Lesbók Morgunblaðsins - 25.05.1985, Blaðsíða 4

Að Ivffga uppá
eydimörk
steinsteypunnar
Sá sem stendur við pylsuvagninn, þar sem
Austurstræti og Pósthússtræti skerast í
Reykjavík getur virt fyrir sér Hermes, þar
sem hann skagar út úr stöplinum á horninu
á Reykjavíkurapóteki með lúðurinn í fanginu
Gunnsteinn Gíslason hefur
þá sérstöðu meðal ís-
lenzkra myndlistarmanna
að leggja stund á múr-
ristu, sérstaka tækni við
gerð lágmynda, sem geta
farið vel utan á bygging-
um og innan dyra einnig.
Hann vinnur nú að altar-
istöflu í kirkjuna í Þor-
lákshöfn.
Eftir
GUÐBRAND GÍSLASON
Hér sýnir Gunnstcinn hvernig grundröllurinn
er lagður að múrristu með mörgum
mismunandi Ijósum og mismunandi litum
múrlögum.
og hallar undir flatt, guð vísindamanna og
svikahrappa kominn um aldir úr eyjum
Miðjarðarhafsins á þetta norðlæga sker til
að gleðja augað, ef ekki til annars. Ef
hærra er litið upp í risverk hússins sem
hýsir m.a. herrafataverslun P. & Ó., fjöl-
ritunarstofu og London, sem seldi fagur-
lagaðar pípur úr eðalviði hér áður fyrr en
býður nú poppkorn, má sjá tvo hnarreista
sögualdarmenn finnast í fjöru, friðsam-
lega, annar færandi varninginn heim með
tvo þræla undir sér við skipshlið en hinn
bóndi, kominn til að versla með tvo áburð-
arhesta og einn til reiðar og hangir skjöld-
urinn á hnakknum en þó innan seilingar.
Ekki veit ég hver á heiðurinn af Hermesi
en kauptíðarmyndina gerði Guðmundur
Einarsson frá Miðdal. Spölkorn nær höfn-
inni er ys og þys Gerðar Helgadóttur í
mósaík á tollhúsinu og þar með eru upp-
taldar í fljótu bragði þær veggmyndir sem
gleðja augað í miðborg höfuðstaðar íslend-
inga.
Veggmyndir má þó finna víðar í borg-
inni, t.d. mosaíkverk Nínu Tryggvadóttur
á Loftleiðahúsinu, Ásmundar Sveinssonar
í Austurbæjar- og Laugarnesskólum,
mósaík Errós hins íslenska í Iðnskólanum
og verk Valtýs Péturssonar í anddyri
Kennaraháskólans. Síðast en ekki síst skal
nefna veggmynd Gunnsteins Gíslasonar í
Fjölbrautaskólanum í Breiðholti, en hún
er fyrsta verkið sem listskreytingarsjóður
keypti og .unnið var fyrir ákveðna stofnun.
Það eru mörg hús til á íslandi og svo
margir auðir veggir sem eru auganu ekki
annað en fyrirstaða, einskonar bannorð í
orðaforða umhverfisins að manni finnst
þessi listi óásjálega stuttur. Gunnsteinn
Gislason myndhöggvari vinnur baki
brotnu að því að lengja hann.
Altaristafla í
ÞORLÁKSHÖFN
Gunnsteinn er Vestmanneyingur eins og
fleira gott fólk og myndlistarfólk og
Barðstrendingur i hina ættina, en nú býr
hann ásamt konu sinni, Eddu Farestveit,
og þremur börnum norðan Kópavogs-
hryggjar, þar sem sér yfir Fossvogsdalinn
og kirkjugarðinn og til sólar á kvöldin. Á
morgnana þegar flestir puðast við að koma
bílum sínum í gang eða hlaupa eftir al-
menningsvögnum gengur hann niður
tröppurnar í raðhúsinu sínu, niður í kjall-
ara, þar sem altaristaflan í nýju kirkjuna í
Þorlákshöfn liggur á gólfinu eins og púsla:
Herra, bjarga þú mér. Söfnuðurinn í Þor-
lákshöfn þar sem brimið urrar við hafnar-
kjaftinn í svefni fólks og vöku hefur valið
altaristöflunni að myndefni þá sögu Nýja
Testamentisins sem engir skilja bókstaf-
legar en sjómenn: Jesús sá sem hastað get-
ur á alla vinda og vötn bjargar lífi þeirra
sem ákalla hann. Að skapa þetta verk í
huganum og að vinna það síðan tekur tvö
ár í lífi Gunnsteins Gíslasonar, og hvert
handtak við þessa mynd breytir honum á
hátt sem ekki er hægt að lýsa hér og menn
skilja oft ekki fyrr en síðar.
Gunnsteinn kallar þetta dómsdags-
vinnu. Og í hversdagslegum skilningi þess
orðs eftilvill eins og í bókstaflegum er það
rétt. Myndin er tuttugu fermetrar að flat-
armáli og Gunnsteinn, hefðinni trúr,
steypir hana í einingum sem hann rifur
síðan upp lag af lagi þar til hann er kom-
inn að endanlega forminu. Sjálf handa-
vinnan er æði tímafrek og æði erfið. Eftir
tillögugerðina býr hann til módel í réttum
skala, stækkar síðan verkið í endanlega
stærð, vinnur lita- og steypusýni, gerir
skapalónin og mótin og kalkteikningarnar.
Hver fermetri verksins liggur í allt að
fimm múrlögum sem Gunnsteinn skefur
upp til að ná réttu litunum. Þegar steinn-
inn er búinn að taka sig, hreinsar hann
upp múrinn og vaxber með bývaxi sem
hann bræðir inn í hann til að verja hann.
Þá loks er verkið tilbúið og ekki annað
eftir en að festa það með stálfleinum í
vegginn.
„Stundum óska ég þess að hafa „stucca-
teura“ (sérmenntaða múrara, listiðnað-
armenn) eins og gömlu meistararnir höfðu

* —
/ 'w ■ '' ' M / !
;
Þetta myndverk, byggt á múrristu, nær yfir heiian vegg í Fjölbrautaskólanum í Breiðbolti. Það er meöai þess, sem liggur eftir Gunnstein uppi síðkastið og sjálfur stendur bann framan rið
myndina.