Lesbók Morgunblaðsins - 03.07.1982, Side 8

íslandsfar hlaðið
gulli og gim-
steinum strandar
á íslandi. Dýr-
mætasti farmur,
sem til lands-
ins hefur komið.
Mesta manntjón
á einu skipi.
Þar sem strönd er lág og sendin
og sandrifin breyta sér, minnka
eöa stækka og sum hverfa en önn-
ur myndast í öðrum stað, urðu til
miklir skipakirkjugarðar og þess-
ar sendnu strendur voru kallaðar
skipagildrur.
Við eigUm einn skipakirkjugarð
hér við Island, þar sem eru Sand-
arnir fyrir suðausturströnd
landsins. Á leið sinni frá Evrópu
komu skip oftast upp að suðaust-
urströndinni. Eftir langa siglingu
yfir haf án landkenningar dögum
saman og siglingatækin ekki önn-
ur en segulkompás og kort, gat
mönnum reynzt staðarákvörðunin
misjafnlega haldgóð til landtöku í
dimmviðri og sjógangi.
Það var seinlegt að þreifa sig
uppað strönd með miklu útgrynni
með handlóðinu til dýptarmæl-
inga.
Það þurfti að stoppa til að lóða
og milli lóðninga gat legið sand-
hryggur eða sker. Þá var og erfitt,
ef illt var í sjóinn, að lóða ná-
kvæmlega með handlóði. Enn er
að nefna að fjöllin uppaf Söndun-
um gátu villt um fyrir ókunnug-
um, þegar svo var háttað skyggni,
að lágströndin niðurundan þeim
sást ekki og þá ekki heldur sand-
rifin, sem teygðu sig langt til hafs
og skip sigldu grunlaus nær þess-
um háu fjöllum. Við Sandana hef-
ur margt strandið orðið þótt
fjallasýn væri góð.
Hve
stran
við Island
Eftir AsgengfJttkobsson
Það liggja eflaust hundruð
skipa grafin í sand fyrir suðaust-
urströndinni, allt frá Þjórsárós-
um og austur að Stokknesi.
Það eru engar tölur til, hvorki
um skipafjölda né manntjón við
Sandana um aldirnar. Þarna eru
grafin fiskiskip margra þjóða en
sjálfsagt mest um franskar skút-
ur og enska togara og sjálfir eig-
um við ófá skipin í sandi á þessari
strönd.
Hvers vegna
strandar Austur-Indía-
far við ísland?
En það er ekki vitað nema um eitt
gullskip og það þætti þeim nú lítið á
ströndinni suður af Walvis-flóa á vest-
urströnd Afríku.
Gullskipið okkar var hollenzkt
Austur-Indíafar og það skip sigldi
8