Lesbók Morgunblaðsins - 19.10.1969, Blaðsíða 14

þeir væru svona önglarnir:
„þú getur séð þá þarna,“ sagði
Ihann og benti út á lunning-
una.
Það voru nokkrir önglar
kræktir upp á fjöl með plast-
slíðiur á önigulleiggmuim, gul,
riauð, græn.
„Við eigum þennan bát,“
sagði hann, „ég og þessi með
skallan.n“ — hann kímdi — „og
einn í viðbót.“
„Þetta er nú maður, sem dró
sjö tonn á einum sólahring."
„Hefurðu séð skallann á hon
um?“ Hann átti við stýrimann-
inn.
„Nei, ég hef ekki séð hann
án húfunnar," svaraði ég
Svínamium á honiuim ruilðiur umd
an húfunni hafð-i ég tekið eftir
kvöldið ' áður, þar sem þeir
dirógu triílíkuinia uindam sjó, eft-
ir að hafa tekið lundann, þeg-
ar ég gekik miður flæðarmálið
til móts við þá, að biðja um
far, sem var auðsótt mál.
Hvort þeir færu um kvöld-
ið.
„Nei, ekki fyrr en einhvern-
tíma á morgun.“
„Við förum ekkert, ef það
verður sjóveikisveður," sagði
sá með húfuna. Ég tók eftir
henni frekar. Hún var ofarlega
á höfðinu og háivöxturimn all-
ur rakaður af gildum svíran-
um.
Það var velkomið að ég fengi
að fara með, sögðu þeir. „En
hann skoppar eitthvað," sögðu
þeir og litu hver á annan.
„Ég þoli það,“ sagði ég.
„Takið allir á hátnum,“ sagði
þessi með húfuna
Ég tók á með þeim, og bátur-
inn gkreið hratt upp smágerða
mölina.
„Ætlið þið heim með hann?“
spurði ég.
Þeir hlóu allir. Hláturinn
kom í snöggri kviðu af því að
þeir höfðu haldið niðri í sér
andanum við átökin.
„Ég verð einhvern veginn
var við, þegar þið farið,“ sagði
ég á leiðinni upp á mararkamíb
inn. Þeir tíndu veiðina upp úr
kjalvatninu.
Það var mjög kalt um nótt-
ina í tjaldinu og segldúkurinn
bærðist látlaiust, svo að ég hálf
mókti fremiur en svaf. Ein-
hvem tíma, þegar myrkrið var
orðið að grárri skímu, heyrði
ég kallað utan úr veðrinu:
„halló,“ og svaiaði sjálfkrafa,
næstum án þe3s að vita af því:
„já, óg er að koma “
Sá ungi sagði nú: „Þú mátt
til með að sjá hann án húfunn-
ar. Hann befur rakað af sér
allt hárið.“
„Hvers vegna?“ hrópaði ég
á móti.
„Það var farið að detta af
honuim. Það var orðið aegilegt
að sjá m.anninn. Stórar skell-
ur hér og þar.“
Ég sá hanm fyrir mér.
„Það var kölkun í mjó-
hryggnium. Æðarnar lokuðust."
Við hugsuðum hvor fyrir
sig. —
Stund við tjaldið: Klappim-
ar eins og nýbrotnir ígmolar.
Örfínan regnsalla slítur niður
úr dökku skýi, gullbrydduðu.
Vatnsflöturinn cins og möltorot
inn skuggi. Að baki mér bylgj-
ur í móskuleigu grasinu eins og
það sé á þrotlausum hiaupum
frá einni átt til anniarrar.
Gult þangið hraustlegt í aft-
anskininu. Æðifuglar á leið til
lands, þessir söngfuglar, haegt,
þeim svifar til lands eins og
smásprekum. Einn reisir sig, ger
ir spurningarmerki með hálsi
og höfði, en ekkert úúúúúú
lengur, sá tími er liðinn.
Utar sólblik á brimlöðri eins
og á ísspöngum, báturinn í
faðmi hafnarhólmans, dottar á
kyrru lóninu. Og inn kemiur
trillan með dempuðu mótor-
hljóði, í skutnum stakkklædd-
ur maður með sjóhatt, annar
stamdaindi í staÆnd deklkri en
sjórinn, tvennt á þóftu, strák-
ur miðskips við purpurarauðan
netjabelg segjandi eitthvað
skærraddað ...
„Hvernig kann.tu við þig í
Reykjavík?" spurði ég ofan í
hugrenningar mínar.
„Ég veit það ekki,“ svaraði
hann.
Ég bar saman í huganum,
hver munurinn væri á að stýra
bíl og tíu tonna bát. Hann
stýrði upp í öldurnar á ská,
fór á snið upp öldrufald-
ana með kaimb þeirra reistan
ofar borðstokknum. Hann hall-
aði sér upp að þeirri hlið stýr-
iShússins, seim vissi móti öld-
unuim, líkt og hann hefði í
huga að ryðja sér leið mill
þeirra, og hélt höndunum nið-
ur fyrir sig um stýrið, sem var
lítið eins og í flugvél.
„Ég er orðinn miður mín eft-
ir vikuna af því að vera í
Reýkjiavík," sagði hann.
Út um gluggann sá ég gegn-
um úðann, hvar stýrknaðurinn
kom hlaupandi eftir þilf arinu á
lagi. Ég opnaði fyrir honum.
Hann tók við stýrinu, var tyggj
andi um leið og hann snaraðist
að því, sagði ekkert. Hinn stóð
við hliðina á honum og var að
eiga eitthvað við kíki, sem fest
ur var á hilMiu umidir gluiglgia-
karmdmum, hilkaði, snieri sér svo
að mér og sagði. „Ég þarf að
komast.“ Ég opnaði fyrir hon-
um, og hann fór.
Stýrimaður stóð gneypur
við stýrið, hallaði á hvoruga
hlið, ávalur á bakið líkt og sel-
ur. Hér leið vel, steig ölduna,
enn á sama stað upp við hurð-
ina. Eftir að nokkur stund
hafði liðið án þess að við segð
um neitt tók stýriimaður að berj a
niður öðrum fætinium og æ
þyngra. Svo spurði hann
skyndilega:
„Verður maður að skila
handriti vélrituðu?"
„Nei,“ svariaði ég, „ekki etndi
leiga. Það fer eftir því, hve
góða rithönd maður hefur.“
Við þögðum. Svo spurði ég:
„Farið þið út í verra veðri
en þessu?“
„Þetta,“ sagði hann: „þetta
er logn.
„Við fórum hér út um
daginn og lentum í brælu. Þeg-
ar sá gállinn er á honum er
l'í'kt og hann reiri niður sjó-
inn. Vindurinn stóð inn fjörð-
inn. Véhn bilaði hjá okkur og
okikur rak. Það var sólskin og
heiðsikiíirt, svilðið raiuitt og gult“.
Hann þagnaði, ég átti mjög erf
itt með að greina það, sem
bann sagði, hann var svo fljót-
mæltur.
„Og kornuð þið henni í gamig
aftur?“ spurði ég. Ég hafði
fært mig upp að hlið hans og
horfði út um hliðarglugga,
naut blástursins um hann op-
inn.
Hann játaði því. Hann
spurði, hvort ég hefði verið til
sjós og hvernig mér hefði lík-
að. Ég sagði að ég mundi ekki
vilja gera mikið af því. Síðan
gaf hann sig allan að stýrinu.
Ef til vill var hann að hugsa.
Það var barið á hurðina og
ég fór til og opnaði. Sá ungi
kom. Þeir skiptu á stöðu við
stýrið. Hann tók stól undan
segldúk, einfættan, líkan bar-
stól og sat við stýrið. Hinn tók
sér stöðu við dyrnar, þar sem
ég hafði verið.
Þegar þeir höfðu komið sér
fyrir leit sá ungi upp frá stýr-
inu á hinn og spurði kankvís-
lega: „Hefurðu sýnt honum
skallann á þér?“
„Nei,“ svaraði hann. Hann
þreif af sér húfuna, hélt henni
upp að bringunni og hreykti
sér. Það gl'ampaði á nauðrak-
að höfuðið í rökkrinu. Hann
strauk yfir það með 'hendinni,
og hinn sagði um leið og hann
leit á mig: „Það er örlítill hýj-
ungur núna.“
Sá skölótti brcsti. Hann var
kringMleitur og brosið var um
komulítið í öllu berangrinu.
„Þær verða alveg vitlausar af
að sjá mig svona “ sagði hann
feimnislega.
Ég virti hann fyrir mér og
hve Skringilegur hann var.
Sagði svo til að segja eitthvað:
„Þetta er frum'legt.“
Hamn skellti húfunni ofan á
höfuðið og endui-tók vandræða-
legur: „Já, þetta er frumfegt."
Ég hélt áfram að virða fyrir
mér öldurnar út. um opinn
gluggann, grárna þeirra, hreyf-
inigu þairna, önæf alkeiim þefrra.
Þeir töluðu saman á bak við
mig án þess að ég heyrði hvað
þeirn fór á anJllllii.
Elliðaey var komin í ljós á
stjórnborða, höfði með vita,
fjær móar á láglendi, umigjörð-
in brimlöður við svarta kletta.
Á bakborða dieifði brimið sér
hringlaga á grynningum eins og
risavaxnar marglyttur og varð
að peirHumióðiu. Fýlil og miávur
flögruðu yfir líkt og hreytti
snjótflyigsium úr sortanium.
Þeir voru farnir að tala um
Iheimlkomuna. Sá ungi sagði og
rétti sig upp við stýrið: „Nú
getur maðoir tekið það rólega í
afl/lt krvöid og honft á sjórwarp-
ið.“
„Nær sjónvarpið hin.gað?"
greip ég fnam í.
Hann svaraði: „Já, blessaður
vertu.“
„Hvar er endurvarpsstöðin?"
spurði ég.
Hann benti inn til lamds.
Þórsnesið var komið í ljós. Snæ
fellsnesfjallgarðurinn stóð í
skýjum að hálfu. „Þiarna,“
sagði hann, „hjá Helgafelli."
Ég færði mig til, minntist þess
að hafa eitt sinn gengið á fell-
ið og farið að siðvenju, borið
upp ósk, óskað þess að verða
rithöfundur.
Þá kippti hann í leðuról, sem
hélt aftur glugganum fyrir
framan mig, og hann féll niður
í falsið. „Þarna,“ sagði hann.
Og ég náði að grilla í svarta
línu vestan við Helgafell, áðuir
en brimúðanuim laust inn um
gluggann og blindaði mig.
Útgefandlf Hif. Árvakur, Heykjavík.
Framkv.stj.: Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnascn 1rá VJgur.
.Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsi'on.
Ritstj.fltr.: Gísli Sigur6?3on.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstrœti 6. Sími ÍDICJ.
„Já,“ sagði ég Sg leit á
'hann. Hann glotti.
Hann tók fram sjókort yfir
Breiðafjörð og dró það í sund-
ur, studdi olnbogunum á stýr-
ið og grúfði sig yfir það.
Við áttum stutt eftir. —
Höfðann, sem gerir hafnar-
varið við Stykkishólm, dró frá
— stuðlar í berginu líkir píp-
um í orgeli — innan við hann
og sá yfir þorpið Á höfninni
var ládeyða.
Þeir lögðu að við bátabryggj
una utam við tvo aðra báta. í
þeim ytra vor.u menn, fullorðn
ir og unglingar, sem tóku við
böndunium. Ég stóð aftan við
stýrishúsið utanveltu. Þeir
fóru hröðum höndum um fest-
intgarniar. Það var spurt, hvort
þeir kæmu tómhentir til baka,
og þeir kváðu, að það væri
ekki aldeilis.
Þeir sviptu oían af lestarop-
inu og drógu upp faramgur
minn, sem þeir höfðu lagt of-
an á aflamn. Hinir í viðfegu-
bátmum litu á hann sem snö.ggv-
ast, á mig, og svo aftur á lest-
aropið með eftirvæntingu í
svipnuim. Ég tók dótið, sem
haiflði dilgmað, og kfllönigtraðist
mieð það yfir borðstokkinn.
„Læturðu þetta á þig hér?“
spurði maður. Það var sá eldri.
„Nei, ekki fyrr en uppi á
bryggju," svaraði ég.
Það var þys frá þorpinu.
MAÐUR VERÐUR
EINMANA
í FJÖGURRA
MILLJÓNA
BORG
Fraimh. af blts. 9.
maður sakn-ar allltaf einihvers
að heiman; hvað það er 'helzt
er oft erfitt að gera sér gredn
fyrir. Þiað er öruiggfliegia ekki
veðrátltam. Mig hryllilr sa-tt að
segja oft við veðrinu hedma,
en kanmski sakna ég miest
vatnisdmis úr kranianum, þegar
allt kemiuir til aills. Ég hef ekki
buigsað mér að setjast að á
Spámi til frambúðar. Það fer
ekki milli mála, að m-aðuir er
óámægður mieð miargt heima;
oft bölva ég þar ölllu í sand og
ösiku, en samit er óg svo mikill
ísleindingiuir í mér, að ég mundi
aldrei afsala mér íslenzkum
ríkisborgararétti. Er það ekki
merkilegt að vera svona bund-
imn þessu úiteikeri norður í
hafi?
— En hvað verður þett-a nám
þitt margir vetur til viðbótar?
— Ég stunda sem sagt nám í
þessum skóla í vetur og segi
síðan skilið við skóllaniám. Ég
hief mikið velt fyrir mér að
leggja fyrir mig mósaik- og gfler
skreytimgar, em spánskir lisita-
menn standa mjög fr-amarlega
í því. Hitt er svo annað mál,
að ég er ekki fulllkomflegia bú-
iran að fá útráis, ég gæti huigs-
að mér að bú/a hér eitthvað
lengur og vinna þá við my-nd-
l'ist.
— Þú hefuir ebki heillazt svo
a-f túrism,amiuim og íslemzikum
ferðialömgum, að þú takir
það fram yfir?
— Nei, ekki s-vo að myndliist-
in verði ekki of-am á þs-gar til
lengda.r lætur. Samlt hef ég þá
reyns-lu að íslemdimigar séu
góðir túrdstar og hegði sér vel,
en þeir eru gifurlega tilætlun-
arsamir og kröfuharðir. Þeirn
finnst sjálfsagt, að þessar ferð-
ir kosti þó nokku-ð, o-g þar með
ætlast þeir til mikils af okk-
uir. MiJbilll mefriiihfluti, eða 98 af
100 er úrvalsfólk; en með þeirn
fljóta fáar undamtekniingar,
sem ómögufegt er að gera til
hæfiis, hvernig se-m maður liiggiur
sig friam. Mér virðist það kom,a
grie'imdiega í ljós, að íslending-
ar hegða sér betur við vín, en
Skandinavar til dæmis. Við er-
um tveir, sem s-töind'um í þe-ssu
þ j ónustulhlu tverki á M-aJlorca
og faraTStjóriar frá öðrum þjóð
um gena grím að okkutr og
kalla ofldkur „hjúfcrun-armenn".
Þegar fardð er á skemmtistaði,
sem stu'ndium kemu-r fyrir, far-a
þessir erlemdu koUega-r okkar
á næstu krá, m-eðan við þjófl-
um um eins og elddbriandar að
útvega borð h-ainda hóptnium og
sjá um að íslendingannir geti
v-erið sem mest í námuinda hver
við amnan. Samt d-u-gar þessi
viðléitni ekki allta-f til þess að
ger-a lamda-nn ánægðan.
— Nú búið þið í Palma og
börnm eru u-gglauist farin að
venjast umJhjverfinu. Hverndg
hafa þau kuinnað við sig á
Malloroa?
— Þau er-u í sjöunda himnd og
kuon-a mum betur við siig þar
en í Barcelona og það gerum
við r-eyndar ölll. Bör-nin- vilj-a
Ihe-lzt ekki f-ara heim, að
minnsta kosti e-kki strax. Okk-
ur fim-nst, að mögufleikarnir séu
svo m-argir og vi-ð erum ekki
búin að fá nóg út úr þessu
ævintýri. Það er gamfla sagan,
að maður lærir e'kki a-lltaf mest
á skóliabekknium; mér hefur
fundizit svo lærdómsríkt á mairg
an hátt að vera hér. Ég hief
þá sögu að se-gj'a, að Spánverj-
ar séu mjög gott fólk. Á M-afll-
orca er auk þess alþjóð'l-egt
amdrúmisloft og ég k-am-n betur
við það e-n katalóniska a-nd-
rúms-loftið í Barcelo-nia.
— Nú feiku-r mér og sjáflf-
saigt fleirum forvitni á því að
vitia, hvort eimihverj-ar veruleg-
ar breytin-gar hafi átt sér stað
í málverkinu hjá þér.
— Breytingarm-ar gerast
hæ-gt hjá mér, em þó er e-kki
því að leyna, að maðUr v-erðlur
fyr'ir áhrifuim af því sem fyrir
augu ber. Á S-pán-i eins og amn
ars staðar bæðd í Evrópu og
Ameríku, hafa abs-traiktmáliarar
te-kið til við fígúratífa mynd-
list að nýju. Ég hef sjálfsagt
eittihvað að smitazt og þó of-
sniammt sé um það að tala, þá
get ég saigt að það nýjasta hjá
mér er í fígúra-tífum am-d-a.
— Ráðlegg-uir þú íisfe-nz'bum
listamön-mum, sie-m buig h,afa á
friamlhalds-námi að feta í fót-
spor þín?
— Ugglaust tapa-r e-nginn á
því og ég sé ekki eft-i-r eim-u
augnabli-ki. En eitt er vís-t: Ef
men,n ætia með fjölskyldiUina
m-eð, þá verða þeir að hafa
sterkan fjárh'agsLegan bakhj-alll.
Sá balklhjalflur var ek'ki hægur
hjá mér og þetta va-r enginn
dams á rósuim um tíma, em núna
e-rum við komin yfir erfiðleik-
a-na. Ég fékk bæði lán og styrk
frá ríikinu og vonia-st tdll a-ð fá
það affcu-r. Það er gífurflegt
átak að taka si-g upp með fjöl-
skyldu og búslóð og flytj'asfl í
1-and, þar sem maðUr kamn eklki
ein-u sinni m-á-lið. Hjá oklkur hef
ur all-t blessazt til þe-ssa, e-n
ekki hvet é-g beinlínis nieinn til
að standa í því.
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
19. oiktóber 1969