Lesbók Morgunblaðsins - 25.06.1983, Blaðsíða 13

t> K ' 'tSIMW' ‘ tí o-íiÁítS. *"-_ jí >:í;3.y
Stóðhesturinn Bylur 892 frá Kolkuósi, sonur Stíganda 625 frá Kolkuósi, sem
aftur er undan Heröi 591. Bylur er einn hinna fjölmörgu afkomenda Harðar
frá Kolkuósi, sem nú setja mark sitt á hrossaræktina í landinu.
nokkurt gagn verði að. Hörður
er að mínum dómi bezt gerður
kynbótahesta af Svaðastaða-
stofni, sem fram hafa komið og
sýndir hafa verið síðan 1940.
Það er alveg óvíst, að gamli
Hörður frá Kolkuósi nr. 112,
langafi þessa Harðar, eða Goði
frá Sauðárkróki, einnig ná-
frændi hans, hafi verið nokkuð
betri reiðhestar. Það er örðugt
að dæma um stigsmun á gæð-
ingum, því að mismunandi
þjálfun og reiðmennska hafa svo
mikil áhrif á ástand gæðingsins
í hvert skipti, sem hann er
reyndur og metinn og hvort
hestur nær því að verða gæðing-
ur eða ekki.“
Höfuðiö frítt og
greindarlegt
í sama tölublaði Hestsins
okkar og áður er vitnað í segir
Jón Pálsson svo um Hörð meðal
annars: „Sem einstaklingur var
Hörður gæðingur, hann var
meðalhestur á vöxt, hrafnsvart-
ur á lit og samsvaraði sér vel, en
fætur voru réttir og sterkir.
Höfuðið var frítt og greindar-
legt, hann var vel reistur og
hafði skörulega framkomu.
Fjörugur var hann án þess þó að
vera ofríkisfullur. Gangurinn
var fjölhæfur og skipti hann
auðveldlega um gang eftir því
sem knapi og vegur gáfu tilefni
til, skeiðið var mikið og gott, tók
hann það auðveldlega af hröðu
stökki. I umgengni var hann
mjög auðveldur og prúður, enda
óvenjulega vel greindur.
Flest afkvæmi hans, sem talin
hafa verið, eru gæðingar, þau
eru fjölhæf á gangi og auðtam-
in, hrekklaus en sum stygg í
haga, liturinn er yfirleitt brúnn
eða rauður.“
Hinar ýmsu greinar
Svaðastaðastofnsins
í næstu grein verður gerð
nánari grein fyrir hinum ýmsu
greinum Svaðastaðastofnsins
hér á landi, og getið nokkurra
þekktustu kynbóta af stofninum
frá upphafi til þessa dags. Víða
um land er að finna blend-
ingshross af Svaðastaðastofnin-
um, þar sem góðum einstakling-
um og öðrum ættgreinum hefur
verið blandað saman við. Á öðr-
um stöðum er svo að finna
hreina Svaðastaðahesta, þar
sem þess hefur verið gætt að
varðveita eiginleika stofnsins
sem best, með stofnrækt og
skyldleikarækt. Hörður frá
Kolkuósi gætir ekki lengur mera
í stóði sínu um vorbjartar næt-
ur, en um allt land eru afkvæmi
hans og afkomendur í fremstu
röð gæðinga íslenska hestsins.
Ekki er til dæmis lengra síðan
en 1981, að gæðingshryssan
Kolfinna frá Kröggólfsstöðum, í
eigu Gunnars Baldurssonar á
Kvíarbóli í Ölfusi, stóð efst í
flokki hryssa sex vetra og eldri.
— Sigur Kolfinnu er aðeins eitt
örfárra dæma um glæsileika og
kosti þá sem búa í afkomendum
Harðar 591, en yfirlit yfir áhrif
Harðar í hrossaræktinni verður
að finna í fimmtu og síðustu
greininni.
— AH
Páll Sigurðsson
og Hörður 591.
Feigðin
föla
Á árum seinni heimsstyrj-
aldarinnar og nokkru lengur
tóku að birtast í blöðum og
tímaritum hnyttnar stökur og
smákvæði eftir Harald Hjálm-
arsson frá Kambi, en margar
af vísum þessa manns munu
þó ekki hafa komist lengra en
á varir þeirra, sem oftast
héldu sig í Hafnarstræti og
settust við hátíðleg tækifæri á
Hressingarskálann við Aust-
urstræti eða sjálfa Borgina.
Var farið með þær í bland við
aðrar álíka góðar eða betri eft-
ir Stein, Tómas eða Leif Har-
aldsson. Svo hvarf þessi Har-
aldur frá Kambi af sviðinu. En
enn muna menn nokkrar vísur
hans eða rekast á þær, þegar
flett er gömlum blöðum. Hér
koma nokkrar:
1.
Feigðin strýkur Fóla kinn,
forlög koma og segja:
A þig hrópar himinninn,
þú hlýtur að fara að deyja.
2.
í æsku fékk ég orku og vit
og átti vísan framann.
í stað þess hef ég látið lit,
lækkað og gengið saman.
3.
Milli tanna laus og létt
leikur tunga vökur,
þegar hún er að ríma rétt
rökum hlaðnar stökur.
4.
Ljóð raín eru lítilsverð,
langt frá því aö vera góð.
Þau eru flest í flýti gerð
fyrir lítilsiglda þjóð.
5.
Lífið á mig leggur bákn,
það lýð gef ég til kynna.
Andlitið er ytra tákn
erfiðleika minna.
Ofanritaðar vísur bera það
með sér, að þær muni vera
eldri en þær sem nú koma:
6.
Hjá mér stendur flaska full,
fjörs af því ég kenni.
Það er ekkert samlagssull
sem aö er í henni.
7.
Ég er lúinn, þaö er af því
að þung er brúna taskan.
Svona getur sigið í
svartadauðafiaskan.
8.
Ég drekk fremur faglega
og fer ekki yfir strikið,
þó ég drekki daglega
og drekki stundum mikið.
Engar sagnir eru um það að
höfundur þessara vísna Jiafi
strýkur
kinn
verið meiri drykkjumaður en
svona gengur og gerist. En það
fylgir oft gleðskap hagyrðinga
að þeir láta vísur flakka. Þær
lærast og berast frá manni til
manns:
9.
Brennivín er betra en matur,
bragðið góða svíkur eigi.
Eins og hundur fell ég flatur
fyrir því á hverjum degi.
1°.
Ég hætti að drekka í hálfan mánuð
hérna um daginn.
Bara til að tryggja haginn
og tii að koma reglu á bæinn.
11.
Andinn vaknar, víkkar sýn,
ef vökvann ekki brestur.
Þar á saman víf og vín
vísa og góður hestur.
Eftirfarandi vísa eftir sama
höfund er lotulengri en þær
stökur fá að vera, sem hér
birtast. Verð ég líklega að
brjóta línurnar, svo að þær
komist í venjulegan blaðadálk:
Ég drekk til þess að lifa
og lifi til aö drekka.
Mig langar til að drekka —
drekka mig í rot.
Ég ætla aö drekka út kaupið mitt,
ef það skyldi rekka,
annars bara hætti ég aö drekka,
eins og skot.
Haraldur var skrifstofu- og
bankamaður á Sauðárkróki og
Reykjavík, varð ekki gamall,
látinn fyrir mörgum árum.
Halldór heitir sá er þessar
vísur hefur ort. Þá á ungum
aldri, hvort hann vill kannast
við þær nú látum við ósagt:
Oft hef ég drukkiö eins og svín
og í sukkið gengið,
því hefur lukka lífsins mín
Ijótar hrukkur fengiö.
Undarleg er ævi mín,
alltaf harönar glíman.
Mér var boðiö brennivín,
en bara í gegnum símann.
J.G.J.
13