Lesbók Morgunblaðsins - 03.07.1982, Side 4

Rætt við Cynthiu Hogue
enskukennara og skáld
Við kynnumst því öðru hvoru,
að hingað rekur á fjörur fólk úr
fjörrum heimshornum. Það ætl-
ar ef til vill að hafa hér skamma
viðdvöl, en festist og ánetjast
lífinu hér og landinu kannski
ekki hvað sízt. I því sambandi á
ég ekki við það fólk, sem hér
hefur leitað hælis vegna ófriðar
eða stjórnmálalegs ófremdar-
ástands heima fyrir. Fyrir rúmu
ári var hér í Lesbók greint frá
bandarískum háskólaprófessor,
sem ætlaði til Grikklands, en fór
úr flugvélinni í Keflavík og hef-
ur síðan komið hvað eftir annað
til íslands og dvalið langdvölum,
bæði norður í Grímsey, í Vest-
mannaeyjum og einkum þó vest-
ur á Snæfellsnesi.
í þeim hópi, sem gert hefur
Island að dvalarstað sínum um
árabil án þess að hafa beinlínis
ætlað sér það í upphafi, er
Cynthia Hogue, ljóðskáld og
enskukennari við Háskóla ís-
lands. Hún er jafnframt ein
þeirra, sem hingað hafa leitað
fyrir tilverknað Islendinga-
sagna og kann að vera að mörg-
um nútíma íslendingi þyki það
fjarstæðukennt, ekki meiri ítök
en íslendingasögur eiga í meiri-
partinum af íslendingum nú-
tímans.
Til að gera nánar grein fyrir
þessu og kynna Cynthiu Hogue,
verðum við að hverfa vestur um
haf og ögn aftur í tímann. Eins
og æði margir þeirra Banda-
ríkjamanna, sem ljósir eru yfir-
litum, á Cynthia rót sína að
rekja til Evrópulanda. Faðir
hennar er af enskum uppruna,
en ættarnafnið má raunar rekja
til Irlands. Aftur á móti er
Cynthia sænsk í móðurætt; afi
hennar og amma fluttust vestur
um haf og töluðu sænsku. í útliti
ber Cynthia þess öll merki að
vera af norrænum stofni.
Þau bjuggu — og foreldrar
hennar búa enn — þar sem heita
Adirondack-fjöll í New York-
fylki. Nafnið er úr Indíánamáli
og enginn veit lengur, hvað það
merkir. Bærinn heitir Gloves-
ville, Hanzkabær; þar búa að-
eins 20 þúsund manns og leggja
stund á léðuriðnað eins og nafn-
ið ber með sér. Cynthia er upp-
alin í þessum bæ og eftir því
sem hún segir, ber hann flest
einkenni amerískra smábæja,
þar sem fóik dundar við smá-
iðnað og fátt ber til tíðinda. En
tiltölulega skammt frá þessari
friðsæld er hinn bóginn stór-
borgin New York og á unglings-
árunum fór Cynthia svo sem
einu sinni á ári „í kaupstaðinn".
Hún gekk annars í menntaskóla
í heimabæ sínum og síðan lá
leiðin að heiman eins og gengur.
Fyrst í háskóla í Oberin, nærri
Cleveland í Ohio, og vegna þess
að hún var hnelgð fyrir mála-
nám, lagði hún stund á dönsku,
frönsku og þýzku fyrir utan
enskar bókmenntir. Og hvers-
vegna dönsku, en ekki sænsku,
mál afa og ömmu? Það var
vegna þess að þráðurinn hafði
slitnað; móðir hennar hafði ekki
lagt rækt við að tala sænsku og
gat það ekki og þannig hafði
sænskan dáið fljótt út hjá þess-
ari fjölskyldu.
Til að kynnast danskri tungu
nánar, hélt Cynthia til Kaup-
mannahafnar eitt árið og innrit-
aðist í Kaupmannahafnarhá-
skóla. Síðar lauk hún háskóla-
náminu vestra: Mastersgráðu í
enskum bókmenntum í Buffalo.
Þá var hún sjálf farin að yrkja
Ijoð og þessvegna lagði hún sér-
staklega stund á ljóðlist.
Þetta var 1975.
Hluti af náminu í Buffalo var
námskeið í fornum bókmennt-
um. Nemendur kynntust verkum
Hómers, Vergils og annarra
slíkra og í námskránni stóð, að
íslenzkar fornbókmenntir ættu
að vera með í þessu námi. Svo
fór þó, að aldrei vannst tími til
að komast yfir þann hluta, sem
var Njála í enskri þýðingu.
Cynthia var ekki ángæð með
það, en tók sig til á eigin spýtur
og fór að lesa Njálu. Skemmst er
frá því að segja, að henni þótti
það bæði spennandi og áhrifa-
mikið. í framhaldi af þessu las
hún fleiri íslendingasögur í
enskri þýðingu: Laxdælu til
dæmis, en mesta ánægju hafði
hún af Gísla sögu Súrssonar.
Það var heimur íslendinga-
sagna, sem vakti athygli hennar
á Islandi og uppúr þessu fór hún
að fá áhuga á að komast til ís-
lands.
í því augnamiði sótti Cynthia
Hogue um Fulbright-styrk til að
læra um Eddukvæði, — og
styrkinn fékk hún 1979. Hún
hafði þá starfað um tveggja ára
skeið við kennslu í bókmenntum
í New York og vestur í Arizona,
nærri Phoenix.
„Ég hafði ekki gert mér nein-
ar ákveðnar hugmyndir um ís-
land,“ segir Cynthia, þegar ég
hitti hana að máli, — og mér til
nokkurrar undrunar talaði hún
íslenzku mæta vel; beygði næst-
um alltaf rétt og hafði furðu
góðan orðaforða.
„I stórum dráttum vissi ég af
myndum, hvernig landið leit út
og ég varð fljótlega heilluð af
því að geta haft fyrir augunum
fjöll og jökla, hraun og fossa. En
að sumu leyti var óþægilegt að
vera Ameríkani í Háskólanum
hér. Maður var hálfpartinn tek-
inn sem fulltrúi Hvíta Hússins,
eða eitthvað í þá veru, rétt eins
og ég bæri einhverja ábyrgð á
amerískri utanríkisstefnu og
því, að bandarískir hermenn eru
í Keflavík. Auðvitað væri æski-
legast að þeir væru hvorki þar
né annarstaðar.
Þetta voru bara smá óþæg-
indi. En sem sagt: Ég kom
hingað til Islands 1979, — og ég
hef verið hér síðan. Ég var á
Fulbright-styrknum í eitt ár og
lærði íslenzku á meðan og vann
um tíma í Bókaverzlun Snæ-
bjarnar. En 1980 fór ég síðan að
kenna ensku við Háskólann, og
hélt að sjálfsögðu íslenzkunám-
inu áfram. Tíminn er fljótur að
líða og nú hef ég þegar kennt í