Lesbók Morgunblaðsins - 06.02.1988, Qupperneq 3

i.Egnáw
il|R a u n 8 l a d S I N 8
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthías
Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Aðstoð-
arritstjóri: Björn Bjarnason. Ritstjórnarfulltr.:
Gísli Sigurösson. Auglýsingar: .Baldvin Jóns-
son. Ritstjórn: Aöalstræti 6. Sími 691100.
Myndmennt
þjóðarinnar hefur lengi verið áhyggjuefni og eru
margir sammála um, að hún sé ekki í neinu samræmi
við allt það sem sýnt er undir merki myndlista. Eðlileg-
ast er að myndmennt sé tekin föstum tökum í
grunnskólunum; ekki bara með hefðbundinni teikni-
kennslu eins ogtíðkast hefur, heldur að farið sé dýpra
í málið. Til að hreyfa þessu hefur Kristín Ómars-
dóttir rætt við þrjá myndmenntakennara og myndir
eru af myndmennt í tveimur skólum.
Flugfélög
eiga í harðnandi samkeppni og spáð að þau muni
þurfa að sameinast og að um 1995 verði aðeins 5—6
flugfélög í Evrópu. Frá þessu segir Sigurður Helga-
son, forstjóri Flugleiða, í sambandi við Ferðablað
Lesbókar.
Forsíðan
Að þessu sinni eru á forsíðunni sjálfsmyndir ijögurra
íslenzkra máiara og einnig á bls 10. Það er í tilefni
sýningar, sem Kjarvalsstaðir standa fýrir á sjálfs-
myndum mjmdlistarmanna. Sýningin hófst um síðustu
helgi, en vegna vígslu Listasafnsins var ekki hægt
að sýna neitt frá henni þá.
Hans frá íslandi
er sögupersóna hjá sjálfum Victor Hugo, höfundi
Vesalinganna, sem nú ganga í söngleiksformi í Þjóð-
leikhúsinu. Hans frá ísiandi er einskonar Skugga-
Sveinn og forstúdía fyrir sögupersónuna Valjean í
Vesalingunum.
Elísabet Jökulsdóttir
Til Ragnars og Siggu
Augnablik
býr eilífðin
hjá ykkur
Undir stjömubjörtum fjöllum
leikur andinn í húsinu
á flygil
heimilisfriður og rabbabbaravín
með kaffinu
Heimurinn hefur ákveðið
að vera hér
þessa leiknu stund
sem kemur aldrei aftur
og hverfur aldrei
Hér eru samræður list
og þegar dagar flýgur síðasta orðið
úr nóttinni og verður lag handa hugsuninni
og lykt af nývöknuðu hafi
Hér er enginn gestur
en ferðalag handa hverjum
og einum
Um eilífð
á augnablikið
heima hér
Ljóðið er tileinkaö Ragnari H. Ragnar og Sigríði konu hans.
B
Að væta
kverkarnar
Islendingar eru meiri vatnsins böm
en margar þjóðir aðrar. Vaxnir
upp, frá kyni til kyns, við mikinn
snjó og mikla rigningu. Auk þess
kváðum við, í viðbót við bæði snjó-
inn, ámar og rigninguna, nota í
rífasta lagi af kranavatni, meðal
annars til hvers kyns hreinlætis-
aðgerða á persónu okkar og eignum.
En þegar til þeirrar frumþarfar kemur
að væta kverkamar, þá verða íslendingar
allt í einu öðru fólki vatnsfælnari, en leita
þess í stað á náðir svaladrykkjanna, hverra
tala er legíó, auk hinna sítryggu förunauta
á lífsleiðinni: mjólkur og kaffis. Þetta hefur
nýlega heyrst tíundað af ábyrgum mönnum
sem ein skýringin á hörmulegri tannheilsu
þjóðarinnar. Sykraðir drykkir em auðvitað
tanneitur eins og hver önnur sætindi, og
sú gullna regla tannhirðunnar að borða
ekki á milli mála tekur jafnt til næringar í
föstu formi og fljótandi. En að drekka ekki
milli mála er þeim mun harðari regla sem
þorstinn er hvikuili en hungrið: Stungum
þarf maður einfaldlega að væta kverkamar.
Þá á að fá sér vatnssopa, sögðu hinir
vísu menn í útvarpinu, í stað þess að gera
þorstann hvetju sinni að tilefni til að fá sér
skammt af fljótandi fæðu, sem er ekki að-
eins skaðvæn tönnunum, heldur einhæfur
og óhollur hluti af mataræði fjölda fólks.
Drykkjarsullið á víst dijúgan þátt í að halda
íslendingum í meistaraflokki sem sykuræt-
um.
Og þeir ætiuðu, hinir vísu menn í útvarp-
inu, að gerast málsvarar vatnsins: skera upp
herör fyrir vatnsdrykkju. Það er verðugt
viðfangsefni, og sjálfsagt má vænta nokk-
urs árangurs af markvissri áróðursherferð,
jafnvel þótt ekki sé geypimiklu til kostað.
En aldrei verða vinir vatnsins jafnsterkir á
auglýsingasvellinu og sölumenn svala-
drykkjanna. Þar er raunar ólíku saman að
jafna: vatnið hlýtur ávallt að gjalda þess
að kosta ekki neitt svo að enginn hefur til-
efni til að halda því fram til sölu.
Hafið þið til dæmis hugsað út í það, úr
því að við erum að tala um tannheilsu, hvað
það er mikil blessun að tannkremið er dálít-
ið dýrt? Þess vegna geta einhveijir grætt á
því og þess vegna er það auglýst og þess
vegna fær maður engan frið til að gleyma
hvað það er hollt og sjálfsagt að bursta
tennumar.
Er kannski h'ægt að gera vatnið sam-
keppnisfært með því að pakka því inn í
nógu dýrar umbúðir og selja það svo út úr
búð með nógu miklum tilkostnaði, auglýs-
ingum og álagningu? Þetta gengur víst
svolítið í löndum þar sem kranavatnið er
nógu hraklega bragðvont, en hér er ekki
einu sinni því að heilsa: okkar dýrlega
drykkjarvatn gerir sjálft sig óseljanlegt með
því að streyma óspillt úr hvers manns krana.
En kraninn góði er ekki alltaf aðgengileg-
ur. Komi Þorsteinn að manni á götum úti,
er stutt í sjoppuna, en vatn hvergi í boði.
A margs kyns mannafundum eða opinbemm
stöðum er gos til sölu, djús og kaffi; en
vatn fæst ekki nema úr krana frammi á
klósetti, þar sem maður bograr yfir vaskin-
um og sötrar úr holum lófa sínum — eða
lætur það bara eiga sig og hallar sér að
svaladrykkjunum.
Helgina eftir að vinir vatnsins komu í
útvarpið og töluðu um tennumar fór ég í
Laugardalslaug þar sem fátt er til sparað
gestunum til þæginda. Þar er í sturtusalnum
eitt forkostulegt fágæti: sístreymandi
drykkjarbuna (raunar tvær, önnur neðar á
vegg fyrir bömin). Þetta er postulínsskál,
eins konar vaskkrfli, með eilitlum gos-
branni, blýantsdigurri bunu sem hæfílegt
er að lúta yfír og súpa af. Víðföralt fólk
kannast raunar við svona þægindi frá út-
landinu, þar sem það er sums staðar mjög
útbreitt, bæði sístreymandi bunur og þó
ekki síður fráskrúfaðar, oft stýrt með fót-
stigi. Þetta þykir jafnvel sjálfsagt í löndum
með æði vont vatn. Og raunar er ekki ör-
grannt að drykkjarbunur hafi þekkst hér á
landi, en einhvem veginn aldrei fengið vera-
lega útbreiðslu. T.d. ekki í skóiunum, þar
sem þær kæmu þó í góðar þarfír og gætu
átt þátt í að venja bömin á vatnsbragðið.
Víst kunna drykkjarbunur að hafa sína
galla. Utanhúss þarf að passa að ekki frjósi
í þeim; innandyra má ekki sulla úr þeim;
og þær geta orðið skotspónn prakkara eins
og önnur mannanna verk. En ljómandi væri
það nú góð auglýsing fyrir vatnið, hinn
náttúralega svaladrykk, að drykkjarbunur
sæjust sem víðast á almannafæri: frá skólum
til skyndibitastaða, þvottaplönum til Þjóð-
leikhúss.
HELGI Skúli kjartansson
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 6. FEBRÚAR 1988