Lesbók Morgunblaðsins - 06.03.1982, Page 11

Lesbók Morgunblaðsins - 06.03.1982, Page 11
Umhverfið er grjót og meira grjót — en mjög myndrænt. Hér er tökuvélinni beint að þeim Helgu og Þorsteini. — Hvað er þá oröið um þaö viðhorf, sem hefur verið og er enn viö lýði, — aö áhugaleikarar væru betri kvikmyndaleik- arar en atvinnuleikarar? „Þetta er ein bábiljan, sem kom fram — og hún er mjög lífseig — en hún er nú, held ég, sem betur fer á undanhaldi. Hún kom fram meö þessu „vori“ í kvikmyndagerðinni — og hafði reyndar látið á sér kræla í sjónvarpinu nokkru áður — og ég held nú að kveikjan aö henni hafi verið sú, að það streymdu að ungir nýir menn, sem vildu eins og oft vill verða, bylta öllu — og það er vel skiljanlegt og ekki nema eðlilegt. Þeir höföu nýja tækni á valdi sínu, og varla nema von, að þeir hafi veigrað sér við, eins og þaö er stundum sagt; að lenda í hönd- unum á þrautþjálfuðum leikurum, sem vilja ef til vill hafa sinn háttinn á hvernig unniö er. Það má vera, að þetta sé kveikjan að þessari áhugaleikarabábilju. með atvinnuleikurum þeim. Hvað er hún að hugsa? Hvernig líður henni? Hvað er hún að gera þarna á þess- um stað? Hver eru hennar samskipti við aðrar persónur? Nú, þegar ég var svo beðinn um að leikstýra Sesselju, sem er í sjálfu sér lítið verk meö aðeins tveimur persónum, fannst mér alveg kjörið að prófa og athuga — kannski mest fyrir sjálfan mig — hvort væri hægt að búa til klukkutíma langa mynd með bara tveimur andlitum, tveimur mann- eskjum, og láta hana lifa á því einu að skoða þeirra samskipti og hverju þau koma til leiöar. Og reyna að komast að því um leið hvernig okkur væri mögulegt að fylgj- ast með hugsunum þeirra. En hugsun sem sést kannski ekki í öðru en augnatilliti manneskjunnar, getur sagt meira en mörg orð — og vandinn er þá að ná því augna- tilliti meö kvikmyndatökuvélinni og að und- irstrika þaö í kliþþingu myndarinnar. Þetta myndmál finnst mér hafa orðið útundan í þeim íslensku kvikmyndum, sem nú eru gerðar. Þetta myndmál lýsir þeirri sögu, sem er að gerast með manneskjunni sjálfri — og manneskjan er auðvitað, þegar á allt er litiö, ástæðan fyrir því aö þæöi leikhús og kvikmyndir eru yfir höfuð til. En ef manneskjan sjálf skilar sér ekki í kvik- myndinni, þá er alveg sama hvað er að gerast í myndfletinum fyrir aftan hana eöa framan, eöa hvort hún er í kórréttum bún- ingi og gervi, myndin verður í rauninni einskis virði. Þaö er manneskjan sjálf, líðan hennar, hugsanir, viöbrögð og samskiþti við aðrar manneskjur, sem við erum að reyna að leggja áherslu á. Og það var einmitt þetta, sem viö vorum að reyna að gera í Sess- elju.“ — En krefst þetta viðhorf ekki skól- aðra leikara? „Jú, auðvitað krefst þetta góðra leikara, sem hafa það vald á leik sínum að þeir geti komið svona áherslum yfir til áhorfenda. Þetta er erfitt fyrir leikarann." getum við sýnt manneskjuna í allri sinni dýpt Á myndinni sést, að það var ekkert smáræðis hús, sem þurfti að reisa vegna Sesselju. Hún breiddist svo út, gagnrýnendur studdu við bakið á þessari skoöun og það gekk svo langt, að það mátti lesa um það í dagblöðum, að ef álpaöist atvinnuleikari i mynd, þá eyðilagði hann að sjálfsögðu það atriði, meðan fólkiö af götunni stóð sig með mestu prýði. En mér sýnist, að fólk sé almennt að átta sig á því, aö þetta er ekki rétt; þó aö meist- araleikstjórar eins og Fellini og Pasolini hafi notað fólkiö af götunni í sínum mynd- um, þá gildir annað þar um.“ — Og svona að lokum, Helgi: Ertu ánægður með árangurinn af þessari til- raun, sem þið voruð að gera í Sesselju? Tókst fyrirætlun ykkar? „Að miklu leyti, já. Sesselja er ekki á nokkurn hátt tímamótaverk, enda var þaö aldrei ætlunin. Ég vil ekki segja að við höf- um verið aö leika okkur — og þó: við vor- um aö leika okkur á mjög svo markvissan hátt. Við vorum að reyna eitthvað nýtt — ef haft er í huga, að myndin er tekin þegar dýrkun áhugamennskunnar og fordæming atvinnuleikarans stóð sem hæst. Á þeim tíma var þessi tilraun meira andsvar við þessari dýrkun en hún er i dag, þegar grynnkað hefur á þeirri skoðun, að at- vinnuleikarar komi helst ekki nálægt kvikmyndum. Nú,. vel að merkja — ég er ekki svo forstokkaður, að ég trúi því að ég hafi alltaf rétt fyrir mér, þannig að þessi vinna væri vísvitandi prótest. Kannski langaði mig bara að láta reyna á mitt eigið viðhorf. Ef ég hefði komist að raun aö myndin hefði ekki gengið upp, að mitt viðhorf hefði reynst tóm vitleysa — þá hefði ég kannski samþykkt það, að reyndir leikarar kæmu ekki nálægt kvikmyndum. En ég vildi at- huga máliö, og ég hef sannfærst enn frekar um réttmæti þess, að atvinnuleikarar eigi fremur en aðrir að leika í kvikmyndum; að- eins þannig getum við sýnt manneskjuna í allri sinni dýþt. — jsj.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.