Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1974, Blaðsíða 3

Ber margt til þess og þetta
helzt:
1) Á þeim bæ mun vera
einna mest mannfjölgun og
örust uppbygging í sveit hér á
landi, svo að senn mun það
komast í hóp „þéttbýliskjarn-
anna" jafnvægi í byggð
landsins á máli sérfræðinnar.
2) Klaustur er í nánd við
hin miklu samgöngumann-
virki á Skeiðarársandi, sem
allir iandsmenn hafa þurft að
skoða.
3) Það er einn fegursti og
vinsælasti viðkomustaður á
hringveginum.
4) Á Klaustri var í sumar
vígð kirkja helguð minningu
eins af íslands mætustu son-
um — Jóns kirkja Stein-
grímssonar.
Þetta síðastnefnda rifjar
það upp fyrir oss, að á
Klaustri var e.t.v. reist kirkja
fyrst á íslandi og þar hefur
aldrei heiðinn maður búið.
í Landnámu segir svo frá
landnámi á Miðsíðunni:
„Maður hét Ketill hinn
fíflski, sonur Jórunnar mann-
vitsbrekku dóttur Ketils flat-
nefs. Hann fór af Suðureyjum
til íslands. Hann var kristinn.
Hann nam land milli
Geirlandsár og Fjarðarár fyrir
ofan Nýkoma, Ketill bjó í
Kirkjubæ. Þar höfðu áður set-
ið Papar og eigi máttu þar
heiðnir menn búa."
Síðar segir sagan frá því,
að heiðinn Meðallendingur,
Hildir Eysteinsson frá Skarði,
vildi færa bú sitt i Kirkjubæ.
„En er hann kom nær tún-
garði, varð hann bráðdauður.
Þar liggur hann í Hildis-
haugi." — Það örnefni er
enn til á Klaustri.
Enda þótt Papar hafi hing-
að til lands komið til að leita
hinnar órjúfanlegu einveru
og þeir hafi búið einir sér
hver út af fyrir sig í hlöðnum
kofum eða hreiðrað um sig í
hellum eða jarðhýsum, er
ekki ótrúlegt, að þeir hafi
einnig hópað sig saman og
komið sér upp kirkju til sam-
eiginlegs bænahalds eða þög-
ulla samverustunda. Slíkt
guðshús gæti hafa verið á
Klaustri eins og upphaflegt
nafn staðarins bendir til. Svo
mikið er víst, að ekki vantaði
gólfið í hið helga hús —
KIRKJUGÓLFIÐ. Og þá er
komið að tilefni þessa
greinarkorns, sem aðeins er
skrifað til uppfyllingar með
þeim frábæru myndum, sem
hér birtast.
Kirkjugólfið er skammt frá
rótum austurenda Klausturs-
fjalls þar sem það beygir til
norðurs upp að Stjórn. Áður
var þarna örfínn, öskugrár
foksandur, sem herjaði á
gróðurlendið, svo að flytja
varð bæinn árið 1821 og
síðan kirkjuna 1859. Nú er
kominn mikill og vaxandi
gróður, enda innan sand-
græðsluvarna og byggðin
teygir sig austur eftir i kjölfar
hans. Hér var lika ömurlegt
um að litast fyrir 100 árum
þegar danski sagnfræðingur-
inn Kálund var hér á ferð
„hvor mörkt, með markhalm
sparsomt bevokset flyvesand
breder sig."
Síðan lýsir Kálund kirkju-
gólfinu. Hann segir það sé
búið til úr fimmhyrndum
steinum, sem augsýni-
lega hafi verið sóttir aust-
Framhald á bls. 23
Á<ym/ «/ cAorzrzc*J c/tr/é/ dZnxs&of'
^JccrzJ Áscxsno c/tzst, JuxæJJcJo t/rp. cu
/90 S/CfO
)
/>OAj <rrLo-/tp<«?-v trzappayrtJ Jéo/c/) corrv//txx//^o xusöJ.
(jýáorzru ccrrZ/ cmÁLoc/ //ecrtATOCsprcou <frJp ?AccJ//ezj
//rm/ rtrq, fots/jLu /ds/uözcO C/ occcpccrrz/ ÁócrZO.
/fr^ j!tp£p<Ji J&efrcrrV /occtZ? r?u crcopc) .
íoocc&rz&Jtj Ájocvrzo ÁcJj rfr-ÁÁ Á&wrz/ Jt&jdc/,
/ t? V • y - /' ^ ' 4-
/mczrmjxrzo <Jct//-c/<x./urzoc€/y
/mp'/ÁcoZt, Árc-Á tfrp Aru/rrZCOTjcoccrctJ/''
rco j!cp-/trc/C Ct CXCJ.
/LcO lcA&rzcx/otpjoJ &W /mcxrmc-crz<j
CLcmj xJj. Cai'syccvrz/
/oc/
Oyrcrz. /Lcmrz ÁcjxzccjV c/tOrz/ScÁforrccO éCj&^cr&rZJ,
jctf cfc/rrzcv, JJ/cc/cu joó/c/jLaJ yd-jLcjcj.oc'Ác.j''
g//zr/u/frö rjoc/cc/, Áctcfrjcc /£coct///'0<uj/
A-tcrzsrZj Á/zý-cictJLcrSic/rzj Áemrz> ÆcÁ/cfr J/e-fr tfrr arzje./