Lesbók Morgunblaðsins - 27.09.1980, Blaðsíða 9

sem segja einhverjar sögur. Oft tekst
þaö mjög vel og setur svip á mexík-
anskan arkitektúr og um leiö eru
myndlistarmönnum skapaöir mögu-
leikar.
Aö ööru leyti er mexíkanskur arki-
tektúr svipaöur þessum alþjóðlega, en
getur þó talizt stefnumarkandi, bæöi í
byggingartækni og stíl. Ekki vantar, aö
byggö séu Ijót hús í bland, en þaö vill
fylgja meö, þegar menn eru djarfir í
tilraunum. í heild veröur Mexíkóborg
að teljast Ijót, enda búa þar nú um 15
milljónir manna. Vegna örrar fjölgunar,
hefur veriö byggt of hratt og ekki verið
hægt aö vanda sig sem skyldi. Síöan
1961 hefur fjölgað þar um 10 milljónir,
eöa um 500 þúsund á ári.
ARKITEKTUR '
v_____________________________;
Reyndar er mikil fólksfjölgun í öllu
landinu, en stóru og smáu er stjórnaö
frá Mexíkóborg og þangað liggja allir
vegir. Ég kunni ákaflega vel viö
Mexíkana; þeir eru glaöværir og
skemmtilegir menn og þaö er gott að
vera útlendingur þeirra á meðal. En
maöur veröur aö kunna málið. Eftir tólf
ár átti maður að ráöa sæmilega viö
þaö, en í fyrstu tók ég hálft ár til aö
komast niöur í málinu, áöur en ég
byrjaöi í skólanum.
Ég á mjög góðar endurminningar
um árin í Mexíkó. Eins og í stórum og
fjölmennum löndum, er margt þar sem
naumast verður talið til fyrirmyndar, —
eins og gífurleg misskipting auös til
dæmis. En millistéttin fer ört vaxandi
meö almennari velmegun og nú er
Mexíkó aö veröa olíustórveldi.“
„Svo við snúum okkur aftur aö
húsasamstæöunni viö Hæöargarö,
sem var tilefni þessa spjalls: Menn
hafa talið víst, aö þau væru ættuð frá
4
kostnaðaraukningu. Hvernig varö út-
koman; uröu þessar íbúöir dýrar?“
„Ég hygg aö þær hafi orðiö svona
rétt í meðallagi dýrar. Og eftir því sem
formaöur húsnefndar tjáöi mér, er þaö
yfirleitt fremur ungt fólk meö börn,
sem býr þarna og það er ánægt með
þetta form.“
„En nú er alllangur tími liðinn síðan
hafizt var handa þarna og tilraunin
viröist hafa tekizt vel. Eru samskonar
samstæöur á döfinni annarsstaðar, —
hefuröu teiknað fleiri af sama tagi?“
„Ekki er það svo ég viti, að hliöstæö
hús séu í smíðum. Og ég hef ekki veriö
beöinn aö teikna slíka byggö uppá
nýtt, nema sami aöili óskaöi eitt sinn
eftir því við mig, en missti af lóðinni,
svo það fórst fyrlr."
„Ætti aö þínu mati aö byggja meira
Mexíkó í Ijósi þess aö þú læröir þar
og starfaöir svo lengi.“
„Vera má aö svo sé. En þarna eru þó
öllu fremur latnesk áhrif, — og þá á ég
viö áhrif frá þjóölegum byggingarmáta
í þessum löndum, en ekki áhrif frá
neinum sérstökum arkitekt. En sem
sagt: Ég teiknaði þessa húsasamstæöu
fyrir Ármannsfell h/f, sem byggöi hana
og seldi íbúöirnar tilbúnar undir
tréverk, en fullfrágengiö aö utan og
útlitinu réöi ég alveg. Aftur á móti haföi
ég aöeins hönd í bagga meö frágangi á
einni íbúð.“
„Meiniö hefur veriö, aö smávægileg
frávik frá því venjulega og hefö-
bundna, hafa kallað á stórfellda
á þennan hátt, — og þá meö þeim
tilbrigöum í útliti og skipulagi, sem
auðvelt sýnist aö koma við?“
„Já, ég er á þeirri skoöun. Kostirnir
eru augljósir: þetta uppfyllir þaö, aö
fólk geti búiö útaf fyrir sig, en hefur
kosti fjölbýlisins og ætti aö vera hægt
aö þróa þannig aö framkvæmdin yröi
ódýrari.
Byggingar af þessu tagi skapa
óendanlega breytilegt form, en til
þessa hafa sambýlishús hjá okkur
veriö æöi tilbreytingalaus. Kannski má
telja þaö til ókosta, aö fólk veit meira
hvað af ööru í sambýli af þessu tagi,
þrátt fyrir sérinnganga. Þaö helgast af
hringforminu; maöur sér inní garöinn
og þar meö gluggana hjá þeim, sem
Sóö inn í garðinn, sem er tH semelgln-
legra afnota handa íbúunum og um leið
leiksvæöi barnanna. Aö ofan sóst eitt
húsnúmeriö. Haukur Dór hefur hannaö
þau og brennt í keramik og eru engin
tvö eins.
búa handan garðsins. Gluggar í vepju-
legum blokkum snúa hinsvegar allir
útáviö.
Hvaö frágang snertir, þá er þess aö
geta, aö öll þök eru hallandi, en aö
utanveröu eru veggir málaöir eins og
þeir koma úr mótunum. Mexíkönsk
áhrif koma fram í dyraumbúnaði, en
útidyr eru allar sín með hverju móti;
efniö er þaö sama, en mynstriö er
breytilegt og einnig litir. ÞaÖ setur og
svip á innganginn hjá hverjum og
einum, aö húsnúmerin eru unnin á
listrænan hátt í keramikplötu, sem
síðan var innfelld í steypuna. Einnig
þau eru sitt meö hverju móti og unnin
af Hauki Dór Sturlusyni. Samskonar
skreytingar eru aftur á móti á öllum
svölum."
„Þaö eitt út af fyrir sig er sárstætt.
Viltu annars segja -eitthvaö um ts-
lenzkan arkitektúr almennt?“
„Hann er margbreytilegur og aö
mörgu leyti skemmtilegur, en heildar-
svipur borgarinnar og bæja yfirhöfuö,
endurspeglar lífsviðhorf, sem gefur til
kynna aö viö búum í afar stressuðu og
SJÁ NÆSTU SÍÐU