Lesbók Morgunblaðsins - 24.01.1981, Blaðsíða 12

Christian Favre
Ófullkomnað verk
Fornleifafræöingar eru nær því allir á
sama máli um tvö höfuöatriöi varðandi
„turninn" í Babel. Gordon, brautryðjandi
egyptafræöingur, álítur, aö þessi bygg-
ing hljóti aö hafa verið álík „Ziggúrat-
byggingu", er tíökaðist í Mesopótamíu
og seinna í Persíu milli 1500 og 1000 f.
Kr. Sumir giska jafnvel á „Saqqara-
pýramída“. En allir vilja gjarnan sjá
samband milli Babel-turnsins og fornu
pýramídanna, og einmitt þetta er
grundvallaratriöi, þar sem þreppýramíd-
ar Assýríu voru helgistaðir á sama hátt
og í Egyptalandi: staöir þar sem athafnir
af trúarlegum spuna fóru fram —
„Cultural Centers".
Þýski fornleifafræðingurinn Sethe
setur fram sama sjónarmið: Pýramíd-
arnir voru „magisch-kulturelle Denkmál-
er“, þ.e.a.s. mannvirki í einhverjum
tengslum viö galdra- og trúarathafnir.
Sannarlega voru Ziggúrat-byggingar í
senn hof og stjörnuathugunarstaðir: á
þeim tíma voru ekki gerð nein skil á rnilli
stjörnuspeki og stjörnufræöi. Þetta
geröist í raun og veru um 700 f. Kr.,
þegar Persar náöu Assýríu undir sig og
breyttu hugarfari íbúa hennar. Seinna
stuöluðu áhrif Pýþagorika aö endanlegu
hruni assýrisku hjátrúarinnar.
Þaö sem viökemur egypskum pýra-
mídum í Gize, hafa loksins langflestir
sérfræðingar komist á band Hermann
Kees og Edwards sem halda með réttu,
©
Lesandi er leggur á sig að
skilja atburðina um Babel-turn-
inn kemst ekki hjá því að mæta
ótrúlegustu mótsögnum. Ósjálf-
rátt spyr þessi lesandi sjálfan
sig, hvort Ritningar séu á rökum
byggðar eða safn af lausum
þjóðsögum, sem og margir vilja
gjarnan halda. Trúaður lesandi
mun hins vegar túlka þessa
stuttu sögu sem dæmisögu með
heimspekilegum, jú siðfræði-
legum kjarna, en, um leið for-
dæma allar tilraunir sem lúta að
því, að rökstyðja sagnfræðilega
atburði. Á hinn bóginn vilja
sagnfræðingar og fornleifafræð-
ingar skýra þessa sögu á vís-
indalegu — þ.e.a.s. sögulegu —
sviði.
Lesandinn sem veit að Tóran
er í rauninni dulskrift sem ber að
túlka á tveimur sviðum: siðfræði-
legu og sögulegu, mun hér
dæma í málinu líkt og Salómon
konungur gerði forðum. Trúaði
lesandinn heldur aðeins hálfum
sannleika í hendi sér. En forn-
ieifafræðingur ekki nema korni af
honum, því hann skortir algjör-
lega dullyklana til að túlka rétt
það sem hann les. Þar á móti
þarf enga lykla til að afla sér
skilnings á siðfræði þessarar
sögu.
að „pýramídarnir séu sértrúarhof með
einhver tengsl við himininn og stjörn-
urnar“, en aldrei voru þeir grafir eöa
grafhýsi, enda hafa aldrei fundist í þeim
kistur né fjársjóöir — þrátt fyrir allar
þjóðsögurnar um stórkostleg leyndar-
mál. Fornleifafræöingum sem grann-
skoöuðu þessa merkisbyggingu, kom
mjög á óvart, í hverju ástandi þetta
glæsiverk var aö innan: þar var allt í
óreiðu, ófrágengiö meö öllu, þannig að
menn gátu séö, hvar stórar blokkir lágu
um allt, en ennþá ber rautt letur merki
um, hvar átti aö láta þær. Granítfelli-
huröir finnast hvarvetna hjá dyrum,
hálfhöggnar í berg. Gangar, stigar og
„herbergi" eru ekki einu sinni grófpúss-
uð — svo sem fokhelt; allt er tómt nema
hvað byggingarefnið og verkfæri blasa
við víöar um dimma bygginguna. Ná-
kvæmlega eins og byggingarmeistarar,
sem hófu þetta verk, heföu hætt í miöju
kafi.
Merkast er samt, að hvergi hafa
fundist bruna- eöa sótför, sem gætu ef
til vill bent á einhverja lausn. Það er
vitaö í dag, aö smíöar pýramídanna fóru
þannig fram, aö engin var þörf fyrir
lýsingu á meðan á byggingunni stóö (sjá
Tæknin við byggingu
pýramídans mikla er ekki
eins leyndardómsfull og
oft hefur verið talið. Til-
gangurinn er hinsvegar
ekki eins augljós. Höfund-
urinn telur fráleitt, að hér
sé um grafhýsi eða minn-
isvarða að ræöa, en setur
fram kenningu, sem mörg-
um mun þykja nýstárleg.
lengra). Virðist þá vera, aö þessi
mannvirki uröu ósnert og sem sé aldrei
notuö. Fjarvera sótfara bendir einhliöa
Christian Favre er af
svissneskum uppruna, en
búsettur á íslandi. Hann
ritaði nýlega grein í Les-
bók um fyrirbærið gyð-
ingaofsóknir og vakti hún
mikla athygli. Kenningu
sína um tilgang pýramíd-
ans mikla reisir hann á
þekkingu sinni á fornum
ritum.
til þess, aö aldrei hafi menn stigið inn í
pýramídann mikla. Fullyröingar nokk-
urra fáfróöra draumóramanna, sem
Teikning, sem sýnir ríkjandi hugmyndir nútímamanna um verktækni
Forn-Egypta: Þrælar eru látnir draga og lyfta steinblokkunum. Það skiptir þó
meira máli, til hvers í ósköpunum var verið að leggja í alla þessa fyrirhöfn.
Leumamál púramdm mikla