Lesbók Morgunblaðsins - 26.01.1980, Qupperneq 11

i
og ýmsum tegundum af garni. Rúllur á
rúllur ofan af öllu þessu efni minna á
netaverkstæði, en þar að auki notar Nína
koparvír í vefinn og hafði saman dregið
margar rúllur af honum. Þetta er semsagt
ekki neinskonar fínlegt bróderí; veflist af
þessu tagi er alveg sér á parti og meira í
ætt við höggmyndir en venjuleg vegg-
teppi. Það fer þó ekki milli mála, að Nína
hefur náð góðum tökum á þessari
myndgerð og ofur skiljanlegt, að mynd-
verk hennar hafa reynzt útgengileg.
Verðið á þeim gæti verið 350—700
þúsund íslenzkar krónur.
„Ég hef ekkert bísnisvit", segir Nína,
„en ég hef verið feykilega heppin og
getaö lifað af listinni uppá síðkastiö, eöa
skrimt, skulum viö segja. En þess ber að
gæta, að ég fer með mikiö í efniskostnað.
Ekki er ég í neinum samtökum eða
félögum. Þó er til veflistafélag hér í París
og ég fór á fund í félaginu, en allt gekk
útá kjaftæði, sem ég hafði engan áhuga á
og svo fór að ég sótti ekki einu sinni um
inngöngu. Ekki er ég heldur í sambandi
við neitt gallerí, en þau eru mýmörg og
misjöfn að gæðum og taka frá 25—80%
af því sem selst."
Á þessu nýbyrjaða ári er fjölgunarvon
hjá þeim hjónum og í samræmi við það
koma nýjar skyldur til sögunnar hjá
húsmóöurinni, nýtt viðfangsefni. Hún er í
raun útivinnandi húsmóöir, þótt vinnan sé
bara á næstu hæð fyrir ofan og hvernig
skyldi hún haga þessari vinnu sinni?
„Alltaf ætla ég mér að vinna í 8 tíma á
degi hverjum", segir Nína, — „yfirleitt er
ég góð á morgnana; hef farið á fætur
uppúr klukkan átta eftir aö ég gifti mig og
vinn þá til klukkan eitt. Eftirmiðdagurinn
vill verða ódrýgri; þetta er svo miðsvæöis
í borginni og það hefur verið mikill
pestagangur hjá okkur, bæöi eru þaö
Islendingar og aðrir.“
Nína er að sjálfsögðu byrjuð að skjóta
rótum í þessu umhverfi. En fólkið er iíka
hluti umhverfisins og ekki sá þýðingar-
minnsti, — og útlendingar bera Frönsur-
um misjafnlega söguna. Nína segir líka,
að hún viti alltaf hvar hún hafi íslendinga,
en það sama getur hún ekki sagt um
Fransmenn; jafnvel ekki þá sem hún telur
sig þó þekkja vel. Fransmenn eru öðru-
vísi, segir hún, hugsa öðruvísi og eru
öðruvísi uppaldir.
Enginn er svo að hann sakni ekki
einhvers aö heiman, þótt vel gangi að
skjóta rótum í nýju umhverfi. Og hvaö
skyldi það helzt vera, sem Nína saknar
frá ísa köldu landi. Jú, einmitt ísinn og
kuldinn. Hún saknar vetrarins mest af
öllu, — „að sjá aldrei almennilegan snjó
og að finna aldrei almennilegt rok. Síöast
þegar ég kom heim, bar það uppá janúar.
Þá gerði öskubyl og ég naut þess bara að
standa úti og láta bylinn leika um mig.
Svo þykir mér heldur miöur, aö fá hvorki
nýja ýsu né grásleppu".
Hvort sem Nína Gautadóttir fær aö
búa lengur eða skemur í Latínuhverfinu,
þá hafa mál nú þróast þannig, að
móðuramma mannsins hennar hefur látiö
þeim eftir dálítiö Hans og Grétu-hús í
útjaöri Parísar. Þar er ævintýralega
fallegt, segir Nína, en því miður er húsiö
eitthvað utan við skipulagið og óvíst,
hvort það fær að standa um aldur og ævi.
Nína gæti haft vinnustofu þar plássins
vegna, en býst síöur viö að gera þaö; kýs
fremur að halda þeirri vinnustofu, sem
hún hefur nú komið sér upp, enda líklegt
að andinn eftirsótti sé frekar á sveimi í
Latínuhverfinu en úti í úthverfum. Nú
þegar þetta kemur á þrykk, er Nína flutt í
húsið.
Veflist Nínu Gautadóttur er vissulega
þess virði, að hún væri kynnt hér með
sérstakri sýningu. Kannski hefur hún ekki
mjög mikinn áhuga á því og lái henni það
hver sem vill. Hún hefur þó tvívegis rétt út
hendina í von um vinsamlegar undirtektir,
en hafði ekki erindi af því erfiði. í annaö
skiptið hafði hún áhuga á að taka þátt í
hinni árlegu haustsýningu FÍM og í hitt
skiptið í norrænni veflistarsýningu. í bæði
skiptin sendi hún verk, sem höföu fengið
verðlaun erlendis, — en hér var þáttöku
hennar umsvifalaust hafnað.
heitir: meiri gróður, meiri tré. Við
erum að stíga inn í ár trésins. Hér
þurfa öll ár að vera ár trésins ef
lífvænlegt á að vera í landinu til
frambúöar. Sá, sem leggur það á
sig að aka hringinn um landið í
sumarleyfinu — hvar stansar hann,
hvar tjaldar hann? í Vaglaskógi og
Hallormsstaðaskógi. Á helgum
sumarsins safnast fólk saman í
Húsafellsskógi, Galtalækjarskógi
eöa í Þórsmörk eóa annars staöar
þar sem skjól er af trjám. Skógur
bætir loftslag og sálarástand.
Skógrækt er líka prýðis námskeið í
þolinmæði. Á liðnum áratug gekk
enn á skóglendi og annað gróöur-
lendi landsins, þrátt fyrir sífellt fjas
Oska-
listi
níunda ára-
tugarins
Nú — þegar staðið er á mótum
áratuga — er ekki óviðeigandi að
litið sé um öxl og fram á við. Hvaö
einkenndi liðinn áratug, hvaða spor
markaöi hann í íslandssöguna,
hvað skildi hann eftir sig? Fánýtt
þras, þrætur, illindi. Ef komandi
áratugur verður kópía af hinum
liðna líst mér ekki á blikuna. En ég
vona aö hann verði skárri og legg
því fram dálítinn óskalista: Ég vona
að núverandi fræöslukerfi, þetta
forklúðraða hrófatildur af heimsku
og lögleysu, verði molað mélinu
smærra og upp af því megi rísa
eitthvaö sem vit er í. Ég vona
ennfremur aö sú tíð renni upp á ný
að nefna megi ættjarðarást og
þjóðhollustu án þess aö verða aö
háði og sþotti fyrir bragðið. Nú er
þrjú er verðbólgan — aö henni
verði sökkt út á sextugt dýpi. En til
að svo megi verða hljótum við,
bæöi óbreyttir borgarar og forystu-
lið, að snúa baki við vígorðum en
horfast í augu við raunveruleikann.
Eins og nú er komiö verður verö-
bólgan naumast stöðvuð á
skemmri tíma en hálfum til heilum
áratug, jafnvel þó þyrjað væri að
spyrna við fótum strax. Talið er aö
lífskjör séu hér tuttugu til þrjátíu
prósent lakari en vera þyrfti —
vegna verðbólgunnar! Hrikalegt.
Fjóröa er vegakerfið. Það er
lygileg staðreynd aö vegirnir hafa
verið að versna jafnt og þétt
síöastliöin þrjátíu ár, ef undan eru
skildir smáspottar hér út frá
Reykjavík. Verði ekki kominn
þokkalega akfær vegur (malbik-
aöur, en þó allra helst steyptur)
norður til Akureyrar og austur til
Kirkjubæjarklausturs eftir tíu ár, þá
hefur landinu veriö laklega stjórn-
að. Þyki einhverjum þessari ósk í
hóf stillt, þá segi ég og skrifa að ég
slægi ekki hendinni á mótum góð-
um vegi hringinn í kringum landiö.
Gott og vel, höldum áfram með
samgöngurnar: Innlent eldsneyti er
framtíðin. En er þá nokkru fjar-
stæðara að íslendingar framleiði
einnig sína eigin bíia? Er nokkru
vandasamara að smíða bíla en til
dæmis að taka eldavélar sem hér
hafa verið framleiddar með góöum
árangri áratugum saman? íslenskir
bílakaupendur eru aiitaf að leita aö
óskabílnum sem aldrei finnst — bíl
sem henti sérstaklega íslenskum
vegum, staöháttum og loftslagi.
Fólksbílar eru framleiddir fyrir
eggslétta vegi og eru, hingað
komnir, eilífur verkstæðismatur og
sálarháski fyrir eigendur. Jeppar
eru gerðir fyrir torfærur sem hér
veröa að vísu hvarvetna á vegi en
eru of eyöslufrekir í daglegri notk-
un. Mig minnir aö fólksbílarnir um
1930 væru á átján tommu felgum,
enda komust þeir um allar trissur.
Þannig þarf íslenski fólksbíllinn að
vera: hár sparneytinn, vel varinn
fyrir ryði, stilltur fyrir hóflegan
hraða, látlaus en þægilegur. Því
miður yröum við aö vera upp á
aöra komnir meö efni í bílinn. Og
líka með þekkinguna! Af hvoru
tveggja er nóg framboö í heimin-
um. Bílaverksmiðja er ekki draum-
ur og ekki fjarstæða heldur vel
hugsanlegur möguleiki — það er
að segja með þeim fyrirvara að
íslendingar verði að tíu árum liðn-
um hættir að ríða gandreið á
hugmyndafræöi einni saman.
Bílaverksmiðjuna kalla ég sem
sagt fimmtu óskina. Sjötta óskin
um mengunarvarnir og betri um-
gengni við náttúruna.
Ég enda svo á gömlu helgitölunni
— sjö — og í sjöunda lagi óska ég
lýðveldinu nýrrar stjórnarskrár.
Upplausnin í pólitíkinni á liðnum
áratug ætti að verða okkur lexía.
Unnt er að benda á raunverulega
hliðstæðu annars staðar frá, og
kannski margar. Mér kemur í hug
franska lýðveldið fyrir daga de
Gaulle: Þingræði aö nafninu til, ótal
flokkar, ringulreið, upplausn.
Franska þingið átti t.d. aö kjósa
landinu valdalausan forseta en var
í raun orðið ófært um að koma sér
saman um svo sjálfsagt mál, hvað
þá þaö sem meira var. Það er
lágkúra af versta tagi aö halda því
fram að lýöræðinu stafi hér hætta
afþvíað til að mynda húnvetningar
og skaftfellingar ráði of miklu en
reyknesingar of litlu. Og að nefna
fjölgun þingmanna sem hrossa-
lækningu fyrir lýöveldiö finnst mér í
senn hlægilegt og ósvífið. Viö
þurfum á styrkri stjórn að halda,
hvað sem hún er kölluð, vinstri eða
hægri, en alls ekki fleiri þingmönn-
um. Hins vegar finnst mér sjálfsagt
að leggja þyngri ábyrgð á herðar
þjóðhöfðingjanum, láta vanda
fylgja vegsemd. Yfirbygging þjóð-
félagsins er orðin alltof þunglama-
leg og dýr. Ef okkur á að farnast
skár á komandi áratug en hinum,
sem liðinn er, veröur aö minnsta
kosti hluti farsældarinnar að koma
ofan frá.
Erlendur Jónsson