Lesbók Morgunblaðsins - 30.12.1973, Blaðsíða 21

HVAÐA
BREYT-
INGAR
TELUR ÞÚ
LÍKLEGT
AÐ EIGI
SÉR STAÐ
HJÁ OKKUR
Á NÆSTA
ÁRI?
Hjalti Pálsson,
fram kvæm dast jóri
Mér þykir líkiegast, að verð-
bólga fari vaxandi hérlendis. Mig
uggir, að hér verði áfram skortur
á vinnuafli óg verulegar
hækkanir gerist á stórum,
þýðingarmiklum vöruflokkum.
Stórlega aukið fjármagn mun
þurfa til alls atvinnurekstrar,
ekki sfzt til útgerðar, þvf að olía
og veiðarfæri eru þegar tekin að
hækka ískyggilega ntikið.
Mér kæmi ekki á óvart ef gengi
krönunnar yrði breytt, en máske
aðeins gagnvart einum eða fáum
gjaldmiðlum. Afkoma fólks mun
verða sæmileg, enda mikil at-
vinna.
En þó að árið verði efalaust
mikið veltuár hækkar ábati varla
að sama skapi, þvf að tilkostnaður
mun aukast verulega.
Frá mínum sjónarhóli og
annara samvinnumanna er ekki
ástæða til að kvíða því sem fyrir
höndum er á árinu. Eins og endra-
nær munu landsmenn finna
traust og hald í samvinnufélags-
skapnum. .
Um íslenzk stjórnmál vil ég
litlu spá. Þar eru ekki allir
gæðingar ganghreinir og óvísl
hvort þeir liggja skeiðið á enda.
Og þá getur vel farið svo að til
kosninga komi.
Annars fer líklega bezt á því að
spá sem minnstu um framtíðina.
Á þessum órólegu og óvissu dög-
um geta hinir voveifilegustu at-
burðir gerst fvrirvaralaust, og þá
er eins víst, að spár vorar reynist
ekki annað en það sem þær eru í
svipinn, tómar spár.

■.
Sigrún Pálsdóttir,
nemandi í MR
Ég tel að helztu breytingar á
næsta ári verði vegna þess orku-
skorts, sem nú er í heiminum og
ekki er neitt stundarfyrirbæri að
mfnum dómi. Afleiðingar hans
v.erða vafalaust margvíslegar,
jafnt hjá okkur íslendingum sem
öðrum. Hér á landi verður lögð
aukin áherzla á nýtingu eigin
orkulinda, svo sem vatnsorku og
jardhita, og reynt að hraða
framkvæmdum eftir megni. Einn-
ig held ég, að þessi orkuskortur
eigi eftir að breyta viðhorfi fólks
mikið, sérstaklega til neyzluþjóð-
félags nútímans og allra þeirra
tilbúnu þarfa, sem því fylgja.
Af öðrum breytingum finnst
mér líklegt, að bandaríski herinn
hverfi að einhverju eða öllu leyti
á brott seinni hluta ársins. Ég álít,
að fólk muni almennt vera
hlynntara því en áður vegna auk-
ins skilnings á nauðsyn sjálf-
stæðrar stefnu gagnvart stórþjóð-
um sem Bandaríkjamönnum.
Björn Matthíasson,
hagfræðingur
Mér lfzt svo á, að velmegunin
frá árunum 1972 og 1973 haldi
ekki áfram á næsta ári með sama
takti. Viðskiptakjörin við útlönd
rýrna líklega mikið vegna hækk-
aðs innflutningsverðs, en útflutn-
ingsverð mun ekki hækka að ráði.
Orkuskorturinn getur valdið
miklum santgönguerfiðleikum við
útlönd, sent hafa skaðleg áhrif á
þjóðarframleiðsluna. Svo þykja
mér stjórnarskipti á næsta ári lík-
leg, ef ekki er þegar komin stjórn-
arkreppa, er þessi lesbók kernur
út.
Ólafur Sigurðsson,
blaðafulltrúi
Það er erfitt að spá urn þessi
áramót. Óvissa er nú rnikil um
framtíðina. Ef orkuskorturinn
heldur áfram má búast við keðju-
verkunum. sem erfitt er að sjá
f.vrir endann á. Þegar orkan
minnkar fæst minna af hráefn-
unt, sem þá verða dýrari. Minni
hráefni þýða minni vinnu, sem
leiðir af sér minni kaupgetu. Þá
minnkar eftirspurn og verðlag
lækkar, svo sent á okkar útflutn-
ingsvörum.
Þá má búast við þvi, að eftir-
spurn eftir orku á íslandi verði
ekki ýkja mikil fráerlendum aðil-
um, fyrr en séð er, hver framtið-
arþróun orkumála verður. Okkar
örlög eru að mestu háð ástandinu
i nágrannalöndum okkar.
Sumir halda þvi fram, að hér sé
að koma i ljós skammsýni iðnrikja
Vesturlanda í meðferð á auðlind-
um veraldar. Eitthvað er til i þvf,
en meginatriðið er samt það, að
Arabarfkin eru að neyða alla aðra
til að gera breytingar á orkunotk-
un sinni, sem hefur djúpstæð
áhrif á allt atvinnulíf og lifnaðar-
hætti. Þeir eru nú að neyða aðrar
þjóðir til að gera þessar breyting-
ar á skemmri tima en framkvæm-
anlegt er. í stað eðlilegrar þróun-
ar verður þetta að ske með bylt-
ingu. Það er ekki öruggt að hag-
kerfi heimsins þoli það.
i
i
Dr. Olafur Ragnar
Grímsson, próf.
Á næsta ári ntun koma skýrar i
Ijós, að íslenzka flokkakerfið er
að fara i gegnum skeið töluverðra
breytinga. Þessar bre.vtingar eru
af ýmsum toga spunnar. Ný for-
ystusveit hefur tekið við Sjálf-
stæðisflokknum. Næsta ár mun
sýna í fyrsta sinn, hvernig henni
tekst að varðveita þá fylgisbreidd
flokksins, sem var meðal helztu
ávaxta af stjórnmálaerfiði Ólafs
Thors og Bjarna Benediktssonar.
Átökin innan Framsóknarflökks-
ins milli hægri og vinstri armsins
munu vafalaust halda áfram að
taka á sig ýntsar fjölþættar mynd-
ir. Hið komandi ár mun liklega
skera úr urn það, hvers konar
f lokkur Framsóknarflokkurinn
verður um næstu framtíð. Innan
Alþýðubandalagsins munu lin-
urnar skerpast milli þeirra, sem
vilja re.vna að halda Alþýðu-
bandalaginu f einhverri my.nd
sem sósialiskum byltingarflokki
og hinna sem vilja áfram stefna í
þá átt að gera Alþýðubandalagið
að jafnaðarmannaflokki. Þessar
deilur munu magnast vegna átaka
innan verkalýðshreyfingarinnar,
einkum baráttu hinna kommún-
istísku verkalýðsforingja á Norð-
urlandi. Næsta ár mun leiðai ljós,
hvort sameiningarvilji Alþýðu-
flokksins og SFV er raunveruleg-
ur, hvort Jafnaðarmannaflokkur
Islands sér nokkurn tíma dagsins
ljós. Framtíð Bjarna Guðnasonar
og Frjálslynda flokksins mun
einnig ráðast á næsta ári. Tekst
honum að hagnýta sér óánægju
ýmissa afla i þjóðfélaginu? Enn-
frernur verður forvitnilegt að
fylgjast nteð Fvlkingunni og M-L
samtökunum. Er að skapast nýtt
byltingarafl í islenzkum stjórn-
málum?
Þessi upptalning sýnir, að fs-
lenzk flokkaskipun getur þegar á
næsta ári orðið ntun fjölskrúðugri
en hún hefur verið í nokkra ára-
tugi. Á Islandi gætir einnig þess
umróts, sent sett hefur svip sinn á
flokkakerfi i ýmsum nágranna-
löndum. Áhrif þessa urnróts hér
verða þó liklega með nokkuð öðr-
urn hætti.