Lesbók Morgunblaðsins - 03.07.1982, Blaðsíða 13

Þannig veröa til þúsundir mynda, sem
vegnar eru og metnar af tölvu. Vísinda-
mennirnir í Múnchen skýra þannig kosti
þessarar aöferðar: Upplýsingar eins og
frumustærö, ástand yfirborös frumanna
og gangur efnaskiptanna í þeim voru
fram til þessa atriöi, sem varö aö kanna
hvert í sínu lagi. Nú er í fyrsta sinn hægt
aö afla allra þessara upplýsinga samtím-
is á örskömmum tíma. Og á fullkomiega
sjálfvirkan hátt, án þess að um skekkju
geti verið aö ræöa. Og þar meö er hægt
— eins og þeir dr. Kachel og dr. Valet
leggja áherzlu á — aö leita uppi krabba-
frumur hraöar og á skýlausari hátt en
áöur.
Mildred Scheel er þó enn bjartsýnni:
„Þessi aöferö ætti brátt að gera þaö
kleift aö greina krabbamein í leghálsi og
brjósti sem og blóðkrabba fyrr en
hingað til.“ Sem ætti aö auka verulega
líkurnar á lækningu, eins og frú Scheel
bendir á.
En svo bjartsýnn er þó ekki prófessor
Ernst Krokovski, sérfræöingur á sviöi
krabbameins- og geislalækninga í Kass-
el. Hann er vantrúaöur á fyrirtækiö og
gagnrýnir þaö: „Á meðan menn rann-
saka eigindir einstakra fruma, ná þeir
engum umtalsverðum árangri. Því aö
meö því getum við ekki komizt aö því,
hvaöa þróun eöa gangur mála liggi aö
baki hinum öra vexti á bólgum og æxlum
og myndunum á fleiri hliðstæöum."
Læknirinn frá Kassel telur þaö algerlega
vonlaust aö ná tökum á krabbameins-
vandamálinu meö þessu móti: „Þaö er
eins og aö hlaupa án þess aö hreyfast úr
staö.“ Menn þekki eiginleika frumu-
kjarnans og yfirborö frumunnar, en, seg-
ir læknirinn, „þaö nægir ekki til að leiöa
í Ijós starfsemi frumunnar í hinu flókna
kerfi hennar". Þess vegna getur Krok-
ovski ekki glaözt yfir því, aö hjálparsjóð-
urinn styrki þetta fyrirtæki meö ríflegum
fjárframlögum. Hann segir ennfremur:
„Krabbameinssjóöurinn hefur einnig
þegar veitt milljónir marka til stuðnings
fyrirætlunum, sem til dæmis Þýzka vís-
indafélagiö hefur fullyrt aö væru ekki
vænlegar til árangurs."
Og læknirinn frá Kassel gengur enn
lengra: Aö hans áliti hefur krabbamask-
ínan, mælitæki vísindamannanna í
Munchen, sem þeir segja sjálfir aö muni
veröa í hverri lækningastofu innan fárra
ára, aðeins einn kost — og hann er sá
aö spara læknum lítilsháttar fyrirhöfn.
Krokovski segir: „Þeir þurfa ekki lengur
aö líta í smásjána, því aö þaö gerir
maskínan."
Krokovski veit þaö vafalaust, aö
krabbameinssjóðurinn á viö mjög mikiö
vandamál að stríöa: Stjórn hans veit
ekki, hvar hún á aö koma úthlutunarfénu
í lóg. En þrátt fyrir þaö ætti féö ekki að
hverfa í ranga farvegi. Þess vegna hefur
prófessorinn snúizt öndveröur gegn
verkefninu í Múnchen: „Ég get aöeins
sagt það, kæra frú Scheel, aö þetta er
vitlaus leiö.“
Þetta er þó ekki eina fréttin af
krabbameinsvígstöövunum, sem var-
nagli hefur veriö sleginn viö. Fréttin um
„krabbatöflur án hliðarverkana“ reyndist
ekki hafa viö rök aö styðjast. Sunnu-
dagsblaö nokkurt sagöi frá „súperpillu
gegn krabba“, sem heföi veriö framleidd
af krabbameinsrannsóknarstöð í Heidel-
berg.
Við nánari athugun kom í Ijós, aö
þessi „súperpilla" væri aðeins lyf, sem
ætti aö milda slæm aukaáhrif krabba-
meinslyfja nokkurra (Zytostatika). Lyfiö
„uromitexan" getur að verulegu marki
komiö í veg fyrir blæöandi blöörubólgu,
sem oft er afleiðing meöhöndlunar meö
Zytostatika.
Sem sagt því miður engin „súperpilla"
gegn krabbameini.
Sv. Ásg. þýddi úr „BUNTE“
13
Nýtt tæki, sem dr. Volker Kachel (til vinstri á myndinni) við Max-Planck-stofnunina í Miinchen hefur þróað og á að vera læknum hjálplegt
við að átta sig á krabbameinsfrumum.
Baráttan heldur
áfram; hér er sagt frá
framlagi Þjóðverja,
en ný pilla og nýtt
undratæki duga ef til
vill skammt
Hversu
hagstæðar
eru góðu fréttirnar
„Undratöflur gegn krabba-
meini“ og „Tæki, sem finnur
krabbamein á örskömmum
tíma“. Þannig hljóöuöu tvær
fyrirsagnir í þýzkum blöðum fyrir
nokkru og vöktu nýjar vonir hjá
mörgum. Þýzka vikuritið „Bunte“
leitaði álits þekktra vísinda-
manna á því, hvað hér væri raun-
verulega á ferðinni. Fer greinin
hér á eftir!
Þaö suöaöi í myndavélum. Kveikt var
á Ijóskösturum, og viss blettur var
baðaöur skærum Ijósum. Allir horfðu á
konuna, sem nú tók skrúfjárn og hóf að
skrúfa fast á vegginn skilti, sem hún hélt
á, í rannsóknarstofu í Max-Planck-
stofnuninni í Múnchen.
Á skiltinu stóö nafn konunnar:
Mildred Scheel.
Stuttu síöar gefur hún, forsetafrú
Sambandslýðveldisins, skýringu á tilefni
þessa fundar:
Á næstu árum, kunngerir hún, mun
krabbameinssjóöur hennar veita vís-
indamönnum í Múnchen þriggja milljóna
marka styrk til aö hrinda í framkvæmd
mikilvægri áætlun.
Fyrir þetta fé ætla þeir dr. Volker
Kachel og dr. Gúnter Valet aö byggja
nýtt tæki til aö finna krabbameinsfrumur
mun fljótar en hingað til hefur veriö
hægt. Og því stendur núna flókinn
tækjabúnaöur í rannsóknarstofu þeirra í
Múnchen.
„Gegnumstreymisfrumumælir“
(bráöabirgðaþýðing) er heiti tækja-
samstæöunnar, sem læknarnir ætla aö
nota í ofangreindu skyni. Annaö eins
áhald, segja vísindamennirnir, að hafi
aldrei veriö til. Þaö vinnur þannig: Vefj-
arsýni er tekiö úr sjúklingi. Þær frumur,
sem þannig fást, eru litaöar og settar í
þykkan vökva. í straumi þessa vökva
líöa þær hægt framhjá sjóngleri
rafeinda-ljósmyndavélar.
af
krabba-
meins-
vígstöðv-
unum?
(