Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.1970, Blaðsíða 15

ósijálfrátt eftir föður Bonifacio
þegar hann baðst fyrir í kirkj-
unni sinni, „styddu mig þínum
styrku höndum. . . “
Hann þagnaði aftur.
„Með þínum fögru og hvítu
höndum.“
Allt í einu flaug honum í hug,
að Mærin héldi kannski að
hann myndi biðja hana um að
gera reglulegt kraftaverk fyr-
ir sig og að hún myndi fyrtast
við.
„Ég bið ekki um mikið,“ sagði
hann og bar ört á. „Mig langar
bara í asna. Lofaðu mér að fá
asna, hann Blanco hans Joaq-
uins gamla.“
Hann laut höfði og þorði
varla að draga andann, þar sem
hann beið þarna í þöglum hell-
inum eftir svari Mærinnar frá
Pilar. Loks þóttist hann heyra
styrka og hljómþýða rödd, er
sagði:
„Gott og vel, Carlos, ég gef
þér hann. Ég gef þér asnann
hans Joaquins gamla. Farðu að
sækja hann.“
„Þakka þér fyrir,“ hvislaði
drenigiuónin, „þakka þér fyrir.
Þegar ég verð ríkur, skal ég
byggja handa þér dómkirkju,
fegurstu dómkirkju á öllum
Spáni.“
Hann tók í öxl bróður síns
og hristi hann til. Luis neri sér
um augun, gretti sig, og ætlaði
að fara að sofa aftur.
„Vaknaðu,“ hvíslaði Carlos í
eyra honum, „Mærin frá Pilar
hefur gefið mér Blanco, asnann
gamla karlsins. Við skulum
koma að sækja hann.“
„Hefur hún gefið þér
Blanco?“ spurði Luis vantrú-
aður. „Get ég þá orðið munk-
ur?“
Stjörnurnar slokknuðu hver
á fætur annarri á fölum morg-
unhimninum. Þrj ú lítil ský
týndu smám saman flosmjúkum
skapnaði sínum og leystust upp.
Sólin var ekki komin upp, hún
lá emn í feluim balk vilð fj'allið.
Drengirnir tveir námu staðar
rétt þar hjá, er Joaquin gamli
bjó. Hurðin stóð galopin. Joaq-
uin svaf á hálmdýnu á beru
gólfinu, innst inni í skúr sín-
um, Blanco svaf við dyrnar á
dálitlum heybing.
Hérakríli skauzt allt í einu
fyrir fætiur Luiis, svo hann hop
aði aftur á bak og steig á þurra
trjágrein er brakaði undir
fæti hans. Carlos dokaði við
stundarkorn og hlustaði eftir
andardrætti Joaquins gamla,
læddist svo að asnanum og
fór mjög gætilega.
Blanco lá á hliðinni og hall-
aði höfðinu að veggnum. Hann
opnaði augun hlessa og blak-
aði eyrunum. Carlos strauk hon
um mjúklega eftir bakinu.
„Farðu og náðu í tréfótinn
gamla mannsins," sagði hann
við eyra yngra bróður síns.
„Það gengur ekki að hann geti
farið út úr skúrnum og gert
fólki viðvart."
Luis hristi höfuðið.
„Heiimigkinigi!“ sagði Carlos.
Hann lét Blanco eiga sig og
fór að leita í skúrnum. Hann
varð að þreifa fyrir sér í
myrkrinu. Tréfóturinn hékk á
stórum nagla uppi yfir hálm-
dýnunni.
Drengurinn aðgætti gamla
manninn nokkra stund. Hann
svaf enn og hraut stórum, með
galiopiinin taninlauisian miuininiimn.
Carlos lyfti tréfætinum af nagl
anum. Hann var þungur og fit-
ugur. Carlos rétti hann bróður
sínum.
„Taktu við,“ hvíslaði hann.
Svo gekk hann að asnanum
og reyndi að fá hann til þess
að standa á fætur. Blanco
hreyfði sig ekki. Hann togaði í
halann, en þá fór asninn að
hrína.
„Hver er þar?“ muldraði
Joaquin syfjulegri röddu.
„Flýttu þér burt,“ hvíslaði
Carlos að yngra bróður sínum.
Luis flýði, með tréfótinn und
ir handleggnum.
„Hver er þar?“ endurtók
Joaquin og var nú glaðvaknað-
ur.
Hann fór að leita að tréfæt-
inum.
„Grípið þjófiinin!" hrópaði
hann.
Asninn horfði á Carlos dreym
inn á svip. „Upp með þig,“
skipaði drengurinn og sló til
hans með greinarstúf, er hann
hafði fundið á gólfinu. Loks
komst Blanco á fjóra fætur og
fylgdi Carlos eftir.
Inni í skúrnum hoppaði Joaq
uin um á öðrum fæti og hafði
gefizit upp við að fininia tréfót-
inn.
„Grípið þjófinn!“ æpt i'hiann.
Allt í einu skrikaði honum
fótur í myrkrinu og datt kylli-
flatur.
„Grípið þjófinn!" stundi
hann enn einu sinni. Svo þagn
aði hann.
Drengirnir fóru útaf þjóðveg
inum og inn á hliðarstíg, til
þess að stytta sér leið. Carlos
fór fyrstur. Blainco fylgdá hori-
um gegninn og laut höfði. Eyr-
un titruðu. Luis rak lestina,
með tréfót Joaquins í fanginu.
Hagamús skauzt út úr holu
sinni og settist á afturfæturna,
stnaiuik veiiðiihárin og þefiaö'i út
í loftið. Luis fanmst húin stara
á sig galopnum augum. Eflaust
furðaði hún sig á því, hvað
hamin væri að gera þarna m.eð
tréfótinn hans Joaquins gamla.
„Carlos,“ sagði hann, „ætti
ég ekki að fara aftur með tré-
fótinn til hans. Ég yrði ekki
lengi. . . .“
Carlos yppti öxlum. „Til þess
að hann ryki af stað að elta
okkur uppi? Nei takk! Láttu
mig flá hanm ef þú vilt ekki
bera hann lengur"
Og hanin batt tréfót Joaquins
gamla sem bezt hann gat á bak
asnanum með snærisspotta.
„Svona, nú skulum við flýta
okkur. Þessum Ameríkana væri
vel trúandi til að taka hinn
drenginn, ef við ekki komumst
þangað fyrir klukkan átta.“
„Heldurðu,“ spurði Luis allt
í einu, „heldurðu að þessi Am-
eríkani þinn borgi þér að
minnsta kosti þúsund peseta?“
„Já,“ sagði Carlos. „Þeir vita
ekki hvað þeir eiga við pening-
ana að gera, þarna í Amerík-
unni. Það er eitthvað annað en
við Spánverjarnir."
Blanco nam snögglega staðar
og rótáði með hófnum í dálitl-
um taðhrauk. Hann var ber-
sýnilega svangur, en gat ekki
fengið sig til að kroppa úr tað
inu þessi fáu strá er þar voru.
„Áfraim,“ saigð'i Garlos.
„O'kkur liggur á,“ siagði Luis.
Blanco hafði loks ákveðið sig.
Með ólundarsvip tíndi hann
nokkur strá og tuggði þau
lengi.
Carlos danglaði í síðuna á
Blanco, Luis ýtti á eftir hon-
um, og Blanco fór aftur af stað,
með síðasta stráið uppi í sér.
Hann fór sér hægt, staðnæmd-
ist oft og hrein við.
„Hann gerir þetta viljandi,“
sagði Luis. „Við komumst aldrei
alla leið.“
I þessu bar að tvo lögreglu-
þjóna úr aðliggjandi götu. Lu-
is, sem var áhyggjufullur út af
því, hvað tímanum liði, hljóptil
þeirra.
„Afsakið, gætuð þér sagt mér
hvað klukkan er?
Annar lögregluþjónninn tók
upp úr vasa sínum stærðar úr.
„Klukkan er sjö,“ sagði
hann.
Drengirnir bjuggust til að
halda áfram leiðar sinnar, þeg-
ar annar lögregluþjónninn, sá
eldri, skipaði þeim að nema
staðar.
„Hvað er þessi tréfótur að
gera á baki asnans?“ spurði
hann.
„Ekkert,“ svaraði Carlos og
tók sér stöðu milli asnans og
lögregluþjónsins.
„Hann er að hvíla sig,“
sagði Luis í flýti.
Gamli lögregluþjónninn tók
í hnakkadrambið á honum og
setti hann niður þrjú skref frá
asnanum, sem fór að hrína há-
stöfum.
„Ég vil fá að vita,“ sagði
hann, „hvaðan þessi tréfótur
kemur, og hvert hann fer.“
Carlos bölvaði Joaquin og tré-
fætinum hans heitt og innilega
í hj arta sér.
„Þetta er tréfóturinn hans afa
mins,“ sagði hann dapur í
bragði. „Við erum á leiðinni
með hann til söðlasmiðs til þess
að láta skipta um ólar á hon-
um.“
„Satt er það, ólarnar eru
slitnar,11 sagðið gamli lögreglu-
þjóinmLinn og ætlaði að fara
burt við svo búið. En þá gekk
ungi lögregluþjónninn að Carl
os og spurði:
„Á hann afi þinn asnann
líka?“
„Já,“ svaraði Carlos.
„Og hvað heitiir hanm afi
þinn?“
Ungi lögregluþjónninn var
með lítil og illúðleg augu, sem
lágu mjög náið. Hann var höku
skarpur og hárið hékk liðað
fram yfir mitt ennið.
„Rodrigu.ez,” sagði Carlos.
„Juan Rodiriguez.“
„Skelfing er hann heimskur,“
hugsaði Luis. „Lögregluþjónn-
inn hlýtur að vita að afi er
löngu dáinn.“ Og til þess að
bæta úr heimsku bróður síns
sagði hann í flýti:
„Hann heitir Joaquin, hann
afi okkar.“
„Joaquin," hugsaði hann,
„hann er þó enn á lífi.“
„Því ekki Vicente eöa Bas-
ilio eðia Alfoiniso? Þið hafið stol-
ið þessum asna. Fylgið mér!“
„Andartak,“ sagði gamli lög-
reigluiþj óniniinin,. „Þessi as<nii,“
hélt hann áfram, „er skitugri
en nokkurt svín. Við getum
ekki tafið okkur á að taka
hainm mieð.“
Ungi lögregluþjónninn skoð-
aði Blanco. Hann hikaði við.
„Mér fellur ekki að gert sé
gys að mér,“ sagði hann loks.
Hann setti byssuhólkinn um
öxl sér, tók sinni hendinni í
hvorn, Carlo« og Luis, og drasl-
aði þeim með sér.
Húsagarður lögreglustöðvar-
innar var lítill og skuggalaus.
Carlos settist á brunnbarminn.
Tilfinningin um tilgangsleysi
alls mótþróa gegn dómsúrskurði
örlaganna gagntók hann. Hon-
um fannst hann vera kraminn,
gjöreyddur af vonleysi. En Lu
is, sem venjulega var svo gæf-
lymdur, réð sér ekki fyrir
óþolinmæði.
„Hún er bara tíu mínútur yf
ir sjö, kannski kortér yfir,“
sagði hann. „Við getum ennþá
komizt þetta.“
„Stattu kyrr, krakkaóféti,"
nöldraðd gamli lögregluiþjónin-
inn. „Mig klígjar við þér.“
Hann hafði sett byssuna ájörð
ina og setzt sjálfur á ri’ðiandi
kollstól. Ungi lögregluþjónn-
inn stóð teinréttur. Hann
brosti hæðnislega og lét skína
í skemmdar tennurnar.
„Nú förum við að fininia hanin
afa ykkar upplogna, ormarnir
ykkar,“ sagði hann. „Við för-
um að finna hann strax og liðs-
foringinn kemur.“
Lokis bii'tisit Perez liðsforimgi
í dyrunum. Hann var illur í
skapi. Daginn áður hafði hann
tapað 100 pesetum í fjárhættu-
spili, og um morguninn hafði
hann skorið sig við raksturinn.
„Hvað gen'gur eiginlega á?“
spurði hann.
Gamli lögregluþjónninn spratt
á fætur. Ungi lögregluþjónninn
hóf frásögn sína og lauk henni
með því að segja: „og mér þótti
ráðlegast að koma með þá hing-
að.“
„Þótti þér ráðlegast að koma
með þá hingað, ójá? Einn asna
og tvo götustráka! Þú ert svei
mér áhugasamur við vinnuna,
Pedro sæll! Það er langt síðan
ég tók eftir því.“
„En liðsforingi góður, þeir
hafa áreiðanlega stolið þessum
asna.“
„Stolið?“ spurði liðsforinginn.
Hann hneppti frá sér efsta
hnappnum á jakkanum og
strauk sér um hökuna, þar sem
rakhnífurinn hafði skorið
hann.
„Fífl!“ æpti hann svo allt í
einu. „Því skyldu þeir hafa stol
ið honum? Losaðu mig við
þessa strákræfla og asnann og
allt saman. Á dyr með það!
Hentu því öllu saman út!“
„Klukkan er nákvæmlega tíu
mínútur yfir hálf átta,“ hvísl-
aði Luis. „Ef við flýtum okk-
ur, getum við samt náð í tæka
tíð.“
Sporvagnarnir voru þegar
komnir á kreik og brunuðu um
bæinn í allar áttir, úttroðnir af
fólki.
Blindingjarnir voru allir
komnir á fætur og otuðu happ-
drættisseðlum sínum að vegfar-
endum. Skóburstararnir hring-
sóluðu báðum megin götunnar
mieð kaasa sima.
„Liimpiia, limpia," söngl-
uðu þeir. Gaimall sígauni
sneri sveifinni á lírukassa frá
Barbariu. Kona með ungbarn
á baki ýtti á undan sér göml-
um vaignii fulluim af fíkjum.
„Una peseta la docena, aðeins
eimn peseta tylftin.“
Klukkurnar í kirkju San Ju-
an de Dios klingdu ákaft. Kon-
an stöðvaði vagninn og signdi
sig.
„Áfram, Blanco,“ sagði Carl-
os og slapp með naumindum
fram hjá vagninum.
Áfram, Blanco,“ át Luis upp
eftir honum.
Blanco skokkaði áfram,
hmaikkiaikerrtur. Hófarnir runnu
eilítið til á steinlögðu strætinu.
Allt í einu losnaði tréfótur
Joaquins og slóst í síðu Blancos.
Hann nam staðar. Svartur vagn
kom út úr hliðargötu, eins og
sitór og óásjáleg skepna, ók sitt
á hvað, en brunaði loks beint
á Blanco, sem ennþá stóð í
sömu sporum og íhugaði ef-
laust með sjálfum sér, hvernig
hann gæti bezt losnað við tré-
fótinn.
„Afturábak!“ veiniaði Luis,
danðsikelkaður. „Afturábak,
Blaraco!"
Hann togaði í halann á asn-
anum og reyndi árangurslaust
að fá hann til að stíga aftur
upp á gangstéttina.
Carlos heyrði óp bróður sins
og sneri sér við. Blanco lá á
bakinu, fæturnir stirðir og
snoppan í göturykinu. Hann
dró andann með erfiðismunum.
„Hann er búinn að vera, asn
inn ykkar,“ sagði bóndi nokk-
ur, sem beygði sig niður að
Blanco og þuklaði hann á
kviðnum. „Já, hann er búinn
að vera,“ endurtók hann nærri
því ánægjulega. „En falleg var
skepnan."
Carlos beygði sig líka niður
að Blanco og þuklaði hann á
kviðiniuim.
„Snertu ekki á honum,“ sagði
Luis. „Þú gætir meitt hann.“
Carlos barði sér á brjóst báð
um hnefum.
„En ég þá! Þú hugsar ekkert
um mig, heldurðu kannski að
mér líði vel?“
„Láttu hann deyja í friði,“
sagði Luis lágt.
Hann laut höfði og bætti við:
„Þér hefur skjátlazt. Mærin
frá Pilar hefur ekki gefið þér
Blanco. Ef hún hefði gefið þér
hann, hefði ekkert komið fyr-
ir hann.“
Eins og til þess að bera á
móti orðum Luis tók Blanco
kipp, stóð upp og gekk af stað.
„Víst gaf hún mér haon!“
hrópaði Carlos sigri hrósandi.
„Það er ekkert að Blanco!"
Hann flýtti sér að taka af
sér skóna, sem hvort eð var
alltaf duttu af honum og hent-
ist berfættur á eftir asnanum.
Luis hélt í humátt á eftir hon-
um.
En Blanco nam staðar eftir
fáein spor. Hann var óstöðug-
ur á fótunum og skalf allur.
„Áfram, Iflanco, reynidu nú,“
sagði Carlos í bænarróm. „Við
erum nærri komnir til Plaza de
Gracia.“
Blanco horfði á drenginn
hryggur í bragði. Hnén skulfu,
brugðust, og hann lagðist á hlið
ina. Höfuðið skall á gangstétt-
arbrúnima. Harnn lokaði auigun-
um. Nasirnar kipruðust saman,
svo sá í tennur honum. Svo
hreyfði hann sig ekki framar.
„Nú er hann alveg dauður,“
sagði Luis.
Carlos samsinnti þvi. „Já,
hann er dauður. Og Ameríkan
inn hafði sagt: „Ef þú hefur
ekki asna, tekur það því ekki
fyrir þig að koma.“
Þeir þögðu stundarkorn. Lu
is tók upp tréfót Joaquins.
„Hann hefur ekkert skadd-
azt að ráði, fóturinn. Við get-
um skilað Joaqudin homim aftur.
En hvernig getum við bætt hon
um Blanco?"
Carlos svaraði ekki. Hann
settisit á ganigstéttarbrúnima,
beygði sig niður og rótaði £
rykinu með stórutánni.
„Við verðum víst að fara
aftur að selja möndlur, úr því
sem komið er,“ sagði hann loku.
17. maí 1970
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 15