Lesbók Morgunblaðsins - 13.11.1977, Blaðsíða 7
AÐ UÚKA UPP
MUM STEINSINS
meyjar". En fleira kemur þar til
en hlutrænar myndir. Bókin
flytur einnig Ijóðræna texta
Kristjáns skálds frá Djúpalæk,
sem bæði er gæddur innsæi
skáldsins og skyggni dul-
spekingsins. Og þótt hann að
vísu sjái margt hið sama og vér
hinir, þá verða myndir steinsins
honum meiri opinberun. Hann
gengur undrandi inn i veröld
töfranna, og fyllist lotningu
fyrir höfundi tilverunnar, sem
þarna opinberar dýrð sína á svo
sérstæðan hátt, og hann játar
,,að aldrei hefði okkur grunað
slíka dásemd.” Vel mætti svo
fara, að myndir þessar yrðu
fleiri skáldum en Kristjáni inn-
blásturs og yrkisefni. Textar
Kristjáns eru merkilegir og
opna oss hinum enn nýja sýn á
þeirri töfraveröld sem fyrir
augun ber. Ef til vili lyfta þeir
fyrir oss örlitlu horni af tjald-
skör, svo að vér fáum skynjað
litið eitt af dásemd og mikil-
leika skaparans og náttúrunn-
ar. En gerir raunar ekki öll
fegurð það?
Ágúst Jónsson, trésmiða-
mejstari á Akureyri, hefur lengi
eins og margir aðrir haft
gaman af að safna steinum úti i
náttúrunni, verið athugull og
fundvis á það sem sérkennilegt
var við útlit þeirra og form og
oft lagt á sig mikið erfiði við að
leita steina uppi um fjöll og
firnindi En hann fýsti að
skyggnast dýpra en að gleðja
augað við ytra form og liti, sem
fram koma á yfirborðinu. Hann
tók þvi upp þá tómstundaiðju
að saga þá sundur og slípa. og
kom þá margt nýtt i Ijós, sem
engan hafði grunað. Ósjálegur
moli var hinn lystilegasti grip-
ur. En svo datt honum i hug að
láta Ijós falla gegnum þunnar
flögur og Ijósmynda það sem
þá sæist. Árangurinn eru
myndir þær, sem hér er að sjá.
Það er naumast hægt að
segja, að islenskt steinariki sé
fjölskrúðugt ef litið er á teg-
undir þess. Ekkert er hér af
hinum svonefndu gimsteinum,
sem hvarvetna eru eftirsóttir,
sem hin mestu dýrindi. Fátt er
um málmsteina, sem skapa
sumum þjóðum auð og at-
vinnu Miklu mestur hluti
steinarikisins heyrir til hinna
svonefndu kvartssteina, sem
hlotið hafa nöfn og verið
sundurgreindir eftir lit sinum,
en litir þeirra eru fram komnir
við iblöndum ýmissa efna, þar
sem kvartsið sjálft er tær kýsill.
Flestir eða allir verða kvarts-
steinarnir til sem fyllingar í hol-
um eða sprungum i bergi
Myndirnar i bók þessari eru
nær allar af steinum sem gler-
hallar kallast en það nafn hafa
þeir hlotið af þvi, að þeir hið
ytra likjast ógagnsæju gleri,
Fræðilegt nafn þeirra er
chalcedones. Skal það ekki
nánar rakið hér, þvi að fegurð
eða fjölbreytni myndanna er á
engan hátt tengd nöfnum
steinanna."
U,