Lesbók Morgunblaðsins - 29.08.1971, Blaðsíða 13

trommu. Og sícOmmu siðar
heyrðum við gengið upp tré-
tröppurnar, sem hvein í vegna
frostsins, eins og á sjóstig-
vélum, og barin eitt eða tvö
högg, eins og með staf, í for-
stöfuhurðina. Stundum heyl’ð-
um við læðzt upp stigann.
Þetta skeði á hverju einasta
kveildi fram eftir vetrinum. Og
þetta heyrðum við öll jafnt, og
eins gestir, sem kom fyrir að
sváfu hjá okkur.
Iðulega lágum við á glugg-
anum, sem ég hef lýst, á kveld-
in, þegar búið var að slökkva
öll ljós, en urðum þá einskis
vör. Og þegar lausamjöll var
á jörðu, sem oft var, þá fór-
um við úf, eftir að umgangur-
inn var um garð genginn, til
að Ieita að sporum í snjónum
en fundum engin spor.
Þegar leið á veturinn, fór
þessi órói að verða enn meira
áberandi. Einu sinni var eins
og fiskbarsmíðasteininum niðri
væri lyft upp, og honum
væri skellt aif öllu afli í gólf-
ið. Við það brakaði mjög í rúm
um okkar. Þá nótt sofnuðum
við ekki fyrr en um kl. 4.
Enn breytist þessi órói, því
nú heyrum við nótt eftir nött,
mikinn hávaða uppi á þakinu
yfir okkur, en stundum er
engu líkara en hellt væri úr
stórum kolavagni ofan i skips-
lest, þannig veltust eins og
kolastykki ofan þekjuna.
Við sögðum nú húsnæðinu
upp, ekki af þvi, að við vær-
um neitt hrædd við þetta, því
við vorum orðin þessu svo vön,
heldur til að hafa svefn-
frið. En því miður láðist mér
að grennslast eftir hvort óró-
inn hélt áfram, eftir að við vor
um farin. En sumir settu þetta
i samband við, að Aðalbjöm
druikknaði á vetrarvertíðinni
árið eftir, (1882) með allri
áhöfn.
Aðalbjöm skipstjóri var fyr
irtaksmaður, I allri framkomu,
iglaður og góðgjarn og mikill
sjómaður.
Um veturinn 1880—81 fékk
ég skilaboð um það frá Akur-
eyri, að spila þar í kirkjunni,
og var tjáð, að þar væri nóg
að gera við skósmíði. Þáði ég
boðið og flutitist þvi þangað
vorið 1881, og setti mig þar nið
uir, sem skósmiður. En áður en
ég fór, hélt söngfélagið mér
samsæti og söng þar meðal
annars Ijóð til mín, sem ég
smám saman tapaði.
Framhald í næsta blaði.
Smásagan
Framhald af bls. 5.
hryggur við okkur Ríkharð:
„Þekkið ðið sdaðinn? — Nei?“
„ímyndið ykkur þá sdóra
tjöm“ — („Jitið stöðuvatn"
áminnti sá röndótti mjúklega)
— „sev, vatnalinsur, mýrlendi,
við vatnið viði- og elrikjarr.
Grasengið verður baðvörður-
inn að sjá uim, á þýzgu sem
saigt slá kaublaust! Og á
kvöldin eru frosgamír, al-
mennilegur maður kemur ekki
aiit sumarið á þennan sdað.
Fyrir tveimur árum hafði
heilt heilsuhæli leigt staðinn
með adhyglisvert sjúgdóma-
safn, eins og gamli yvirlæknir-
inn sór og sárt við lagði á
hverjum morgni: Þama gerð-
ust hlutir, sem jafnvel hefðu
fengið Kasanóva til að bæta
ráð sitt; ég velti oft fyrir mér
í alvöru að verða búddisdi. Ev
þama hevði ekki verið hjúgr-
unsirkona: sdór, ljóshærð,
prestsdóttir, alvarlegt andlid,
hrein mey var hún líga.“ Ég
leit ósjálfrátt á mannhæðarhá-
an hitamæli við hlið mér: 31°
í skugganuim? Sá röndótti
þreifaði á merkinu, sem var
nælt í sloppkraga hans: OPN-
IÐ HLIÐIÐ! Rikharður kink-
aði kolli hægt og karlmann-
lega og hugsaði.
„Auðvitað hafði ég fengið
þagherbergi, dimmt og drunga-
legt, aðeins einn rygugur, hall-
andi gluggi. Alls sdaðar voru
þessar risaköngulær, eins og
þær, sem eru oft í baðkerjum;
á hverjum morgni var eyma-
padda í bollanum minum. Eitt
sinn vakna ég snemma, finnsd
eitthvað vera uppi í mér, tygg
ðað i svefnrovunum, það var
þá veggjalús i munninum á
mér.“
Sá röndótti hallaði sér
áfram. „Hvemig em veggjalýs
á bragðið?" spurði hann með
uppgerðaráhuga. „Ha? Já —
það er vond lykt av þeim,
beizgar eins og gall,“ sagði bað
vörðurinn ruglaður, „viðbjóðs
'legar að minnsta kosti!“ En
hinn hreyfði höfuðið til með
svipnum, þetta skilur þú ekki.
„Eða þá þessi geggjaði gest-
gjavi þarna í Skógarkránni.
Þegar ekkert var að gera, sad
hann hjá sýringsrunnunum sín
um; vegurinn þangað var ramm
aður inn með bjórflösgmn, en
miðarnir þurfdu að vera á, aðr
ar tóg hann ekki! Þegar ég sá
hann fyrst havði hann harð-
soðið egg í sdaSinn fyrir
vinsdra auga með hefdiplásdur
yvir, sem náði frá enni niður
að munnvigi.“ „Það er eldgam-
ast húsráð," sagði Ríkharður
rólegur. „Hann hefur haft vo-
grís ekkert annað.“ En bað-
vörðurinn mótmælti harðlega:
„Nei, nei, hvaða vitleysa, aiis
ekki.“
„1 fyrra kem ég með ferða-
tösguna inn í veidingáhúsið —
þá sidja 10 menn í svörtum föd
um við borðin, kyrrir eins og
þeir væru dauðir. Ég leid á úr-
ið: á þessu kortéri, sem ég var
þairna að semja við veidinga-
manninn, taiaði enginn þeirra
svo migið sem hálft orð, ekki
hljóð, ekkert, mér fannsd ég
vera dauður." „Voru þeir að
tefla?“ spurði sá röndótti sein-
lega.
„Ég upp til veggjalúsarma,
úr födunum, í sundsgýlu og
sdrax niður afdur, úd í gairð-
inn. Auðvidað voru þar aðeins
þessir gömlu, viðbjóðslegu sam
brodsstólar frá aldamódunum,
járngrind og ömurleg tága-
seda; ég settist þó þar, svo að
ég gædi alltav hatfd auga með
litlu bryggjunni — í starvi er
alls ekki hægt að hugsa um
lígamlega vellíðan, eins og all-
ir vida.“
„Og þaraa sad ég. Auðvidað
vatr enginn í vatninu. Ud úr
veidingastovunni dragnaðist
hann, meðalmaður á hæð, feid-
ur, hárið iagt með kremi, Hol-
'lendingsiegur; gengur þegj-
andi fram hjá og setzd í iauv-
sgýlið. Og kyrrt afdur. Og ég
glábi í sitrónugosið mitt, þang-
að til mig fer að svima. Það
þýdur leiðinlega í elritrján-
um; eimu sinni hreyvast vatna
liljurnar, þó merkilega hátt
uppi, eins og einhver hevði vilj
að komast í gegn með hövuð-
ið, ég var sem snöggvast að
hugsa um, hvort ég ætti ekki
að hoppa údí. Og mér leið allt-
av undaiiegar og undarlegar,
svona hev ég aldrei verið áð-
ur!“
„Var þetta þá eingöngu sítr-
ónugos?" Rikharður, vantrúað
ur. En baðvörðurinn bandaði
frá sér? „Ég er ofdast bindind
ismaður. Á sumrin," sagði hann
fljótmæl-fcur, hönd hans leitaði
að flautunni; stutt frá svölun
um þar, sem við sátum, rétt við
laugina, slóraði tóif ára strák-
ur, hálft í hvoru krakki og
gæi. Hjá honum jaínaldra hjá-
kona hans, með sleikibrjóstsyk
ur í munninum; horaður, lang-
ur handleggurinn beniti ógn-
andi langt út á laug: Skerandi
röddin tilkynnti feimnislaust:
„Ef þú elskar mig, elskarðu
líka boltann minn: sækt‘ann.“
Og við skutum fram neðri vör-
unum og kinkuðum kolii hver
til annars með viðurkenningar
svip: „Þessi verður einhvern
tímann góð.“ (Eins og þegar
við gengum fram með vinberja
teinungunum i gamla daga og
sögðum: „Þetta verður nú
vín.“) Stráksi steypti sér út í
hreystilega, (frelsi et aðall
mannlegs anda, svo er sagt,
já), og synti nægilega vel á
skriðsundi út í laugina til að
baðvörðurinn sleppti flaut-
unni og hélt þunglyndislega
áfram:
„Tveir timar án nokkurrar
glóru. — En alld I einu renn-
ur upp fyrir mér ljós: VIND-
MYLLURNAR! “
Fyrst hélt ég að mig væri
að dreyma, það er skrýdið,
hvað langur timi líður stund-
um, áður en maður skilur. 1
þetta sinn voru það sem sagt
vindmyllulíkön. Sex var gest-
gjarvinn búinn með, öll ná-
kvæmlega eins: einn og hálvur
meder á hæð, græn, þagið múr
steinsrautt, vængirnir snjó-
hvídir. Hvert sem lidið var,
stóð allt í einu á mannhæðar-
háum sdaur sona vindmylla.
Snerisd, sdarði á mann, og
gerði afdur hægt vængi sina
að gráleidri skívu. Ég fór auð
vidað sdrax að horva á borð-
plöduna mina, hún var að
minnsta kosdi rétthyrnd og
fösd, mábiingin var nú reynd-
ar orðin skellótt, og allt svo
ansvídi — e — abstragt?" „er
hægt að vera öðru vísi en ab-
strakt?" spurði sá röndótti
kurteislega undrandi. „Það var
sama, hvað ég gerði — taldi —
telgdi — hugsaði um Júttu —“
„Heitir konan þín ekki
Hilda?" spurði Ríkharður
hvumsa. En engirm hugsaði um
hann — „en ég varð ofdar og
ofdar að lída á vindmyllurnar.
Og —“ (hér snetri hann sér að
okkur með vísifingurinn áminn
andi fyrir framan hökuna), —
„gleymið ekki þagherberginu.
Og veggjálúsunum. Og eyma-
pöddunum. — Þegar fór að
dimma, fór ég sdrax i rúmið;
í vinnusamningnum stóð aðeins
„I dagsbirtu." “ Hann stanzaði, í
þessu gekk áðurnefnd valkyrja
hress i bragði fram hjá: gaml-
ar hendur, þröngt hálsmál, en
gegnum sundboliim að framan
sáust tvær heslihnetur. Við
önduðum variega á eftir; og
hann hélt áfram:
„Næsda morgun vaknaði ég
efdir ömurlega drauma —
sdríðsdrauma — Munið þið?
Mannfjöldi á jámbraudarstöðv
um, Jabosar fjjúga yvir í
hringi, það er skodið á mig,
svo það splundrasd úr sdeinun
um, læknir, sem var hér einu
sinni á baðsdaðnum, sagði mér,
að ég hevði innilogunar-
kennd." („Hver hefur hana
ekki?" spurði sá röndótti undr
andi.) „Alla vega byrjar ná-
kvæmliega sama bíó aifdur; inn
an úr húsinu til hægri berst á
hálftíma fresdi lágt og ein-
beitt: au roi; að bagi mér
skrjáfar í elrinum; til vinstri
er nygur í vatnalinsunum;
framundan eru vindmyllurnar
—: umkringdur? múraður
inni?"
„Efdir hádegi, um klukkan
15 (loksins einhver, sem
segir ekki klukkan þrjú, það
tekur tíma að venjast nýjum
siðum) — „kemur róðrarbád-
ur með tveimur ungum mönn-
um. Þá færðist liv í tusgurnar.
Þeir fóru úr bátnuim, gerðu að
gamni sínu, ekkert var heilagt,
hvorgi gestgjavinn né Botvinn
ik, hvorki pávinn eða Syng-
man-ri. Pöntuðu strax flösgu
av CHANTRÉ. Settust við
borðið hjá mér, sögðu skrýtlur,
við urðum kádir — minntu
mig á eina á efdir, Ojgen;
þessa um ögumanninn, sem
vildi koma sér í mjúginn hjá
húsbónda sínum, hana verð ég
að segja þér.“ (Og sá röndótti
kinkaði þurrlega kolli.) „I
byr jun vorum við sem sagt f jör
ugir, ég var eins og nýr mað-
ur. En um 16,30 teg ég eftir,
að það fer að sljákka í ðeim;
raddimar verða higandi; and-
lidið á ðeim fesr að hanga; fimg
umir byrja að hamra á borð-
plöduna; augnaráðið verður
flögtandi og það er hægt að
spegla sig í augum þeirra.
Fyrst byrjar annar að sdara,
síðan hinn — ég horvi í sömu
átt......?“ „Vindmyllurnar",
sagði sá röndótti gaatilega við
steinsteypugólfið fyrir framan
sig.
„Þá sdekk ég upp — það var
hvort eð er ekki hægt að bíða
lengtír með að iétta á sér —
og geng svo fasd að gestgjav-
anum, að ég sé hvíduna í aug-
unuim á honum og skídinn und
ir nöglunum á honum: Tagið
burtu vinrtmyllumar!" („Hvar
er nú skoðanafrelsið?" spurði
sá röndótti niðursoktkinn í stól
inn, vespugrannur.) „Hann
hreyvir sig ektó. Ég fer afdur
að sambrodsborðiniu, við bíðum
marga klukkutima og mögnum
í okkur reiðina. Fólk fer í hátt
tón, við drekkum enn í okkur
kjark. Tunglið, sdórt og hvíd-
gult kemur upp úr elritrján-
um —“ (og tveir luku við setn-
inguna í einu, sá röndótti: „. . .
að kvöldi skal dag iofa,“ —
baðvörðurinn: „stuttu fyrir
miðnætti brjódum við vindmyfli
urnar av sdöHimum og hend-
um þelm i tjömina!" Þeir voru
jatfnsnemma búnir.)
„En næsdu nótt á efdir?"
stundi baðvörðurinn (115 cm.
brjóstummál er þá ekki vöm
gegn samvizkubiti). — „Um
fjögurleydið vakna ég. Geng
ósjálvrátt, etós og ég sé togað-
ur áfram, niður. Hitti strágana
tvo úr bátnum, iðrandi synd-
axa, flögta til um engið, þeir
vom ráðalausir: í tjöminni
fljóta vmdmylluraar! Andlidin
upp.“ (sama sem vængir: at-
hyglisvert, að honum fannst
þeir vera andlit. Er hægt að
taka á sig þá ábyirgð að kalla
svona setntógarbrot tilfinniniga
rænt? Hm).
„Tógum upp kíginn? ein,
tvær, þrjár, fjórar, fimm, sex.
Hinir voru eins og lamaðir; ég
er adhafnamaðurinn, veð út í
forina og sægi þær: ein, tvær,
þrjár, fjórar, fimm, sex.“ Aðdá
unarverður andardráttur
þandi út kakólit rifbein hans.
Sólin hitaði reyndar lika svo,
að herðablöð eldföstu dúkk-
anna niðri á grastóu kipptust
til.
„Ef einhver hevði séð þetta
ovan úr húsinu, okkur þrjá í
sundskýlum, þegar við þvoð-
um þær!“ „Með hverju?"
spurði sá röndótti ákafur;
„með PRIL“, svaraði baðvörð-
urinn dapurlega. „Og svo
negldum við ðær afdur á sdaur
ana. — Áreiðanlega hevur gest
gjavinn tegið efdir þessu, en
hann sagði ekkert." (Ekki
batnaði þetta samt, vatnið
gerði strax pipukraga á htóar
höfuðlausu niðri í tjömtóni,
betra að segja líkamalausu, því
að höfuðin ein flutu lóðrétt á
eitruðum vökvanum).
IV.
„Og á ég nú afdur að fara
þangað?" spurði baðvörðurinn
sjóndeildarhringinn með kjark
lausri, ásakandi og mjög annar
legri röddu.
„Við heimsækjum þig ein-
hvern tímann," lofaði Ríkharð-
ur; (gaf mér um leið merki um
að fara af stað). „Það væri
prýðilegt —“, sagði baðvörður-
inn vongóður, og sá röndótti
kinkaði virðulega kolli einu
sinni.
Til hægri kaklamunstur vað
laugartónar: Handa- og fóta-
salat í blágrænni skál; si jeun
esse savait. (Uppi á himin-
hvolfinu sáust æ fleiri skýja-
flákar.) Fólk var að sprauta
vatni hvort á annað úr eldrauð
um gúmíslöngum, fruss og
guti. Framhjá valkyrjunni:
hún var enn meira klædd en
áður; sat við borð hjá manntó-
um, sem áður var neftidur, (sjá
um tíl); einnig hún borðaði ís,
skeið eftir skeið og horfði i
kringum sig. Gegnum teljar-
ann, fram hjá miðasölurvni, hún
las enn. í sementganginum var
tilkynntóg: næstu viku, þenn-
an og þennan mánaðardag, var
lokað vegna vals í undanrásir
landskeppntónar í sundknatt-
leik. Og við kinkuðum kolli
fuliir aðdáimar: hér í Frimmer
sen var sannariega eitthvað
um að vera. — Fyrir utan:
snjóhviti hundurtón hljðp
fram undan vírnettóu og gó
mjög. (Ég gretti mig Hka sam-
svarajndi framan í hann, um
leið og ég hvíslaði til hans með
leikliúshvíslaratækni, heyran-
legt 60 metra: „Greppitrýn".
Hann kastaði ólmur til höfð-
tóu, skraiutskottið iðaði; hann
skammaðist enn, þegai’ við fór-
um upp í bílinn).
Vrúmm: Vrúmm! (næstum
beint undir rassinum, vand-
ræðalegt. Runnum hægt
burtu. (Og við litum heldur
ekki við; vorum búnir að af-
henda bréfið). (hvers vegna
kinkaði ég kolii svona ein-
kennilega? — Ah, Ríkharður
steig aftur á bensinið: „Ég
kveð þig, fagra fósturjörð")
29. ágúst 1971
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13