Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1974, Qupperneq 12

Sigurður Guðmundsson kom
Gunnlaugi á teiknistofu Viggós
Brandts i Ríkislistasafninu. Hjá
honum hafa verið til náms þó
nokkrir Islendingar. Gunnlaugi
þótti umhverfið nýstárlegt og
mjög ólikt þvi, sem hann átti að
venjast heima. Jafnvel siðir fólks-
ins voru honum framandlegir.
Nina Sæmundsson hafði vinnu-
stofu i Breiðgötu 65, en hún var á
Italíu þennan fyrsta vetur, sem
Gunnlaugur var i Kaupmanna-
höfn. Hann fékk leigt húsnæði
hennar. Hann lifði hálfgérðu
munkalifi, sparaði allt við sig og
blandaði helzt ekki geði við fólk.
islendinga umgekkst hann alls
ekki. Hann stundaði námið af
kappi, var í skólanum á daginn,
en teiknaði og málaði á kvöldin.
Hann skoðaði fjöldann allan af
iistaverkabókum og söfnum. í
skólanum hitti hann ungan Eng-
iending, sem var íri að ætterni.
Hann var málari og hafði farið til
Kaupmannahafnar að skoða sig
um. beir urðu miklir mátar. Hann
hafði ánægju af að hitta þennan
Englending, ekki sízt vegna þess
að hann hafði kynnzt enskri
málaralist í bókinni góðu heima á
Seyðisfirði. Nú kynntist hann
enskum málara i eigin persónu,
og þau kynni drógu siður en svo
úr áliti hans á enskri málaralist
og menningu. „Þegar ég virti
fyrir mér þennan enska vin minn,
datt mér stundum í hug, að svona
gætu Islendingar orðið, ef þeir
fengju sæmilegt uppeldi,“ sagói
Gunnlaugur. En Englendingur-
inn var einnig æringi mikill og
kunni mikið af kvæðum og ensk-
um gamanvísum. Hann talaði
aldrei um kvenfólk, elti ekki
stelpur. Hann var trúlofaður og
sagði Gunnlaugi að þau kærustu-
pörin hefðu ákveóið að hittast við
Nelsonssúluna á Trafalgar
Square á tilsettum tíma, hvernig
svo sem ástæður þeirra yrðu.
„Þar með voru öll hans kvennmál
afgreidd.“
Hér má skjóta inn í Iitlu sam-
tali, sem eitt sinn fór á milli okkar
Gunnlaugs.
„Kynntistu ekki mörgum Is-
lendingum í Kaupmannahöfn,
Gunnlaugur?"
„Ég kynntist Jóni Engilberts,
Sigurjóni Ölafssyni og Ölafi
Túbals.“
Skyssurnar, sem hér sjást, eru
eftir Gunnlaug Scheving og sýna
þaer hvernig hann vann. Þær eru
birtar hér í sömu stærð og hann
vann þær. Þótt verkin yrðu stór f
endanlegri gerð, voru skyssurnar
á borð við frimerki, eða rúmlega
það.
Gunnlaugur Scheving: Á sjó.
Vatnslitamynd frá 1970. Listasafn
íslands hefur látið prenta kort eft-
ir þessari mynd, enda er hún í
vörzlu safnsins.
„Fórstu aldrei á Islendinga-
mót,“ spurði ég.
„Biddu Guð almáttugan fyrir
þér nei, heldurðu að maður sé að
fara til annars lands til að hitta
íslendinga. Það er nóg af þeim
hérheima."
„En listamennirnir, sem þú
nefndir áðan?“
„Indælis drengir,“ svaraði
Gunnlaugur. „Ágætir söngmenn
og vel að sér í alls konar mennt.
Já, vel á minnzt. Einu sinni sem
oftar á þessum árum var ég á
gangi í Kaupmannahöfn. Þá sá ég
allt I einu Ameríkana hinum meg-
in á götunni. Hann var svo gler-
fínn, að hann minnti mig helzt á
Kjósarost í snýtuklút, eins og
Kristján Fjallaskáld oróaði það.
Þetta var sallafínn maður með
heimskúltúr af framandi strönd-
um, og ég sá strax, að þarna var
þúsundmilljónari á ferð og hafði
áreiðanlega siglt yfir öll heimsins
höf á eigin snekkju. En allt í einu
sé ég að milljónamæringurinn af
snekkjunni hafði tekið eftir mér
og ég hélt, að nú hefði ég orðið
mér til skammar með því að glápa
á hann. En Ameríkaninn gekk
föstum skrefum til min, heilsaði
mér á íslenzku og spurði, hvort ég
fengist ekki við að mála myndir. “
„Hver var þetta?“ spurði ég.
„Já, ég hélt auðvitað fyrst, að
þetta væri lærður Ameríkani,
sem hefði náð afbragðstökum á
íslenzkri tungu, en svo sagði hann
mér, að hann fengist við að mála
og væri að byrja. Hann væri úr
Reykjavík, af Njálsgötunni. Hét
Jón Engilberts, ekkert nema
kurteisin og litillætið. Bauð upp á
kaffi eða eitthvað betra. Gjörið
þér svo vel (!) Allt til reiðu. Hafið
þér nokkuð á móti þvf, að við
verðum dús? Svona getur maður
alveg óforvarandis unnið í lotteríi
tilverunnar, því að Jón hefur allt-
af reynzt mér sannur og góður
vinur, höfðingi og skemmilegur
félagi.“
„En Sigurjón Ólafsson?" spurði
ég-
„Jú, hann varð frægur, fékk
gullmedaliu á akademíunni og
var mikið í Danmörku. Hann var
þari miklu áliti.“
„Og Ólafur Túbals?"
„Hann var ekki lengi þarna. Ég
kynntist honum betur seinna hér
heima. Hann var skemmtilegur
félagi og málaði margar góðar
myndir. Ég kynntist einnig Arna
Kristjánssyni píanóleikara. Mikl-
um heiðursmanni. Aristókrat i
beztu merkingu þess orðs.“
I Kaupmannahöfn teiknaði
Gunnlaugur Seheving eftir af-
steypum undir handleiðslu
Brandts og líkaði það vel. En
hann var ekki kominn svo langt i
listinni, að hann gæti málað ann-
ars staðarenheimaí herberginu
sinu. Brandt var ágætur maður,
en ekki kom þeim alls kostar
saman. Hann hafði orð á því, að
sér þætti Gunnlaugur þrautseigur
og var ánægður með, hvað hann
var iðinn við að teikna sömu
myndirnar. Einhverju sinni sagði
hann, að hann hefði ekki mikið
álit á Gunnlaugi. „En sá, sem hef-
ur þrautseigju," bætti hann við,
„hann mun höndla listina.“
Brandt var ólatur að koma
nemendum sínum á sporið og búa
þá undir inngöngu í Akademíuna
og vildi þá ganga á ýmsu. Þegar
Gunnlaugur talaði við hann um
ensku málarana, sem hann hafði
kynnzt á Seyðisfirði og sagði að
sér þætti myndirnar þeirra falleg-
ar, svaraði Brandt aðeins: „Það er
lélegur smekkur.“ Gunnlaugur
hafði á tilfinningunni, að Brandt
hefði litið á sig eins og einhvern
vandræðagemsa eða aðskotadýr í
heimi listarinnar.
Gunnlaugur teiknaði „perspek-
tív“ og fannst það leiðinlegt, en
var þó ákveðinn i að gefast ekki
upp. Hann hékk yfir teikningun-
um í herbergi sinu, klæddur i
frakka vegna kuldans. Um tíma
var svo kalt í herberginu, að hann
fékk kuldabólgu í fingurna. Hann