Lesbók Morgunblaðsins - 09.10.1982, Síða 10
Rússneskt æskufólk: yfirleitt ganga allir í strömmum takt eins og kerfið krefst. En þegar engar opinberar athafnir
eru á dagskrá og allir eftirlitsmenn Flokksins víðs fjarri, sýna ungmennin sitt rétta andlit og gleðjast saman á
óþvingaðan hátt.
Rússnesk
æska 1 reynd
Þessi unga stúlka er mjög svo vestræn í klæðaburði og sýnir með því að hún
vill ekki ganga í takt sem taglhnýtingur kommúnistaflokksins.
Hin opinbera framkoma: Ungar einkennisklæddar stúlkur á síðasta Koms-
omol-þinginu í Moskvu.
Á brúðkaupsdaginn aka brúðhjónin í hina hefðbundnu heimsókn til minnis-
merkis óþekkta hermannsins.
Á hverju kvöldi láta um 500
•mngmenni á aldrinum 15—25
ára gamminn geisa í diskótek-
inu „Rezonans" undir olympíu-
leikvanginum við Prospekt mira
(Friðarbraut). Úr músíkgræjun-
um drynur vestræn dansmúsík,
en langmestum vinsældum
sumarið 1982 njóta topplögin
hennar Donnu Summers frá
Bandaríkjunum og ástarsöngvar
hjartaprinsins Adriano Celent-
anos frá Italíu. Glitljós leiftra
um dansgólfið, plötusnúður er
önnum kafinn við að halda fjör-
inu uppi. Við barinn fæst ein út-
gáfa af asna — blöndudrykk úr
sítrónulíkjör, víni og vodka —
og svo fæst líka pepsikóla
(framleitt með amerísku einka-
leyfi). Strákarnir eru í Levis-
gallabuxum, stúlkurnar reykja
Marlboro.
Og það í Moskvu.
Það er því engin furða, að
Boris Pastuchov skuli segja:
„Frá skeytingarleysi í klæða-
burði, eftiröpun á vestrænum
tízkuhégóma, frá því að aðlaga
sig gagnrýnislaust fyrirmynd-
um hinnar borgaralegu skríl-
menningar, er ekki svo ýkja
langt í siðferðilega og andlega
eftir Peter Seidlitz
örbirgð og pólitískan van-
þroska."
Nær fimmtugur
forystu-ungiingur
Enda þótt hann sé orðinn 49
ára, er Boris Pastuchov svo að
segja „forystu“-unglingurinn í
Sovét-Rússlandi. Hann er for-
seti kommúniska æskulýðssam-
bandsins „Komsomóls", sem tel-
ur 41 milljón meðlima innan
sinna vébanda; það þýðir, að
annað hvert sovézkt ungmenni á
aldrinum 14—28 ára er koms-
omólfélagi.
Á nýlega afstöðnu þingi
komsomól-æskulýðsins varaði
Boris Pastuchov einmitt við
diskótekunum; með hinu hátíð-
lega málfari flokksliðanna
áminnti hann hina ungu áheyr-
endur sína: „Háværar
danshljómsveitir mega ekki yf-
irgnæfa hljóðfæri alþýðunnar.“
Og undir niðri finnst honum
— rétt eins og ríkti styrjöld —
hann meira að segja sjá vest-
ræna skemmdarverkamenn að
iðju sinni, við að kynda undir
„hugmyndafræðilegum deilum"
með innfluttum gallabuxum og
hljómplötum, alveg einsog Vest-
urlönd hefðu nú uppi alvarlegar
áætlanir um að leggja Sovétrík-
in undir sig með rokkmúskík og
glæstu New Wave nýjabrumi.
„Hinn borgaralegi áróður er
einnig farinn að teygja hina
hugmyndafræðilegu skemmdar-
verkastarfsemi sína og sálfræði-
legan hernað yfir á svið eins og
tónlist, tízku og tómstundaiðju.
Staðreyndir hafa leitt í ljós, að
nokkur hluti sovézks æskufólks
hljóðritar útvarpssendingar
óvinveittra útvarpsstöðva."
Gefur sovézk æska orðið frat í
kommúnistaflokkinn en dýrkar
efnishyggju, iðkar hugsunar-
hátt, sem beinist mest að aukn-
um kaupum á varningi, aukinni
neyzlu og diskógleði, en sýnir sí-
vaxandi sjálfselsku, lætur
óspart í ljós nöprustu kaldhæðni
og áhugaleysi á allri hugmynda-
fræði? Sovézk æska, sem núorð-
ið hefur helzt vestræn fata-
plögg, stereotæki, eigin íbúð, bíl
sem aðaltakmark í lífinu?
Ungmenni, sem segja: „Látið
okkur bara í friði!“.
Þessu er örugglega ekki þann-
ig varið með öll sovézk ung-
menni. En jafnvel Pravda
(sannleikurinn), málgagn mið-
stjórnar Kommúnistaflokks
Sovétríkjanna, hefur slegið eft-
irfarandi föstu: „Æskufólk
okkar hefur ósjaldan rangar
hugmyndir um þau verðmæti,
sem sósíalisminn býður upp á.
Neyzluhugsunarhátturinn og
hugmyndafræði, sem er fjand-
samleg sósíalisma sprettur ein-
mitt af slíkri afstöðu."
Iðkun á karate var
talin óæskileg
En ummerki vaxandi vest-
rænna áhrifa, sem Boris Pastuc-
hov kvartar svo mjög yfir, sjást
ekki bara á hverju kvöldi í
diskótekinu „Rezonans". I fyrra
mátti til dæmis sjá heila hópa
af ungmennum, sem hlupu sér
til heilsubótar niðri á bökkum
Moskvu-fljóts fyrir neðan Len-
ín-hæðina, ífærðir hvítum
íþróttabúningum með svarta
beltinu. Fólkið var þarna að
þjálfa þrek sitt og sló á hlaup-
unum út í loftið ímynduð högg
með höndum og fótum. Karate
var skyndilega orðið algjört
tízkufyrirbrigði meðal sovézkra
æskumanna, enda þótt enginn
þarlendis hefði enn séð Kung-Fu
kvikmyndir þær, sem fjölda-
framleiddar eru í Hong Kong.
Hugmyndafræðingum flokks-
ins var ekkert um það gefið, að
íþrótt sem einnig naut orðið
vinsælda á Vesturlöndum,
skyldi verða að hreinustu dellu
hjá ungmennum í Sovétríkjun-
um alveg eins og diskóæðið.
Þessi andi „einstaklingshyggj-
unnar", kraftadýrkunin og
grimmdin í karate-íþróttinni,
fannst hinum hugmyndamót-
andi eftirlitsmönnum Kommún-
istaflokksins í hæsta máta
óæskileg þróun: Iðkun karate,
utan vébanda hinna viður-
kenndu íþróttafélaga, var því
stranglega bönnuð.
Það eru sovézkir feður og
mæður, sem fyrst verða vör við,
að langflest ungmenni hneygj-
ast mun meira til efnishyggju
en eldri kynslóðin og að hinir
ungu hafa aðrar hugsjónalegar
fyrirmyndir að leiðarljósi í líf-
inu. Kona ein í Moskvu segir full
vandlætingar: „Mín börn vilja fá
alla hluti undireins á stundinni.
Þau hugsa alls ekki út í. hvað