Lesbók Morgunblaðsins - 25.04.1981, Blaðsíða 14

ég þá þeirra erinda aö taka upp
útvarpsþátt minn „Já eöa nei", í boöi
Loftleiða og Stúdentafélagsins þar. Datt
þá einhverjum vinum mínum þar í hug,
aö tilvaliö væri aö ég heföi viötal viö
„greifann" fyrir útvarpiö, en þannig var
hertoginn titlaöur hversdagslega meöal
kunningja í Höfn. Mig haföi einmitt
langaö til aö kynnast þessum manni,
sem ég haföi haft nokkrar spurnir af og
þá fyrst og fremst gegnum smásögu
Laxness, „Völuspá á hebresku", og
viðtal, sem birtist í Lesbók 1950 og
Sigurður Benediktsson haföi átt viö
hann. Hvort tveggja haföi vakiö mikla
forvitni mína og jafnframt aðdáun aö
vissu leyti. Nú gafst mér kærkomiö
tækifæri, og þrátt fyrir eftirvæntinguna
var þaö öðru nær, aö persónuleg kynni
yllu mér neinum vonbrigöum.
Karl var mjög samvinnufús, og viö
töluöum lengi saman tveir einir, áöur en
viðtaliö færi fram, því aö bæöi vildi ég
kynnast honum sem bezt og hafa
viðtalsþáttinn sem efnismestan. Fyrst
boröuöum viö saman, og þó aö búið
væri að biöja mig aö láta mér ekki
bregöa, þá varö ég samt forviöa, þegar
máltíöinni var lokiö og ég haföi gert upp
viö þjóninn og hann var farinn. Þá dró
Karl meðalaglas upp úr vasa sínum og
hellti í þaö því, sem eftir var í rjóma-
könnunni. Síðan tók hann upp lítinn
bréfpoka og tæmdi sykurkarið. Tveimur
kótelettum, sem eftir voru á fatinu,
pakkaöi hann inn í servéttu. „Þú ert
búinn aö borga þetta," sagöi hann.
Viðtaliö var síöan tekiö upp í herbergi
á Hotel Cosmopolite, sem í marga
áratugi var eitt helzta íslendingahóteliö í
Höfn. Aöstæðurnar viö spjalliö voru því
afar þægiiegar, og þaö varð því lipurt og
eölilegt, þótt sjálf upptakan heföi getað
veriö betri. Karl sagöi þarna frá ætt
sinni og uppruna og svaraöi spurning-
um varöandi hiö óvenjulega líf, sem
hann haföi lifað um dagana í ýmsum
löndum. Þegar heim kom, felldi ég
viötaliö inn í lengri þátt, þar sem ég
kynnti Karl nánar, því aö þæöi var af
mörgu aö taka og margt þurfti frekari
skýringar viö, svo aö þaö kæmi ekki út
eins og fáránleg fyndni og misheppnuö.
Er mér óhætt aö fullyröa, aö viðtalið
vakti mikla athygli, furðu og kátínu
flestra, hygg ég, en einnig hneykslan
sumra.
Karl var þá að heita mátti óþekktur
hér meöal almennings, þó aö margir
hafi lesiö áöurnefndar frásagnir af
honum. Var þaö von mín, aö þessi
kynning yröi honum til framdráttar, því
aö mér varö hlýtt til hans eftir okkar
fyrstu kynni, og viö hittumst í hvert
skipti sem ég kom til Hafnar eftir þetta.
Þaö var alltaf viöburöur aö hitta Karl,
skemmtileg tilbreytni frá venjulegu fólki.
Síðan hefur Karl margoft veriö kynnt-
ur hér, sérstaklega er hann kom hingað
1961 og vann aö útgáfu fjöltunguljóða-
bókar sinnar, „Corda Atlantica", fyrir
tilstuölan hinna ágætustu manna, þeirra
Ásbjörns Ólafssonar og Ragnars Jóns-
sonar í Smára, og síðan í sambandi viö
Listahátíö 1976, er sýning var haldin á
myndum hans og munum ýmsum í
Bogasal Þjóöminjasafnsins, þeim sem
hann arfleiddi íslenzka ríkiö að. Fornvin-
ur Karls, Björn Th. Björnsson, setti þá
sýningu upp ásamt Steinþóri Sigurðs-
syni og tókst þaö meö miklum ágætum.
Hér er ekki rúm til aö kynna Karl
Einarsson Dunganon aö neinu marki.
Mér fannst, aö ékki væri hægt fyrir mig
að taka saman lítilsháttar fróöleik um
Sankti Kildu í Lesbók, eins og ég var
beöinn um, án þess aö minnast á sjálfan
hertogann fyrir nú utan þaö að vera
riddari sjálfur af sömu eyju.
Margt dreif á daga Karls um ævina,
og margt tók hann sér fyrir hendur, en
14
OMO leUISTM
DOCUMENT d'HONNEUR
from the Dukedom ol
STi KILBA
WtTII THE TITI.K ()F:
KNIGHT - CHEVAUER
Poin IKVANA. ST. KILDA *f. 1
Heiðursskjal, sem greinarhöfund-
ur hlaut frá Ounganon.
frá almennu, hversdagslegu sjónarmiöi
vann hann aldrei ærlengt handtak á ævi
sinni. Hann kallaði sig gjarna galdrakall
og þaö dularfulla starfsheiti á sennilega
bezt viö hann. En þegar litiö er á æviferil
hans, má nefna margt. Hann var í fyrsta
lagi bráögáfaður málagarpur, skáld á
fjölmörgum tungum og rithöfundur,
(hann gaf út tvær Ijóðabækur á dönsku
og var um skeið í Félagi danskra
rithöfunda), myndlistarmaöur, (hann
málaöi alls um 250 myndir, sem heita
„Oracles of St. Kilda), leiðbeinandi í
gæfu og makaleit, fréttaþulur á fær-
eysku viö þýzka útvarpið í stríöinu um
tíma og húsnæðismiðlari í Berlín, svo aö
eitthvað sé tínt til af veraldarvafstri
einnig.
Karl var 3ja ára, er hann fluttist meö
foreldrum sínum frá Seyöisfirði til Fær-
eyja, en faðir hans var Magnús Einars-
son, úrsmiður og kaupmaöur á Vest-
dalseyri. 20 árum síöar fluttist fjölskyld-
an til Kaupmannahafnar, en Magnús
haföi skip í förum til Suöurlanda. Karl
átti að stunda nám viö verzlunarskóla,
en féll þaö ekki og er sagður hafa
strokiö til Spánar. Eftir þaö er hann
förumaöur í veröldinni, þó aö hann
dveldist lengst í Kaupmannahöfn.
Mönnum var löngum ráögáta, á
hverju hann liföi, enda átti hann stund-
um í útistöðum við skattstofuna í
Kaupmannahöfn, þótt þeir heföu lítiö út
úr því þar. Karl fór þangaö, orti til þeirra
kvæöi og söng þau gjarna fyrir þá. Þaö
var eitt sinn, aö einn þeirra spuröi Karl
höstugur: „Á hverju lifið þér?“ Karl
sagðlst hafa sett upp draugarödd sína
og svarað: „Ég lifi á því, sem þér deyið
af.“ „Hvaö meiniö þér?“ spuröi hinn.
Karl tjáöi honum þá, aö hann lifði af
baneitruöum gorkúlum, sem yxu fyrir
utan Brússel. Læknar heföu sagt sér, aö
ein slík gorkúla nægöi til aö drepa heila
hersveit, en sjálfur liföi hann góöu lífi af
þeim, en aö vísu yrði hann dálítið
sveittur, ef hann boröaði mikiö í einu.
Síöan var hann spuröur, hvar hann
byggi. Hann kvaöst búa í kirkjugarðin-
um og spuröi manninn, hvort hann vildi
koma heim meö sér. Þeir voru ekki meiri
húmoristar en svo Danirnir á þessari
einn þeirra segja, um leiö og hann fór:
„Gudske lov, at han gik,“
Nýtni og nægjusemi Karls var meö
ólíkindum, en hann var svo úrræðagóö-
ur, aö honum tókst ávallt aö leysa þaö
vandamál að lifa frá degi tíl dags. Hann
haföi einstaka aölögunarhæfileika og
aldrei varö á honum séö eöa heyrt, aö
hann ætti í neinum vanda eöa liöi skort.
Honum tókst aö laga sig aö sínum
aöstæðum í mannhafinu í stórborgun-
<
o
z

“ lé.jilni 1961.
p.t. K-'benhaim, V, Lykkesholms
^GA/Vq^
^gua
N\\^n v,«o*
4-,

o
K«ri Steinn'
íakka fyTir sföast, _ £e*rar varst
her i hæ. rví mióur ffat eg ekki komiö
á Nellu-fund, £ví eg átti ekki snoráödns- sporvagns
aura. og jSdtti mtfr of langt aö ganga ^á er
líka aö taka til greina. aö ekki ef eg mftkiö
fyrir "bjdr - og hitt er of d;frt, Nn vió hittumst
kansktí i Rvik. i 'byrji.ui jitli., I.'un skrer>pa meö
gULLFOSS og standa við likl. vikutfma Aörir borga
feröelagið.
Sendi £€ír mfna jSýðingu - ó guö vors lands -
á fróns^u. HYMITE ÍI/ŒIONAL d’ISL.ANDE,
transformð en Franpai s
par
Charles Einarsor. Dunganon. v
Ef eg gi'zka rett, hefjr enginn hingaötil
reynt slikt grettistak.
Kær k-reðja.
Karl Einarson Dunganon.
Aiie 7.c. I.tv.
^\}UGA/\iq

AIlAHl'í“V
ml*
^GANo^

^fURES SO^
um, eins og eyjaskeggjarnir á Sankti
Kildu aö sínum langt úti í Atlantshafi. Og
eins og þeir átti hann þó samastaö, þótt
lítill væri, því aö fast húsnæöi haföi hann
meö einhverjum hætti í Kaupmanna-
höfn. Þaö var aö Lykkeholms Allé 7, og
þangaö kom ég nokkrum sinnum, en
vildi þó ávallt heldur, að hann heim-
sækti mig á hótelin, því heima hjá
honum var mjög þröngt. Ekki af því aö
gólfflöturinn væri svo afar iítill, heldur
vegna þess hve mikiö var þar af alls
konar dóti, því aö Karl sankaði aJltaf aö
sér, en henti engu. Þaö sem öörum var
ónýtt, sá Karl jafnan eitthvaö nýtilegt
viö.
Karl var alltaf snyrtilegur til fara, þótt
fötin væru snjáö. Þaö kom fram í viötali
okkar á sínum tíma, aö hann hefði ekki
áhuga á að ganga í nýjum fötum, þau
væru svo kuldaleg, en þaö væri aftur á
móti svo notaleg tilfinning aö vita til
þess, aö einhver annar heföi gengiö í
fötunum á undan sér.
Hann haföi unun af því aö útvega
mönnum hluti, sem þá vanhagaöi um og
var mjög útsjónarsamur. En þar sem ég
keypti á þessum árum á konu og krakka
í ákveönum stórverzlunum, var ekki um
neina aöstoö frá honum aö ræöa í þeim
efnum, því aö þangað fór hann víst
aldrei. Hann heimsótti mig eitt sinn á
hótel Cosmopolite kvöldiö áöur en ég
Frh. á bls. 16.
Vilhjálmur Bergsson
Fæöing
milli stormsveipa fjarlægra og nálægra veralda
í geislandi lífvíddum ónefnanlegra lita
fæðir hin skapandi móðir hamingjubarn
mannsbarniö andar hjarta þess slær
Haustmyndir
kvöld í októbermánuöi
daufir Ijósdílar í skýjum
handan flóans rís skuggamynd
snjóföl á fjallsbrúninni
síðla kvölds ínóvember
vindur gnauðar um stræti
nú hriktir íglugganum
og stundin er dapurleg
SÝN
rauöglóandi kjarni bræðir kulda-
hjúpinn
langt inn íhálfrökkrinu
glitrar tvöföld röð Ijosdepla
sem kvikna og slokna á víxl
bláir logar teygja sig til allra átta
inn í og út úr hinu áþreifanlega
inn í og út úr hinu óáþreifanlega
inn í og út úr hinu takmarkaða
inn í og út úr hinu takmarkalausa