Lesbók Morgunblaðsins - 10.10.1987, Blaðsíða 6

VEGATOLLUR
SMÁSAGA EFTIR HELGA KRIST JÁNSSON
lokksstjórinn ýtti þéttingsfast við piltinum, öðru sinni. Vaknaðu, Glói minn,
og fáðu þér kaffi. Við byijum eftir tuttugu mínútur. Pilturinn reis upp við
dogg, grútsyfjaður.
Hvernig er veðrið, sagði hann, eins og til að gefa til kynna að hann væri
vaknaður.
Þú þarft ekki að spyrja, sagði flokksstjór-
inn. Það rignir og svo er þoka til að punta
upp á allt saman.
Með það var hann farinn.
Pilturinn tók snöggt á kvið sér. Það var
bleyta við naflann. Og þá mundi hann allt.
Hann hafði dreymt mikið í nótt. Nú vaknaði
hann að fullu, og fylltist ánægju, jafnvel
sælukennd við að rifja upp drauminn. Skrítið,
hugsaði hann. Þessi draummær hafði ekki
farið of fljótt eins og þær gerðu oftast. Þetta
hafði verið ákaft og umfram allt eðlilegt.
Hann hafði líka verið sterkur og sjálfsörugg-
ur, þó allur gangur væri á því í vöku. Hún
hafði verið svo einkennilega seiðandi og henni
fylgdi mikil uppörvun, engin feimni eða vand-
ræði. Þetta kom allt af sjálfu sér. Nú setti
pilturinn í sig ákveðni og dreif sig í leppana.
Bflstjóramir höfðu flestir ekið heim til sín
í þorpið kvöldið áður til þess að sofa. Þeir
voru nú komnir aftur og allt var að fara í
gang. Skóflumaðurinn hljóp bölvandi að tæk-
inu því flokksstjórinn hafði haft lög að mæla;
það var bæði rok og rigning. Þessi morgunn
var því afar grár eins og fleiri á fjallinu þetta
síðsumar. Vatnsveðrið kembdi hlíðamar og
hvarvetna spmttu fram lækir. Fáeinar kindur
hímdu þijóskulega í skjóli kletta. Þetta var
ekki gott tíðarfar fyrir vegavinnu.
Hann fór með fyrsta hlaðna bíl á teig.
Bflstjóri hans var Ámi, ungur, knálegur
maður úr þorpinu. Ámi var galgopi hinn
mesti og einn sá stríðnasti í hópnum. Hann
dró þegjandi niður í veðurspánni og segul-
bandið flutti dynjandi negratónlist.
Djöfuls rigning, sagði hann. Það verður
ekki vöðvasýning hjá þér í dag. Það var líka
rétt. Gallaveður og fátt sem var lífgandi.
Umferð hafði stöðugt minnkað eftir því sem
á leið sumarið. í þessu veðri yrðu engin
stúlkuandlit innan við bílrúðumar brosandi
framan í líflð.
Vinnubflamir komu og fóm. Hefíllinn dró
úr hlössunum en pilturinn sagði til og fjar-
lægði staksteina. Enn fann hann fyrir
klístrinu við naflann. Hann hafði ekki getað
þurrkað sig nema fljótfæmislega. Allt svona
hlaut að vera hið mesta pukursmál innan um
þessi stríðnu dýr. — Nei, annars, hann hafði
verið þrælheppinn að fá þessa sumarvinnu.
Útiveran var holl fyrir átökin við skólabæk-
umar. Stríðuin var líka í raun og vem
sárameinlaus. Það vom mest annairar gráðu
jrfírheyrslur eftir helgar, föðurlegar lífsráð-
leggingar í vafasömum tón og svo uppnefnið,
Glói. Það var orðið gróið við hann og notað
eingöngu. Flokksstjórinn var gæðaspýta.
Hann var piltinum góður og sagðist hafa
gert í því um árin að efla borgarbömin til
síðari átaka fyrir þjóðina. Kvaðst hann geta
vitnað til þess að margir bestu menn þjóðar-
innar hefðu kynnst blóðrás þjóðlífsins
gegnum vegavinnu, nú eða sjómennsku.
Þannig súrefnisgjöf entist borgarblóðinu
ævilangt.
Mamma hafði ráðlagt að hann tæki þessa
vinnu frekar en að fara í hvalinn eins og
sumir vina hans gerðu. Hún sagði að þar
kenndi of margra grasa og hún talaði um
að hún ætti hann einan og að það reipi yrði
að halda. Á útihátíðum hafði hann svo hitt
mörg skólasystkina sinna. Þau vom hálfblönk
þá og yrðu líka þegar menntaskólinn byijaði
aftur eftir viku.
Þú ferð ekkert í skólann, vertu bara með
mér, hafði hún sagt í nótt.
Ég hef beðið þín lengi, Glókollur litli.
Ég hef aldrei séð þig fyrr, hafði hann sagt.
Ekki það, gullkroppur, ekki það. Komdu
bara, komdu, stælti foli.
Nei, þetta gat hann engum sagt, en allt
í lagi að hafa það með aumum og rigning-
unni.
Þeir stigu út úr bílunum við skúrana til
þess að fara í mat. Enn glumdi negratónlist
út úr bíl Áma. Þeir sögðu hinir að hann vær
sjúkur í svertingjastelpur og væri eins og
fjólublátt ljós við barinn í utanlandsferðum.
Ráðskonan var að leggja síðustu hönd á
matseldina. Ámi vék sér að henni og strauk
fast niður mjaðmir henni.
Alltaf ertu nú hlýleg, elskan, sagði hann.
Ráðskonan á heiðvirðum sjötugsaldri, gaf
honum olnbogaskot.
Hana, farðu þama með kmmlumar,
hreytti hún út úr sér. Svipur hennar var stað-
fastur og pilturinn áleit að svo hefði jafnan
verið.
Þeir tóku hraustlega í heitan matinn.
Fréttir greindu frá að kjaraviðræður væm
að hefjast og þeir tókust á um þjóðmálin,
sá elsti og komminn. Þeir vom orðnir hávær-
ir þegar flokksstjórinn greip inn í og kvað
upp úr með að þeir skyldu flytja tækin eftir
hádegið.
Við fömm að hækka veginn í Hjallabeygj-
unni. Hann er sennilega lygnari þar og
skaplegra að vinna.
A ekki að flytja veginn úr þeim slysastað,
sagði sá elsti.
Ekki í ár, sagði flokksstjórinn og komminn
fékk meðbyr:
Þeir skera allt niður úti á landi þessi íhalds-
kvikindi, sagði hann án þess að vera svarað.
Gleðikonan getur þá húkkað áfram, sagði
Ámi glottandi.
Gleðikonan, hváði pilturinn.
Það fórst þama stúlka fyrir um þijátíu
ámm, sagði flokksstjórinn. Ráðskonan sem
var að taka af borðinu sneri sér að piltinum:
Hvort hún var gleðikona, stúlkustráið,
skal ég láta ósagt, sagði hún, en hún lifði
hratt svo að snemma hlaut hún að fara.
Keyrði hratt, meinarðu, sagði pilturinn.
Nei, lifði hratt sagði ég, vildi taka lífið
með áhlaupi, heiminn í stómm stökkum. Það
kalla ég að lifa hratt. Það á að gæta að sér
í gleðinnar dymm, það er gæfulegra.
Hver var þessi stúlka, spurði pilturinn.
Hún hét Ósk og var að sunnan, sagði
flokksstjórinn. Hún lagði hér allt karlkyns
að fótum sér; það er jafnvel hvíslað að hún
sjáist þama stundum ennþá.
Töffað, sagði pilturinn. Þegar ég verð
búinn með verkfræðina kem ég hingað á
þennan fjallrass og reisi henni minnisvarða.
Já, og reyndu þá að láta verkfræðina tala,
sagði Ami.
Gat verið, heyrðu þeir ráðskonuna muldra
yfír vaskinum. Þeir hlógu.
•
Honum fannst þetta allt miklu skaplegra
þama í Hjallabeygjunni. Það var að vísu
hellirigning en lygnara. Það var lengra fyrir
bílana að aka með hlössin og hann hafði það
rólegra. Þama sá hann vel suður yfír flóann
og í björtu veðri mætti sjá alla leið heim.
Honum fannst hann geta séð mömmu koma
úr búðinni og fara inn í bankann í vinnuna
eftir hádegishléið. Þannig höfðu þau oft hist,
snöggvast niðri í bæ ...
Aætlunarbíllinn tmflaði hugrenningar
hans. Bílstjórinn veifaði honum. Eftir suma-
rið hafði skapast samkennd með þeim.
Umferðin fór nú smám saman vaxandi.
Þeir vom með nokkum spöl í takinu. Það
var bleyta í nýja laginu og það þurfti að
hleypa bílunum yfír það í hópum svo friður
gæfist við hækkun vegarins. Bflstjórar tóku
þessu misjafnlega og pilturinn þurfti að skýra
málið fyrir þeim og fá þá til að doka við.
Þá var það að hann hitti eina skólasystur
sína, hnátu úr þorpinu, tveim bekkjum á eft-
ir honum í skólanum. Hún var þama á bíl
föður síns. Pilturinn hafði eitt sinn átt snöggt
bað með henni og hún var alltaf jafnfijáls-
leg. Þau töluðust við gegnum bflgluggann
meðan hefillinn lagaði teiginn. Hann sagðist
hætta á föstudaginn vegna skólans og hún
sagði brosandi að kannski gætu þau orðið
samferða í bæinn. Án þess að svara, starði
hann á þetta bros og hvemig það breyttist
og hvemig hún breyttist. Þetta var ekki leng-
ur hnátan. Þetta var draummærin með
tælandi brosið — en aðeins augnablik. Þá
breyttist allt aftur og pilturinn áttaði sig
þegar stór flutningabíll með tengivagni flaut-
aði fyrir aftan hina bílana og myndaðist til
að böðlast framhjá.
Sé þig, sagði hann fljótmæltur og hentist
aftur með bílnum til að róa flutningabílstjó-
rann.
Þá varð allt í senn. Stóri bíllinn ruddist
fram með og kanturinn sveik. í flýtinum
festi pilturinn fót í aumum utan við veg-
kantinn. Tengivagninn fékk snarhalla og
dráttarvél rann ofan af honum og slengdist
yfír piltinn. Með ógnarkrafti skall höfuð hans
í urðina handan við vegskurðinn. Flokksstjór-
inn sem komið hafði aðvífandi varð fyrstur
að. í örvæntingu tók hann undir höfuð pilts-
ins. Niður í gegnum greipar hans streymdi
blóð unga mannsins ört og heitt og síðan
með regnvatninu í vegskurðinn. Andlit
flokksstjórans afmyndaðist er honum varð
ljóst að þetta rennsli fengi hvorki hann né
nokkur annar mannlegur máttur stöðvað.
Höfundur er fréttaritari Morgunblaösins (
Ólafsvík.