugl, sem
er þröngt um vik í borginmi.
Skáldið dreymir „flug frjálsra
vinda, göngu á dalskóm, gró-
inm stig.“ f*að verður að sætta
sig við að styðjast „í steinelfi
við smalaprik.“ í Hvað er
þetta?, talar skáldið um hjarta
á ferð til liðins draums
í lítinn hvamm
sem ekki sést
frá hænum.
f ljóðum Þorgeirs er oft
miranst á drauma. Það er eng-
in tilviljun, að bók hans nefn-
ist Vísur um drauminn. Vísur
Bergþóru, er bókartieiti, sem er
heldur ekki valið út í hött.
Kona skáldsins, sem látin er
fyrir mörgum árum, hét Berg-
þóra. Ljóð Þorgeirs eru
kannaki flest draumkvæði. Þor
geir heldur því sjálfur fram,
að hann sé ekki einn að verki.
Þess vegraa valdi hann fyrstu
bók sinni nafnið Vísur Berg-
þóru. Sum Ijóð Þorgeirs bera
það með sér, að þau eru sprott-
in beint úr draumi. En Þorgéir
er af þvi tagi skálda, sem vinn-
ur mikið og vinnur vel áður en
hann lætur ljóð sín á prent.
Hann er lika strangur við sjálf
an sig þegar að því kemur að
velja í bók. Hann hefði ek'ki
þurft að láta tíu ár líða milli
bóka sinraa. Og hvað hefur orð-
ið af þeim fjölmörgu ljóðum,
sem haran birti í tímaritum og
ekki eru í Vísum um drauan-
iran? Hefur skáldið hafnað
þeim?
Skáld, sem ekki á sér draum,
er lítið gkáld. Sama er að segja
um skáld, sem enga trú á. í
ljóð þess kemur fljótlega tóma-
hljóð. Þorgeir Sveinbjamarson
er trúarskáld. Það 'hefur aukið
honum mátt að ljóð hans hafa
staðið opin fyrir birtu trúarinn-
ar.
í Að velja manninn, segir
skáldið að Kristur sé ástin,
draumiur mannsins, og að velja
manminn sé að hafna draumi
hans. Á páakum, lýsir björtum
og fögrum degi:
ÞaS sem var
cr hcilt
framundan
horfið,
en ekki liðið.
í birtu morgunsins
mætir þú Kristi
við hliðið.
Birtan kringum þig, fjallar
líka um Krist:
Dýrð á jörð.
í dag- er frelsarí fæddur.
Fögnuður hans er i hjartanu,
hreinsar af auganu skýið
og skýrir ljós hugans.
í Ijóðirau Við Hallgrímsstein,
standa þessi orð:
Orð himinsins
er Kristur.
Vakna þú.
Vak þú í orði hans
cina stund.
Kristni Þorgeirs Sveinbjam-
arsoraar er honum sjálfum og
Ijóði hans nauðsyn. Hún er
ekki stáss, heldur bundin
maranúðarhugsjónum hanis,
þeirri vissu að orðið verður
ekki slitið úr tengsl'um við von
ina um betri heim. Þess vegnia
yrkir hartn í Bæn um jól:
Við biðjum
á hátið barnsins,
biðjum ljósg jafar,
biðjum daglicims,
þar sem Drottins birta ljómar.
Mesta ljóð Þorgeirs Svein-
bjarraarsonar til þessa er án
efa Landslag, Ijóðaflokkur í
tólf köflum. Það hefur vafist
fyrir mörgurn að skýra þetta
ljóð; auðvelt er að misskilja
það, en erfitt að komast und-
an töfrum þess. Með heitinu á
skáldið við mynd og hljóm;
fyrri 'hluti orðsins merkir lög-
un, útlit, það sem fyrir eir í
náttúrunui; seinni hlutinn tákn
ar söngiran, óminn. Ljóðið fjall-
ar þá um það, sem gæðir land-
ið hljómi, lífi. Það er að vissu
marki sköpuraarsaga.
Sú þjóðerniskennd, sem víða
svífur yfir vötnunum hjá Þor-
geiri, fær í Landslagi á sig
varanlega mynd. Það er einis og
þetta ljóð safni samam á einn
stað stooðunum hans og
boðskap. Hvatn.ingin er megin-
stef þess. Ástin er leiðarljós.
Trúin situr í fyrirrúmi; án Guðs
verður ekki takmarkinu néð.
Landslag, er lofsönigur
manns, sem kemur til landsinis,
ann því, vill láta standa vörð
um það, því slík eign má ekki
fyrir nokkurn mun glatast.
í fyrsta ljóði er siagt frá haf-
inu, seim er órótt, ógniandi í lát-
bragði, en laust í rásinmi.
Aldrei er að vita hvert það
muni halda. Ljóðið endar á
þessum línium:
Litið er til himins
um lítinn kufungaglugga.
Og gjöf himinsins
er landið.
í öðru ljóði er sagt frá þöglu
og þreklausu landi:
Annarleg strönd velkist hrjáð
fyrir hafi.
Þriðja ljóð lýsir landinu eft-
ir að útrænan hefur farið venm
andi höndum um hól og laut.
I fjórða ljóði byltist særinn
á land, kuldinn fasrist hærra
og hærra.
Fimmta ijóð fagraar birtingu
nýrrar sfcumidar:
Land þitt hefst
í söng yfir sæinn
t frjálsum tónum
fagurt og morgunglatt.
f sjötta ljóði fer maðurinn til
fjallsinis, biður um styrk:
styöur
orði á klettinn.
Sjá, hann opnast
rödd þinni.
í sjöunda ljóðd er borgin á-
kölluð, beðin um að halda
vöku fyrir landinu. Oig í lok
ljóðsinis er sagt að landið flytji
Ijóðið bergmálsstuðlað:
nýtt viðlag,
nýja þjóðvisu,
nýjan gróður.
Áttunda ijóð fjallar um
samstillingu lands og hljóms,
þegar mildur þeyrinm rímar
saman
12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
27. júffi 1969