Lesbók Morgunblaðsins - 07.11.1971, Qupperneq 10

Rætt við ITauk
Krist j ánsson
það hefur von um einhverjar
tryggingarbaetur. Kn almennt
er fólk ekki vel að sér í trygg-
ingarlöggjöfinni og hefur ekki
hugmynd um, hvers konar bæt-
ur það ætlar að fá, en trúir
því samt, að vottorð skaði
akki.
— Þetta eru sem sagt ekki
unglingar?
— Sjaldnast. Yfirleitt er
þetta eldra fólk og til dæmis
geta eldri konur verið mjög
ágengar. Ef ekki er hægt að fá
vottorð alveg viðstöðulaust, þá
er viðkvæðið að spyrja: „Hvað
er þetta eiginlega, á þetta ekki
að heita þjónusta?" Það er
öneitanlega kyndugt, en
stundum neitar viðkomandi að
segja, hvað amar að. Sumir
þessara næsturgesta heimta
myndatökur án frambærilegra
ástæðna og varðar ekkert um
að til þess þarf að ræsa út
hóp af fóiki.
— Þú segir að yfirgnæfandi
meirihluti næturslysa séu
fylliriisslys. Verða slík slys á
heimilum eða annars staðar?
— Lang oftast er þar um að
ræða heimiliserjur. Af þeim
leiðir glóðaraugu og kannski
einhverjar rispur eða þá bara
grátur. Það er auðvitað ekk-
ert gert, þó einhver komi með
gióðarauga, en margir ætla sér
að nota slík verksummerki til
að fá vottorð, sem siðan á að
nota gegn hinum aðilanum.
Við segjum stundum við
fólkið: Þetta mál kemur okkur
ekki við. En það er vita þýð-
ingarlaust og á slíkar rök-
semdir er alls ekki hlustað. I
stað þess að taka sönsum
bregzt viðkomandi reiður við
og þá er oftast hótað að skrifa
í blöðin eða klaga fyrir heil-
Urigðisyfirvöldum.
— Og kannski hefur eitt og
eitt bréf hafnað í dálkum Vel-
vakanda?
— Já, ekki mun örgrannt um
það. En taktu eftir, að það er
einmitt þess konar fólk, sem
skrifar blöðunum; fólk sem
ekki tekur sönsum. Svo er eitt
til viðbótar, sem færist í vöxt.
Það er að fólk telji meinsemd-
ir sínar stafa af klaufaskap
við einhverjar fyrri læknisað-
gerðir.
— En er mikið kvartað yfir
ykkar eigin aðgerðum?
— Af hverju sem það stafar,
þá fer talsvert í vöxt, að fólk
komi og kvarti yfir því, að að-
gerð hafi ekki tekizt vel. Kröf-
urnar, sem gerðar eru til okk-
ar, eru satt að segja mjög
strangar.
— Nú hefur mátt lesa í blöð
um, að í Bandaríkjunum eiga
læknar á hættu málssókn
verði þeim á minnstu mistök,
ekki sizt ef sjúkdómsgreining
hefur verið röng, Mér skilst að
þetta sé notað þar í þeim til-
gangi að ná sér í bætur eða
tryggingarfé og kannski eru
það áhrif þaðan, þegar þið
verðið varir við auknar um-
kvartanir?
— Já, það hefur mikið ver-
ið skrifað um þetta og lækn-
ar fyrir vestan eru lögsóttir
miskunnarlaust. Ég skal ekki
segja um, hvort þetta eru áhrif
þaðan, eða aðeins aukin óbil-
girni og kröfuharka. Ég sagði
við konu, sem var að biðja um
einhverja fjarstæðu, að það
væri eins og að fara í járn-
vörubúð og biðja um brauð.
— Og svo er auðvitað tals-
vert um almennt kvabb, vegna
þess að fólk nær ekki i lækn-
inn sinn?
— Jú, þjónusta af því tagi
hefur farið mjög vaxandi.
Fólk er ef til vill að fara í
ferðalag og það vantar bíl-
veikipillur handa börnunum
eða annað álíka. Það mæðir
mikið á okkur vegna þess að
heimilislæknaþjónustan er að
minu áliti úrelt fjrrirbrigði og
meingallað. Þetta ramb á milli
húsa er leifar frá gömium tíma.
Kannski er lausnin pólyklíník,
eða lækningarmiðstöðvar, sem
að nokkru leyti væru hliðstæð-
ar slysadeildinni. Þar væru
læknar og hjúkrunarkonur til
taks og siíkar miðstöðvar
mundu að sjálfsögðu senda
lækni heim, ef þurfa þætti.
Þar með ætti hver maður að-
gang að iækni miklu lengri
tíma en nú er.
— Er þetta þakklátt starf,
eða finnst þér að stofnunin
mæti misskilningi?
— Mér finnst að hún mæti
oft misskiiningi. Auðvitað er
mestur hluti fólksins kurteis
og þakklátur en hinir, einkum
næturhrafnarnir, setja mjög
leiðinlegan svip á starfið. Þetta
fólk vill yfirleitt fá hraðaf-
greiðslu; því finnst þetta vera
eins konar kjörbúð. Sumir
koma æðandi og segja: „Það
bíður eftir mér bíll.“ Það merk-
ir með öðrum orðum, að þá á að
afgreiða í hvelli. Stundum ætla
menn hreinlega að tryllast,
þegar komið er með stórslasað
fólk og það tekið fram fyrir.
Það er ekkert skemmtilegt að
þurfa að standa í að rífast, og
maður reynir þá frekar að
segja með hægð, hvort þeir sjái
ekki, hvað sé hér um að ræða.
Maður verður að gæta að ólík-
legustu hlutum. Stundum
er verið að hringja og spyrj-
ast fyrir um fólk, sem hefur
fengið meðferð hér. Þegar slys
ber að höndum og aðstandend-
ur eiga í hlut, er það fullkom-
lega eðlilegt. En við fáum lí'ka
fyrirspurnir um fólk í vafa-
sömum tilgangi. Það getur ver-
ið hnísni um hag náungans eða
beinlínis njósnir. Unglingar
lenda í ýmsu nú á dögum og
koma stundum heim með alls
konar áverka. Þau skrökva þá
ef til vill einhverju að foreldr-
um sinum, en foreldrarnir
hringja þá hingað til að kom-
ast að raun um það sanna.
— Það hefur verið sagt, að
mikið sé um sjálfsmorð á Is-
landi og raunar miklu meira
en' almenningur hefur hug-
mynd um. Eitthvað fáið þið
sjálfsagt af fólki, sem reynir
sjálfsmorð?
— Jú, það hefur verið nokk-
uð um sjálfsmorð. En þótt kom-
Framhald á bls. 13.

' , '' |
I önn dagsins á slysadeildinni. Slys af völdum ryskinga eð'a slagsmála slaga hátt upp í umferð-
arslysin. Ljósmyndir Sv. Þormóðsson.
Ásnuindur Brekkan
K j af tshöggin
endurspegla
efnahags-
ástandið
Rætt við Ásmund Brekkan
yfirlækni röntgendeildar
Borgarspítalans
Röntgendeild borgarspítal-
ans er til húsa beint yfir slysa-
deildinni, Ásmundiur Brekkan,
yfirlæknir deildarinnar, segir:
— Liðlega þriðjungur eða
um það bil 35% af öllum rann-
sóknum, sem framkvæmdar eru
hér á röntgendeild, koma um
slysadeild. Það er ekki aðeins
á daginn, heldur og á öllum
tímum sólarhringsins og skap-
ar þvi óeðlilegt vinnuálag. I
hvert sinn, sem maður kemur á
slysadeildina og grunur er um
beinbrot eða innvortis meiðsli,
verður að fá röntgenmynd.
— Hvað viltu segja um bess-
ar tölur, sem slysadeildin hef-
ur skráð: 1095 manns eftir um-
ferðarslys, 941 slasaði-r af völd
um annarra og 573 eitranir?
— Það er margoft búið nð
gera að umtalsefni, að umferð-
arslysin eru óeðlilega mikil, af
hverju sem það er. Enginn vafi
er þó á þvi, að tillitsleysi og
kunnáttuleysi eiga þar mikinn
hlut að máli.
Um öH þessi slys af völdum
annarra vildi ég segja, að það
er undantekning, ef þau
standa ekki í sambandi við
fyliiri. Við höfum gert athug-
anir á andlitsbrotum, sem oft-
ast stafa af kjaftshöggur' og
það er merkilegt samband 'nilli
þeirra og efnahagsástands’ns á
hverjum tíma. Það var 'air"/ert
mikið um slík and’itsbrot fyr-
ir 1967. en úðan m"n minr” ár-
in 1968 og 1969. -Síðan ^afa
andl'tsbrot komið fyrir i vax-
andi mæli og það er óne:,:an-
lega merkilegt, ef hægt "æri
að finna efnahagskúrfuna á
hverjum tíma með því a' at-
huga tíðni kjaftshögga!
— Gæti sjónvamíð haf ein-
hver áhrif á tiðni kiaftshö ga?
— Kannski einhver, en "vrst
og fremst tel ég, að slíkar bar-
smiðar standi í semband' við
vínneyzlu á hverium tím° og
vinneyzlan stendur í ""'jög
nánu sambandi v'ð efnabags-
lega afkomu eins og al-lir vita.
— En eitranir eru ka"nski
meira utan við svið þessarar
deildar?
— Já, við höfum sjamnast
ónæði af þeim; það er þé und-
antekning. Venjulega len ’ r á
lyflæknum að fjalla um bær.
Ég vildi gjarna minnast á það
hér, að slysadeild er að ’-iínu
viti ekki réttnefní. Slík «tofn-
un er eins konar bráða-
þjónusta, eða það ~em við 'töll-
10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
7. n„ /ember 1971