Lesbók Morgunblaðsins - 26.01.1980, Blaðsíða 13

R OG PLEBEJAR
Smásaga eftir
Hans Kirk
Halldór Stefáns-
son þýddi
pao heyröist dynkur frá risher-
bergjunum og frú Pliníus þeyttist
upp, til aö áminna drengina um aö þeir
yröu aö vera kyrrlátir, svo læddist
hún niður og hlustaöi andartak viö
dyr vinnuherbergisins, en guöi sé lof
Pliníus haföi ekki vaknað. Hún heyrði
djúpan, rólegan andardrátt hans.
— Ojá ojá, Pliníus gapti, þegar
konan hans gekk inn meö kaffibakk-
ann. — Þá er maður aftur úthvíldur og
tilbúinn í stríöiö. Þakka þér fyrir, viltu
svo rétta mér kassann meö smá-
vindlunum.
Frú Pliníus brosti ánægö, maöur-
inn var í góöu skapi. Á milli gat hann
verið dálítiö erfiöur, þegar hann vakn-
aöi og átti aö fara aftur í skólann.
Hann haföi ákaflega viökvæmt
skaplyndi. Hún strauk sér yfir þunnt,
fölnaö háriö og ákvaö aö segja frá því
stríöi sem hún haföi átt í með
stofustúlkuna í húsinu.
— Fyrir 10 mínútum bað ég
fröken Hansen aö fara til Justesens
kaupmanns, eftir vörum, sagöi hún, en
hún fullyrti aö fólk mundi gera grín aö
henni, ef hún léti sjá sig meö körfu á
götunni. Hún vill fá vörurnar heim-
sendar. En mér sýnist nú samt, enda
þótt hún sé ráðin sem stofustúlka en
ekki sem vinnukona aö hún sé
skyldug tll aö reka þau erindi sem
henni er falið.
— Þetta er táknrænt, sagöi
Pliníus. — í hæsta lagi táknrænt.
Þessi hálfmenntunarhroki. í gamla
daga voru hinar virkilegu hugsjónir í
heiðri haföar, nú fyrirfinnst ekkert
nema hrokinn. Eins og hinn virkilega
menntaöi maöur mundi fyrirveröa sig
fyrir aö sýn sig meö körfu á armi á
götunni. Vilt þú biöja fröken Hansen
aö koma inn til mín. Og heyrðu
kallaöu á drengina. Þaö er góö lexía í
uppeldi hvernig ég bregst viö slíkum
vanda.
Frú Pliníus flýtti sér út til aö kalla
saman íbúa hússins. Andartaki síöar
voru allir samankomnir í stofu doktors-
ins. Drengirnir gáfu hver öörum
olnbogaskot. Þeir voru ekki á þvi
hreina meö hvort þaö voru þeir sem
höföu misstigið sig. Fröken Hansen var
rjóö í kinnum. Frú Pliníus haföi tekiö
sér stööu við dyrnar, sem dyravörð-
ur. Pliníus lagfæröi á sér gleraugun
og leit rannsóknaraugum á ungu stúlk-
una.
— Fröken Hansen, sagöi hann,
konan mín hefur látið mig vita að þér
hafið neitaö aö sækja vörur til kaup-
manns Justesens í körfu.. .
— Ég neitaöi ekki, greip unga
stúlkan fram í, mér fannst bara .. .
— Viljið þér sýna mér þá velvild
aö lofa mér aö tala út, sagði Pliníus
og þurrkaði enniö, þér færöust aö
minnsta kosti undan svo að konu
minni fannst þaö skylda sín, aö láta
mig vita um það .. . Viljið þér segja
mér hvort okkar þér haldiö aö sé
þekktara í þessum bæ, og þar af
leiöandi viökvæmara fyrir gagnrýni
og bjánalegum athugasemdum. Mér
mundi aldrei detta þaö í hug, aö reyna
aö telja yöur hughvarf til aö fara með
körfu út á götu, ég ætla þess vegna
aö biöja yður um leiðsögn þegar ég
núna eftir nokkrar mínútur fer í skól-
ann. Ég ber körfuna og þegar viö
komum aö dyrum Justesens kaup-
manns, takiö þér hana og pantið
hinar umbeönu vörur og látiö sendil
Justesens kaupmanns fara meö körf-
una heim.
— Já en fyrst aö drengurinn á
hvort sem er aö bera körfuna heim,
geturm við alveg eins hringt, sagði
fröken Hansen þrjósk.
Pliníus andvarpaöi uppgefinn og
greip í grásprengt háriö. Stúlkan
skildi sem sagt ekki aö hann hæddi
hana yfirlætislega.
— Viljið þér fylgja mér niður
götuna fröken Hansen, eða viljiö þér
þaö ekki, sagöi hann. Gott, viljiö þér
þá vera svo vinsamlegar að fara fram
og finna körfuna og þið drengir
verðið aö koma ykkur í skólann.
— Þaö er eitt enn, sagöi frú
Pliníus frammi í ganginum. — Ég
held ég veröi aö segja þér að hænsni
Knudsens kennara hafa aftur veriö
inni í garöinum okkar. Þau hafa
rótaö til í jurtabeöinu svo skelfing er
aö sjá.
— Jæja, sagöi Pliníus, ég er
greinilega neyddur til aö biöja herra
Knudsen kennara um aö koma því inn
í höfuöið á hænsnunum sínum að viö
lifum enn þá í samfélagi þar sem
eignarrétturinn er virtur. Það skal
verða gert.
Fröken Hansen kom með körfuna
og rétti doktornum hana. Um leið
rétti frú Pliníus honum silfurbúinn staf.
Pliníus vafraði á undan niöur veginn.
Unga stúlkan fylgdi honum eftir í
nokkurra skrefa fjarlægö. Viö horniö
á aðalgötunni stansaöi Pliníus aöeins,
stúlkan var komin upp að hliö hans.
— Við fylgjumst, sagöi hann
hranalega.
Göngulag Pliníusar var sambland
af viröulegum vöövahreyfingum og
fyrirmyndar galliskum þokka. Hann var
útskeifur og fjaöraði mjög í hnjáliðun-
um viö hvert skref. Þegar hann
mætti einhverjum sem hann þekkti,
heilsaöi hann með yfirdrifnum hátíöleg-
um serimonium. í tíu skrefa fjarlægð
færöi hann körfuna yfir í þá hönd
sem hann hélt á stafnum í og sveiflaði
barðabreiöum hattinum í glæsilegum
boga, og boraöi augunum í ásjónu
viðkomandi.
Eftir einn tvo tíma yröi þaö komiö
út um allan þennan litla bæ, aö dr.
Pliníus heföi í eigin persónu boriö
körfuna til kaupmannsins, vegna
þess aö þjónustustúlkan heföi neit-
aö því. Fólk myndi skilja, aö svoleiðis
framkomu hafði aðeins sérstakur and-
ans jöfur og fordómalaust fólk. Viö
dyr Justesens kaupmanns rétti
hann frk. Hansen körfuna meö form-
legri kveðju. Kona er kona, jafnvel þótt
þaö sé hlutskipti hennar aö bursta
stígvél manns. Svoleiöis kemur
andans aristokrat fram. Látum nú
demokratana leika það eftir hugsaði
hann ánægður.
í síöasta tíma haföi Pliníus þriöja
bekk í latínu. Sá fyrsti sem hann tók
upp var sonur Knudsens kennara.
Fórnardýrið lauk tveimur erfiöum
spurningum málfræöilegum, en viö
hina þriöju lenti hann í strandi. —
Gott, sagöi Pliníus, þá reynum viö að
fara aðra leiö. Eftir um þaö bil fimm
mínútur haföi honum tekist meö
regni af spurningum aö gera Knud-
sen kolruglaðan og taugaveiklaöan, og
hann hjó velhirtri hendinni í púltið og
sagöi:
— Þetta er einfaldlega forsmán!
Aörir í bekknum önduöu léttar.
Fórnardýrið var fundið. Þaö sem eftir
var tímans mundi Plinius óskapast,
sökkva sér niöur í eyöilegginguna,