Lesbók Morgunblaðsins - 13.11.1977, Blaðsíða 14

Uppgjörið við herra
þriðja ríkisins
Hermann Göring í yfirheyrslu. Göring hafði hneigzt til hóglífis og jafnvel eiturlyfja-
neyzlu á síðari árum og var honum mjög aftur farið, þegar hann var tekinn höndum. En
úr því var eins og hann hresstist og var hinn brattasti um tíma. Þegar hann var spurður
um atvinnu í fyrstu yfirheyrslunni svaraði hann hátt og virðulega: „Yfirmaður
flughersins, Flugmálaráðherra, Forsætisráðherra Prússlands, Þingforseti, Skógmála-
ráðherra og Ríkismarkskálkur“.
Framhald af bls. 13
varpinu, að allir foringjar Hitlers-
æskunnar, háir sem lágir, yrðu
handteknir og ákærðir. Þegar
Schirach heyrði þetta afréð hann að
gefa sig fram. Hann reit yfirmanni
bandarísku herdeildarinnar í
Schwaz bréf þar sem hann kvaðst
mundu ganga á vald bandamanna
og svara til saka frammi fyrir dómur-
um þeirra. Bandaríkjamenn lögðu
engan trúnað á bréfið, er það var
lesið þeim, og töldu þeir það
einungis lélega fyndni. En þegar
Schirach birtist í aðalstöðvunum í
eigin persónu voru þeir til neyddir
að trúa, og var hann handtekinn og
færður í fangelsi.
Joachim von Ribbentrop sem
verið hafði utanríkisráðherra frá
1938 var staddur í Flensburg um
þær mundir, er Dönitz var að mynda
ríkisstjórn sína. Þegar Dönitz
hafnaði honum hélt hann til
Hamborgar. Hann fór alls ekki dult
þar, en sprangaði um í áberandi
klæðnaði, leit inn til gamalla
kunningja sinna og rabbaði við þá,
eins og ekkert hefði í skorizt. Það
var sonur eins kunningja hans, sem
sagði að lokum til hans. Var Ribben-
trop handtekinn í íbúð sinni
snemma morguns 14. júní.
Július Streicher, fyrrum leiðtogi
í Franken fannst í Waldring nálægt
Berchtesgaden. Þar nefndi hann sig
„Seiler" og þóttist listmálari. Banda-
rískir hermenn höfðu uppi á honum
og gerðu honum heimsókn. „Seiter"
málari sat úti á verönd, þegar þeir
komu, og vann að vatnslitamynd.
Hann var kvæntur fyrir rúmum
mánuði, þegar þetta var. Eiginkona
hans, Adele, hafði verið einkaritari
hans árum saman. Tók hún á móti
hermönnunum. Þeir komu fjórir
saman. Tveir þeirra. höfuðsmaður
og majór, gengu út á veröndina, þar
sem Streicher sat, og voru báðir
með skammbyssur á lofti. Majórinn
vék sér að Streicher og spurði á
lýtalausri jiddísku (jiddíska var mál
Gyðinga í Þýzkalandi, blendingur
þýzku og hebrezku): „Ertu í nasista-
flokknum?" Streicher reyndi að tefja
tímann, þótt til lítils væri. Gerði
hann sér upp heyrnardeyfu og varð
kona hans að endurtaka spurn-
inguna fyrir hann. Þá svaraði hann
játandi. Majórinn spurði hann þá að
nafni. Streicher þóttist ekki heldur
heyra það og varð kona hans enn að
koma til. „Júlíus Streicher" var
svarið og þar með var leiknum lokið.
Liðsforingjarnir voru hálfundrandi,
að svo vel bar i veiði, en áttuðu sig
fljótt og annar sagði: „Come on!"
Fóru þau svo inn. Streicher stakk
við, og fékk þvi að taka með sér
göngustaf. En liðsforingjarnir gengu
úr skugga um það, að ekki væri
vopn falið í stafnum; ætluðu ekki að
láta Streicher ganga sér úr greipum!
Streicher var svo leiddur út og ekið
með hann til Berchtesgaden. Þar
fékk hann forsmekkinn að refsingu
sinni. Sagði hann síðar, að Gyðingar
hefðu ofsótt hann og reynt að gera
sér allt til miska, sem þeir gátu. En
hann hafði unnið til þessara vin-
sælda sinna. Hann var einhver ákaf-
asti Gyðingahatari í nasistaflokkn-
um, og er þá mikið sagt. Áður var
minnzt á „Der Sturmer", það fárán-
lega blað, sem Streicher ritstýrði og
stefnt var gegn Gyðingum.
Wilhelm Keitel, hershöfðingi var
lýstur „stríðsfangi" 13. maí. Hann
hafði farið frá Dobbin til Plön í
Holstein á fund Dönitz flotaforingja
þann 30. apríl. Honum sagðist síðar
svo frá: „Hinn 8. maí 1 945, eftir að
Jodl hershöfðingi kom aftur frá aðal-
stöðvum Eisenhowers hershöfðingja
í Reims, flaug ég í erindum Karls
Dönitz stóraðmíráls, æðstráðanda
hersins og ríkisleiðtoga, til Berlínar
með samningsuppkast þeirra Jodls
og yfirmanns herforingjaráðs
Eisenhowers.
Við héldum til Karlshorst og þar
var okkur fengin vist í litlu íbúðar-
húsi. Þangað komum við um
eittleytið um daginn.
Stuttu fyrir miðnætti, þegar upp-
gjafarskilmálarnir áttu að taka gildi
héldum við til herskálans. Okkur var
vísað inn i gildasalinn um stórar
hliðardyr. í því bili var klukkan að
slá tólf. Okkur var vísað til sætis við
mikið langborð og var þá þéttsetið
við það. Salurinn var nærri troð-
fullur af mönnum.
Athöfnin hófst með stuttum inn-
gangi. Því næst spurði Shukoff
hershöfðingi mig, hvort ég væri bú-
inn að kynna mér uppgjafar-
samninginn. Ég svaraði þvi játandi.
Hann spurði mig þá hvort ég væri
reiðubúinn að viðurkenna skilmál-
ana með undirskrift og játaði ég því
einnig. Hófust svo undirskriftir og
því næst svardagar. Þegar athöfn-
inni var lokið héldum við aftur upp í
íbúðarhúsið.
Við vorum vel haldnir í mat og
drykk; fyrst var okkur boðið „kalt
borð" og nokkrar víntegundir með,
en í eftirrétt kæld jarðarber, hið
mesta sælgæti. . .
Að kvöldi sunnudagsins 12. maí
kom bandarísk sendinefnd til Flens-
borgar og tók hún sér aðsetur um
borð í lystiskipinu „Patria". Dönitz
var kallaður fyrir fyrstur, en ég átti
að koma hálftíma síðar. Dönitz fór
frá borði um hálfeittleytið og var ég
þá sóttur. Bandaríski yfirmaðurinn
Rooks majór, tilkynnti mér, að ég
væri hér með orðinn stríðsfangi og
yrði ég færður til fangavistar eftir
tvo tíma.
Við lögðum af stað um tvöleytið.
Flogið var til Luxemburgar. Þar var
ég færður i gæzlu í Park-Hotel í
Mondorf. Var Seyss-I nquart kominn
þangað á undan mér. Ur þessu var
farið með mig sem hvern annan
stríðsfanga. í Flensburg hafði ég
verið alveg frjáls ferða minna og ók
jafnvel í eigin bíl út á flugvöllinn.
Tveir tímar höfðu liðið frá því, að
mér var tilkynnt, að ég væri orðinn
stríðsfangi og þar til við lögðum af
stað til Luxemburgar. Mér hefði
verið í lófa lagið a fyrirfara mér. En
mér hafði ekki komið það til hugar.
Mig grunaði ekki þá að hverju fór."
Karl Dönitz flotaforingi og sam-
starfsmenn hans í hinni nýmynduðu
„rikisstjórn", Alfred Jodl, Albert
Speer, Schwerin von Krosigk greifi
og fleiri voru allir handteknir í Flens-
burg og farið með þá eins og hættu-
lega glæpamenn. Aðsetur stjórnar-
innar, þar sem Dönitz hafðist við
með leyfi bandamanna, var
umkringt 23. maí. Þótti ekki duga
minna en tvær fótgönguliðsdeildir
og skriðdrekasveit. En Dönitz hafði
verið tilkynnt, er hann fór um borð í
„Patria" eins og fyrr sagði, að ríkis-
stjórn hans yrði sett af og ráðþerrar
hennar og yfirmenn hersins hand-
teknir innan nokkurra tíma.
Þegar Dönitz og fylgdarmenn
hans voru farnir frá borði, höfðu
brezkir hermenn ráðist inn í húsa-
kynni „utanríkisráðuneytisins". Þar
hafði átt að hefjast fundur eftir
skamma stund. Hermennirnir
skipuðu öllum Þjóðverjunum að af-
klæðast og var leitað mjög nákvæm-
lega á þeim — eða í þeim öllu
heldur. Liðsforingjar og einkaritarar
voru færð afsíðis til skoðunar.
Brezku hermennirnir stungu á sig
úrum, hringjum og öðrum verðmæt-
um fanganna. Síðan var föngunum
skipað að rétta hendur upp og þeir
reknir út úr húsinu. En þar biðu
blaðamenn og Ijósmyndarar, og
þóttust þeir hafa himin höndum
tekið, er fangarnir komu út: herfor-
ingjar og ráðherrar Þriðja ríkisins
allsberir. Birtist fregnin af þessu I
öllum blöðum daginn eftir. „Þriðja
rikið leið undir lok i gær ', hljóðaði
fyrirsögnin í „New York Times"
12 dögum síðar, hinn 5. maí
1 945 tóku bandamenn sér opinber-
lega æðstu völd i Þýzkalandi.
Niðurlag i næsta blaði.
Alfred Jodl h.ershöföingi
var hengdur. Hann bar sig
hermannlega fyrir aflökuna
og hrópaöi: „Ég heilsa þér,
Þýzkaland, ættjörö mín!“ er
snaran hafði verið lögð um
háls honum.