Lesbók Morgunblaðsins - 07.12.1975, Page 6

við sfna iðngrein þar til á sfðast-
liðnu vori, að hann skipti um og
fðr að vinna við réttingar á bflum.
Vinnutfminn er reglubundinn,
Snorri er kominn hcim klukkan
5—5.30 og engin eftirvinna.
Fyrsta haustið fór Gunnvör að
læra hárgreiðslu með atvinnu fyr-
ir augum og vann við það f nærri
tvö ár. En hún fékk ofnæmi fyrir
hárgreiðsluvökvanum og varð að
hætta. Hún ákvað að hasla sér völl
á öðru viði og fyrir tveimur árum
hóf hún fóstrunám f kvöldskóla.
Þetta er þriggja ára nám og
Gunnvör á um það bil eitt ár eftir.
Hún er samt farin að vinna við
fóstrustörf nú þegar og hefur sótt
um starf á dagheimili, þegar
námstfmanum lýkur.
Húsið keyptu þau árið 1973.
Menn standa ekki sjálfir f hús-
byggingum í Winnipeg í þeim
mæli sem tfðkast hér. Byggingar-
fyrirtæki fá úthlutað heilum göt-
um eða hverfum og bjóða ýmsar
gerðir af fullgerðum húsum, sem
fást með góðum kjörum. Það var
ekki byrjað að byggja húsið
þeirra Gunnvarar og Snorra,
þegar kaupin voru gerð. En það
gekk mjög fljótt, þegar byrjað
var. Húsið er á tveimur hæðum,
hundrað fermetrar hvor hæð. Og
seinna byggði Snorri bflskúr.
Þau kunna vel við veðráttuna
— „Þessvegna erum við hér“
sögðu þau bæði. Þó samþykktu
þau, að á sumrin gæti orðið full
heitt og talsvert kalt á vetrum 25
stiga gaddur langtímum saman f
janúar og febrúar. Slfku frosti
fylgdi lognbg það verður aldrei
kalt f húsinu hjá þeim. Það er
búið lofthitun og hitagjafinn er
gas, sem kostar miklu minna en
olía.
Ennþá halda þau Gunnvör og
Snorri þeirri venju að tala fs-
lenzku á heimilinu. Sigrún dóttir
þeirra, sem er 10 ára, er alveg
jafnvfg á bæði málin, en ungi
maðurinn á heimilinu, Ásmund-
ur Dan, sem er 4 ára, kann öllu
betur við enskuna.
Þau hafa talsvert mikið sam-
band við Islendingana f Winni-
peg; einkum þá, sem flutt hafa
utan á sfðari árum. 1 haust og eins
f sumar hýstu þau fslenzka ferða-
langa eins og raunar allir aðrir,
sem hér er brugðið upp myndum
af. En hvað ætli fólk geri um
helgar og f tómstundum á svona
stað?
Þau fara í útilegur á sumrin,
búa f tjaldi og veiða f vötnum,
sem víða eru f nágrenninu. Við
húsið er garður og þar rækta au
tómata og agúrkur. Og þegar vetr-
ar, er vélsleðinn dreginn fram og
börnin kunna vel að meta að fara
eins og fuglinn flúgandi yfir drif-
hvfta mjöllina.
„Og svo gerum við slátur“, segir
Gunnvör.
Snorri: „Við þekkjum bónda hér
norðurfrá, sem býr með fé. Við
höfum keypt af honum lömb á
fæti og slátrað þeim sjálf. Fyrst
vorum við ein um þetta, en uppá
sfðkastið hafa fleiri og fleiri ls-
lendingar verið í slagtogi. Nú f
haust stóðu átta fjölskyldur að
slögtuninni, — og allar konurnar
hafagert slátur".
Nágrannarnir eru fólk af ýmis-
konar þjóðerni og ber ekki á nein-
um vandamálum f þvf sambandi.
Þau hafa kynnzt sumum f grennd-
inni og telja það vera ágætis fólk.
Þótt árin séu nú orðin fimm, sem
fjölskyldan er búin að dvelja
vestra, eru þau enn fslenzkir rfk-
isborgarar og hafa ekki hugsað
sér að breyta þvf í bráð. Að vfsu
hefur það í för með sér, að þau
hafa ekki kosningarétt í Kanada,
en að öðru leyti njóta þau allra
réttinda.
©
EIN KIPPA AF
ÍSLENDINGUM
Islenzk-
ur hrafn
og ættir
Þingey-
inga
Stofan er Iftil, en hún er troð-
full af munum, sem minna flestar
á lsland. 1 bókaskápnum getur að
lfta Byggðir og bú í Þingeyjar-
sýslu, Þingeyskar ættir, verk Guð-
mundar á Sandi og Þorgils Gjall-
anda. Og við hliðina á skápnum
hangir stækkuð mynd af Einars-
stöðum f Beykjadal.
En uppi á bókaskápnum stend-
ur fslenzkur hrafn.
íbúðin er í litlu sambýlishúsi
rétt við miðbik Winnipegborgar.
Þótt þar sé kannski dálftið
þröngt, kemur það yfirleitt ekki
að sök, þvf hér býr aðeins ein
kona: Hrund Skúlason heitir hún.
Meóal íslendinga þar vestra er
hún vel þekkt fyrir óþreytandi
áhuga við að rækta sambandið við
Island; hún er með öðrum orðum
ein af þessum eldri konum, sem
eru alltaf til með að eyða tíma eða
leggja eitthvað á sig fyrir þann
málstað.
Hrund er fædd á Akureyri
1908, en fluttist fimm ára að Haga
f Aðaldal og síðan átti hún heima
um nokkurra ára skeið að Einars-
stöðum f Reykjadal. Móðir henn-
ar var Sigrún Jónsdðttir frá Mýri
í Bárðardal og faðir hennar var
Adam Þorgrímsson frá Nesi f Að-
aldal. Hún er sem sagt Þingeying-
ur f húð og hár eins og sjá má í
bókaskápnum og á veggjunum.
Vesturheimsför fjölskyldunnar
varð all söguleg. Ada.n fór utan
til Seattlc á Kyrrahafsströnd
Bandarfkjanna árið 1913 og var
þá ætlunin, að hann kæmi sér
fyrir, en f jölskyldan kæmi á eftir.
En rétt f sama mund skall-heims-
styrjöldin fyrri og var þá klippt á
alla fólksflutnir.ga. Móðirin beið
með telpuna á Einarsstöðum eftir
því að greiddist úr þessu vand-
ræðaástandi, en sú bið varð
Guðbjartur Gunnarsson er með mörg járn I eidinum og tilbúinn að snúa heim
ef aðstæður breytast.
Þeir sem fylgdust með fslenzka
sjónvarpinu á byrjunarárum
þess, muna ugglaust eftir Guð-
bjarti Gunnarssyni, sem hafði þá
umsjón með ýmsum þáttum. Guð-
bjartur er liðlega fertugur Vest-
firðingur, bróðir Veturliða og
Benedikts málara og Gunnars
skákmeistara. Hann hefur vfða
við komið og lftt um það gefið að
láta negla sig niður til Iangframa
á sama stað, svo vægilega sé til
orða tekið. Um þessar mundir býr
Guðbjartur f Winnipeg og hefur
hann að sjálfsögðu tekið fjöl-
skylduna með sér. Kona hans
f stofunni hjð Hrund: fslenzkar bækur og stækkuð mynd af Einarsstöðum I
Reykjadal.
hvorki meira né minna en fimm
ár.
En Adam notaði tfmann vel á
meðan. Hann lærði til prests og
var vfgður árið 1913, rétt f sama
mund og fjölskyldan komst vest-
ur til hans. Þau settu saman bú í
Hayland f Manotoba og Adam var
þar prestur hjá ýmsum söfnuð-
um.
Hrund Adamsdóttir giftist árið
1932 Jónasi Gesti Skúlasyni, ætt-
uðum af Vatnsnesi en innfæddur
var hann þó í Kanada. Þau tóku
við býli norður f Nýja Islandi,
sem Fagrahlfð heitir og höfðu þar
kýr og kindur, hænsni og korn-
rækt. Þeim hjónum varð fimm
barna auðið og þegar Jónas féll
frá árið 1959, tók Hermann sonur
þeirra við búi. Hann er kvæntur
fslenzkri konu, Sigurbjörgu
Lilju, og búa þau enn f Fögruhlíð.
Aftur á móti fluttist Hrund til
Winnipeg við þessi þáttaskil og
hefur haft á Ieigu Iitla fbúð, sem
hentar henni vel. Hún hefur verið
Jþar ein til húsa, nema þá er ís-
lenzkir ferðalangar gista hjá
henni. Og sfðustu tólf árin hefur
hún unnið við fslenzka bókasafn-
ið við Manitobaháskóla. Þar eru
20 þúsund fslenzkar bækur; safn-
ið er talsvert mikið notað og
Hrund vinnur þar venjulegan
vinnutíma frá 9—5. Til þessa hef-
ur Hrund unnið ein við safnið, en
fslenzkur bókavörður mun hafa
bætzt við í haust.
En utan vinnutfmans er sannar-
lega í nógu að snúast. Hrund er f
stjórn Fróns, Winnipegdeildar
Þjóðræknisfélagsins f Kanada og
þar að auki í stjórn lcelandic
Canadian Club, sem gefur út
tfmaritið Icelandic Canadian.
Kirkjukórinn við lútersku kirkj-
una eykur enná annrfkið, þvf
Hrund syngur þar venjulega á
hverjum sunnudegi. Hún stendur
alla tfð f miklu sambandi við
marga Islendinga þar vestra og
þrfvegis hefur hún um sína daga
komizt heim til Islands, sfðast
1971. Og þá komst hún á sfnar
kæru bernskustöðvar norður f
Aðaldal og Reykjadal.
Bíður eftir því að
við getum notað
kunnáttu hans
heitir Lisa Magnúsdóttir og þau
eiga tvo syni.
Forsaga þessa máls er sú, að
Guðbjartur tók kennarapróf 1950,
kenndi um tfma f Stykkishólmi
og hélt síúan til framhaldsnáms f
Edinborg. Að því búnu fékk hann
styrk frá Islenzk-ameríska félag-
inu, fór til Missouri f Bandaríkj-
unum og tók BA-próf f tcikningu
sfðla árs 1953.
Leiðin lá heim til starfa að
nýju; hann varð skólastjóri á Pat-
reksfirði og í Hveragerði og
kenndi við Gagnfræðaskóla verk-
náms f Reykjavfk. Og enn lá leið-
in utan til náms; f þetta sinn fékk
Guðbjartur ársleyfi frá kcnnslu
til þess að kynna sér kennslu-
tækni f Englandi. Þar komst hann
f kynni við notkun sjónvarps og
mynda við kennslu, sem sfðan
hefur orðið honum rannsóknar-
efni og sérgrein. Eftir eins árs
kennslu, hlaut Guðbjartur Ful-
bright-styrk 1965 og fór utan þá
um vorið til náms við Indiana-
háskóla og í framhaldi af þvf við
svokallaða Audio-Visual Center f
Kaliforníu.
Audio-Visual er enska yfir hug-
takið að hlusta og horfa; sumsé að
beita sjón og heyrn samtfinis við
nám. Þelta hugtak hcfur ekki
ennþá fengið viðunandi heiti á
fslenzku; orðskrýpi eins og „nýsi-
tækni“ er ekki nokkur Ieið að
bera sér f munn.
Við stofnun fslenzka sjónvarps-
ins, réðist Guðbjartur þar til
starfa og mátti eins og áður sagði,
sjá hann á skerminum öðru hvoru
frá 1966 til 1968. En að venju var
honum ekki að skapi að verða
mosavaxinn á sama sað. Hann
hélt enn utan til Indiana, nú til að
ná sér í meistaragráðu. En jafn-
framt kenndi hann tækni við
sjónvarpsauglýsingar. Næst tók
hann dálftið ólíklegt hliðarspor;
réðist til Slysavarnafélagsins um
tveggja ára skeið, en sfðan að
nýju til Sjónvarpsins og þar var
hann til ársins 1973, að þau hjón
brugðu búi og fluttust til Winni-
peg.